آیا بورس تهران می‌تواند بحران را به فرصت تبدیل کند؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بورس تهران این روزها در نقطه‌ای حساس از تاریخ خود قرار گرفته است؛ نقطه‌ای که می‌تواند مسیر آینده بازار سرمایه را به‌طور جدی تغییر دهد. نوسانات شدید اخیر، از جهش ۴۰ هزار واحدی در ۱۱ شهریور تا ریزش‌های ۲۴ هزار و ۲۱ هزار واحدی در روزهای پیش از آن، بیانگر فضای بی‌ثبات و شکننده‌ای است که سرمایه‌گذاران با آن مواجه هستند. جنگ ۱۲ روزه خرداد ۱۴۰۴ و تبعات اقتصادی آن نیز فشار مضاعفی بر بازار وارد کرده و شاخص کل را از قله تاریخی ۳ میلیون و ۲۵۰ هزار واحدی به محدوده فعلی رسانده است.

دلایل داخلی و خارجی ریزش بورس

شاخص کل بورس تهران از ابتدای سال تاکنون حدود ۱۰ درصد افت کرده و ارزش دلاری بازار سهام ایران به ۸۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار کاهش یافته است. خروج سنگین نقدینگی، افت سودآوری شرکت‌ها در اثر سیاست‌های دستوری دولت در صنایع کلیدی مانند فولاد و پتروشیمی، نرخ بهره بالا و تورم بالای ۴۰ درصد از دلایل اصلی رکود بازار عنوان می‌شوند. در کنار این موارد، شوک‌های سیاسی و ژئوپلیتیک همچون حملات نظامی به تاسیسات انرژی، زنجیره تأمین شرکت‌های بورسی را مختل کرده و باعث کاهش سودآوری صنایع انرژی‌محور تا حدود ۲۰ درصد شده است.

مشکلات ساختاری؛ معضل قدیمی بازار

یکی از ضعف‌های اساسی بورس تهران کمبود ابزارهای پوشش ریسک و ناکارآمدی صندوق‌های تثبیت بازار است. دخالت‌های دولت در قیمت‌گذاری سهام، عدم شفافیت گزارش‌دهی شرکت‌ها و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران نیز وضعیت را پیچیده‌تر کرده است. صنعت خودروسازی مثال روشنی از این بحران ساختاری است؛ جایی که سیاست‌های وارداتی و قیمت‌گذاری دستوری زیان‌های انباشته شرکت‌های بزرگی چون ایران‌خودرو و سایپا را افزایش داده و نمادهای شاخص‌ساز را تحت فشار قرار داده است.

فرصت‌های بالقوه پیش‌روی بورس

با وجود این مشکلات، بازار همچنان ظرفیت‌های مهمی برای رشد دارد. احیای مذاکرات هسته‌ای و احتمال کاهش تحریم‌ها می‌تواند مانند تجربه برجام در سال ۱۳۹۴، سرمایه خارجی را روانه بازار کند. ذخایر عظیم نفتی (رتبه چهارم جهان) و ذخایر مس (رتبه پنجم جهان) پتانسیل بالایی برای صنایع انرژی‌محور و مواد خام ایجاد می‌کنند. همچنین افزایش نرخ دلار از محدوده ۷۲ هزار تومان می‌تواند سودآوری شرکت‌های صادراتی را تقویت کند و EPS این شرکت‌ها را بهبود دهد.

ضرورت اصلاحات فوری

برای عبور از این پیچ تاریخی، دولت باید با کاهش مداخلات دستوری، تثبیت بودجه و حمایت از تولید داخلی اعتماد سرمایه‌گذاران را بازسازی کند. توسعه ابزارهای مالی نوین مانند اوراق اختیار فروش تبعی و ادغام فناوری‌های نوین در صنایع سنتی می‌تواند تحولی جدی ایجاد کند. همچنین بخش سلامت و دارو ظرفیت بالایی برای رشد دارد و می‌تواند به یکی از پیشران‌های آینده بازار تبدیل شود.

توصیه به سرمایه‌گذاران

در شرایط فعلی، سرمایه‌گذاران باید بیش از پیش به اصول مدیریت ریسک و تنوع‌بخشی سبد سهام توجه کنند. تمرکز بر سهم‌های بنیادی، به‌ویژه شرکت‌های صادرات‌محور که کمتر تحت‌تأثیر ناترازی انرژی و تحریم‌ها هستند، می‌تواند در بلندمدت سودآور باشد.