احتمال ورود تورم به کانال ۵۰ درصد تا پایان سال

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، نرخ تورم نقطه‌ای در مهرماه با رسیدن به ۴۸.۶ درصد، به بیشترین سطح خود در ۲۹ ماه گذشته رسیده است. این رقم نشان می‌دهد احتمال ورود تورم به کانال ۵۰ درصد تا پایان سال بسیار زیاد است. آخرین بار در اردیبهشت ۱۴۰۲، نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه از مرز ۵۰ درصد عبور کرده بود. در کنار آن، تورم ماهانه نیز در مهر به ۵ درصد رسید که بالاترین میزان در ۴۰ ماه اخیر محسوب می‌شود. عامل اصلی افزایش تورم در مهر، رشد شدید قیمت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها بوده است؛ به طوری که تورم ماهانه این گروه با ۶.۶ درصد رشد، رکورد قابل توجهی در بازه‌ای کوتاه به جا گذاشت.

سه سناریو برای تورم پایان سال

بر اساس تحلیل‌های اقتصادی، نرخ تورم نقطه‌ای که از ابتدای سال ۱۴۰۲ از سطح ۵۰ درصد فاصله گرفته بود، اکنون بار دیگر در آستانه بازگشت به این محدوده قرار دارد. بررسی روند اخیر نشان می‌دهد اگر تورم با همین سرعت رشد کند، نرخ آن تا پایان سال می‌تواند به ۵۱.۳ درصد برسد. در سناریوی دیگر، در صورتی که تورم نیمه نخست سال ادامه یابد، رقم نهایی بین ۴۵ تا ۵۰ درصد خواهد بود. با این حال، تحقق هدف‌گذاری ۳۰ درصدی بانک مرکزی در شرایط کنونی، دور از دسترس ارزیابی می‌شود.

تورم بالای مهر در شرایطی رقم خورد که افزایش قیمت کالاهای خوراکی، بیشترین فشار را بر خانوارهای دهک‌های پایین وارد کرده است. تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها در مهر به ۶۴.۳ درصد و تورم ماهانه آنها به ۶.۴ درصد رسید؛ رقمی که نشان‌دهنده تشدید فشار معیشتی بر خانوارهایی است که حدود نیمی از درآمدشان صرف تامین مایحتاج خوراکی می‌شود.

نشانه‌های تغییر در الگوی تورم

آمارهای رسمی نشان می‌دهد میانگین رشد تورم ماهانه از ابتدای تابستان به ۳.۷ درصد رسیده که نسبت به سه ماه نخست سال (۳.۳ درصد) افزایش یافته است. این رشد بیانگر ورود اقتصاد ایران به مرحله جدیدی از تورم است. در پانزده سال اخیر، تنها در هشت ماه، تورم ماهانه بالای ۵ درصد ثبت شده که مهر امسال یکی از آن ماه‌هاست.

تورم نقطه‌ای بالای ۳۰ درصد نیز برای شصت‌ودومین ماه متوالی ادامه یافته است؛ وضعیتی که در تاریخ اقتصادی ایران بی‌سابقه محسوب می‌شود. از تابستان امسال، اقتصاد کشور در محدوده تورم بالای ۴۰ درصد قرار گرفته و مهر، چهارمین ماه متوالی رشد پیوسته در بازه ۴۰ تا ۵۰ درصد بوده است. کارشناسان عوامل اصلی این روند را رشد نقدینگی، کسری بودجه، نوسانات نرخ ارز و افزایش انتظارات تورمی می‌دانند.

تورم خوراکی‌ها، پیشتاز گرانی‌ها

در مهرماه از میان ۱۳ گروه کالایی اعلام‌شده، ۱۱ گروه تورمی بالاتر از ۴۰ درصد داشتند. تنها گروه «مسکن، آب، برق، گاز و سایر سوخت‌ها» با ۳۵.۹ درصد و گروه «ارتباطات» با ۳۳ درصد تورمی پایین‌تر از این سطح ثبت کردند. در این میان، خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها با تورم نقطه‌ای ۶۴.۳ درصد، رکورددار بودند. بیشترین تورم در میان اقلام خوراکی به گروه نان و غلات با ۹۸.۱ درصد، میوه و خشکبار با ۹۴ درصد و سبزی‌ها و حبوبات با ۷۷.۷ درصد تعلق داشت. همچنین تورم ماهانه سبزی‌ها و حبوبات به ۱۱.۳ درصد رسید که بیشترین افزایش در بین اقلام خوراکی محسوب می‌شود.

چشم‌انداز سیاستی برای مهار تورم

کارشناسان معتقدند تداوم نااطمینانی‌های سیاسی و اقتصادی، از جمله نوسانات نرخ ارز، جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، و فعال شدن دوباره مکانیسم ماشه، انتظارات تورمی را افزایش داده است. با وجود هشدارهای مکرر، روند فعلی تورم در صورت ادامه سیاست‌های انبساطی و نبود اصلاحات ساختاری، مهار نخواهد شد.
تحلیلگران پیشنهاد می‌کنند که دولت با تقویت سیاست‌های پولی برای کنترل نقدینگی، اصلاح نظام بودجه‌ریزی، حذف قیمت‌گذاری دستوری و ایجاد ثبات در سیاست خارجی، مسیر کاهش تدریجی تورم را هموار کند. بدون چنین اصلاحاتی، احتمال عبور تورم از مرز ۵۰ درصد تا پایان سال بسیار بالاست.