آغاز عصر استارت‌آپ‌ها در بورس ایران

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار سرمایه ایران در آستانه ورود به مرحله‌ای تازه قرار دارد؛ مرحله‌ای که می‌تواند ساختار، رفتار و شیوه تحلیل این بازار را دگرگون کند. اگر تا دیروز صنایع سنتی چون پتروشیمی، فلزات اساسی و بانک‌ها بازیگران اصلی تالار شیشه‌ای بودند، امروز این پرسش مطرح است که آیا بورس ایران آماده پذیرش استارت‌آپ‌های دیجیتال با مدل‌های درآمدی نوین و دارایی‌های مبتنی بر داده است یا خیر.

صعود استارت‌آپ‌ها به تابلوی بورس

پذیرش شرکت‌های استارت‌آپی، آغاز راهی تازه برای بازار سرمایه است؛ راهی که می‌تواند بورس ایران را از بازاری مبتنی بر دارایی‌های فیزیکی به بازاری متکی بر دارایی‌های دیجیتال تبدیل کند. این مسیر در اقتصادهای پیشرفته جهان از سال‌ها پیش آغاز شده و اکنون به مرز ایران رسیده است.
در گذشته بسیاری از تحلیلگران با دیده تردید به ورود استارت‌آپ‌ها به بورس می‌نگریستند، زیرا این شرکت‌ها برخلاف صنایع سنتی دارایی مشهود یا سود تقسیمی قابل توجهی ندارند و ارزش آنها بر پایه رشد آینده تعریف می‌شود نه عملکرد گذشته. اما تحولات اقتصاد جهانی نشان داده که ارزش‌آفرینی امروز، بیش از هر زمان دیگر از طریق داده، کاربران فعال و زیرساخت‌های دیجیتال شکل می‌گیرد.

جذب نقدینگی سرگردان و بازگشت اعتماد به بورس

ورود استارت‌آپ‌ها به بورس از چند جهت اهمیت راهبردی دارد. نخست آنکه می‌تواند مسیر سرمایه‌گذاری در کشور را تغییر دهد و سرمایه‌های سرگردان را از بازارهای غیرمولد چون مسکن و رمزارز، به سمت اقتصاد مولد دیجیتال هدایت کند. دوم، باعث تحول در مدل ارزش‌گذاری شرکت‌ها می‌شود؛ جایی که معیار اصلی، رشد آینده و تسلط بر رفتار مصرف‌کننده است نه صرفا سود تقسیمی یا ارزش جایگزینی.
از سوی دیگر، این روند می‌تواند به بازگشت اعتماد عمومی به بازار سرمایه کمک کند. سرمایه‌گذاران جوان و فعالان حوزه فناوری تمایل دارند در شرکت‌هایی سرمایه‌گذاری کنند که با سبک زندگی دیجیتال آنها همسو است و استارت‌آپ‌ها دقیقا این فرصت را فراهم می‌کنند.

چالش‌های ورود استارت‌آپ‌ها به بورس

با وجود مزایای متعدد، ورود استارت‌آپ‌ها به بورس با چالش‌هایی جدی همراه است. نخستین چالش، نبود مدل‌های دقیق ارزش‌گذاری برای دارایی‌های نامشهود مانند داده، الگوریتم یا برند است. این موضوع می‌تواند اختلاف نظر میان تحلیلگران سنتی و متخصصان اقتصاد دیجیتال ایجاد کند.
دوم، چارچوب‌های نظارتی کنونی با شتاب رشد استارت‌آپ‌ها هماهنگ نیست. مقررات بورس ایران بر سودآوری پایدار تأکید دارد، در حالی‌که مدل فعالیت استارت‌آپ‌ها بر رشد سریع و تزریق مستمر سرمایه استوار است. سومین چالش نیز به ساختار مالکیت بازمی‌گردد؛ استارت‌آپ‌ها مایلند پس از عرضه سهام، کنترل مدیریتی خود را حفظ کنند، اما بورس ایران هنوز سازوکار سهام ممتاز را مشابه بازارهای توسعه‌یافته ندارد.

مسیر پیش رو برای بازار سرمایه ایران

اگر بازار سرمایه بخواهد در اقتصاد دیجیتال نقش‌آفرین باشد، باید سه گام اساسی بردارد:
نخست، طراحی مدل‌های ارزش‌گذاری ویژه دارایی‌های دیجیتال؛ دوم، ایجاد تابلوی اختصاصی برای پذیرش استارت‌آپ‌ها با قواعد متناسب با ماهیت آنها؛ و سوم، توسعه ابزارهای مالی نو مانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری در استارت‌آپ‌های بورسی یا صندوق‌های داده‌محور.
در غیر این صورت، استارت‌آپ‌های ایرانی به سمت جذب سرمایه از مسیر رمزارزها، بازارهای غیررسمی یا حتی بورس کشورهای دیگر حرکت خواهند کرد.

ورود استارت‌آپ‌ها به بورس یک انتخاب اختیاری نیست، بلکه ضرورتی استراتژیک برای تحول بازار سرمایه ایران محسوب می‌شود. اگر این مسیر به‌درستی طی شود، بورس ایران از بازاری بر پایه دارایی‌های فیزیکی به بستری پویا برای تامین مالی نوآوری و رشد دیجیتال تبدیل خواهد شد. اکنون پرسش اصلی این است: آیا بورس ایران آماده پذیرش یونیکورن‌های دیجیتال است یا باز هم فرصت پیش‌رو را به بازارهای موازی واگذار می‌کند؟