زمستانی پر از عرضه اولیه / آزمون جدید بورس با ورود شرکت های جدید

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار سرمایه در آستانه زمستان ۱۴۰۴ با یکی از پرحجم ترین برنامه های عرضه اولیه در سال های اخیر روبه رو شده است؛ برنامه ای که بر اساس اعلام مسوولان بورس و فرابورس، ورود دست کم ۱۵ تا ۲۰ شرکت جدید به بازار را تا پایان سال هدف گذاری کرده و در کنار اصلاحات ساختاری مانند حذف حجم مبنا، می تواند نقش مهمی در تعمیق بازار و جذب نقدینگی ایفا کند. این در حالی است که شاخص کل در محدوده های تاریخی نوسان می کند و موفقیت این مسیر به مدیریت دقیق عرضه ها و شرایط کلان اقتصادی وابسته است.

وعده زمستان پررونق عرضه های اولیه

بر اساس اظهارات حجت اله صیدی، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار، برنامه ریزی برای انجام حداقل ۱۵ و حداکثر ۲۰ عرضه اولیه جدید تا پایان سال در دستور کار قرار گرفته است. این رویکرد با هدف توسعه افقی بازار، افزایش تنوع شرکت ها و جذب سرمایه های تازه دنبال می شود. همزمان محمدعلی شیرازی، مدیرعامل فرابورس ایران نیز از برنامه عرضه اولیه ۱۳ شرکت در فرابورس تا پایان سال خبر داده و تاکید کرده است که هدف، برگزاری منظم یک عرضه اولیه در هر هفته است. این نظم در زمان بندی، نشانه فاصله گرفتن از الگوی پراکنده سال های گذشته و حرکت به سمت مدیریت برنامه محور ورود شرکت ها به بازار سرمایه است.

کارنامه عرضه های اولیه در ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴

بررسی عملکرد عرضه های اولیه نشان می دهد در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۳ عرضه اولیه با حجم تقریبی ۱۰.۸۱ میلیارد برگه سهم انجام شد که عمدتا در نیمه دوم سال و به ویژه فصل زمستان متمرکز بود. در مقابل، در سال ۱۴۰۴ با وجود آن که هنوز سال به پایان نرسیده، تا ابتدای دی ماه ۱۵ عرضه اولیه با حجمی بیش از ۱۱.۰۵ میلیارد برگه سهم ثبت شده است. این موضوع نشان می دهد اگرچه تعداد عرضه ها کمتر بوده، اما حجم عرضه و توزیع زمانی آن متوازن تر شده و از ابتدای سال آغاز شده و در پاییز شتاب گرفته است. این تفاوت، تغییر نگاه سیاست گذار به کیفیت و زمان بندی عرضه های اولیه را برجسته می کند و نشان می دهد فشار اصلی عرضه ها به سه ماه پایانی سال منتقل شده است.

حذف حجم مبنا و اثر آن بر عرضه های اولیه

یکی از مهم ترین اصلاحات ساختاری بازار سرمایه در دی ماه ۱۴۰۴، حذف عملی حجم مبنا بود. با تعیین حجم مبنا معادل یک سهم، این محدودیت عملا بی اثر شد و همزمان مقررات گره معاملاتی نیز کنار گذاشته شد. این تصمیم با هدف افزایش نقدشوندگی، شفافیت و کارایی بازار اتخاذ شد؛ محدودیتی که در گذشته برای کنترل نوسان طراحی شده بود اما در شرایط فعلی بیشتر مانعی برای معاملات محسوب می شد.

اگرچه حذف حجم مبنا اثر مستقیم بر فرآیند عرضه اولیه ندارد، اما پیامدهای غیرمستقیم آن برای نمادهای تازه وارد قابل توجه است. پس از ورود به بازار، سهام جدید سریع تر به تعادل می رسند، صف های خرید و فروش طولانی کاهش می یابد و کشف قیمت واقعی تر انجام می شود. این شرایط، جذابیت عرضه های اولیه را افزایش می دهد و ریسک نوسانات مصنوعی را برای سرمایه گذاران کمتر می کند، البته به شرط آن که بازارگردانی و نظارت به شکل موثری انجام شود.

آیا بازار در زمان مناسبی برای عرضه اولیه قرار دارد؟

دی ماه ۱۴۰۴ را می توان مقطع نسبتا مناسبی برای عرضه های اولیه دانست، مشروط بر آن که این عرضه ها به صورت تدریجی و متناسب با ظرفیت جذب بازار انجام شوند. بازار سهام در حال حاضر در مسیر صعودی قدرتمندی قرار دارد و عبور شاخص کل از مرز ۳.۹ میلیون واحد، همراه با ورود نقدینگی بالا، گزارش های مثبت شرکت ها و اثرگذاری عوامل کلان مانند نرخ ارز بوده است.

در عین حال، ریسک هایی نیز وجود دارد. عرضه های بزرگ در نزدیکی مقاومت های روانی شاخص می توانند بخشی از نقدینگی بازار را جذب کرده و به اصلاح یا تعادل کوتاه مدت در نمادهای دیگر منجر شوند. با این حال، جریان قوی نقدینگی و برنامه منظم عرضه ها می تواند این ریسک را کنترل کرده و عرضه های اولیه را به عاملی برای تقویت رونق بازار تبدیل کند.

نگاه کارشناسی به آینده عرضه های اولیه

مسعود مهدیان، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است با توجه به رشد قابل توجه بازار سهام، در صورتی که اراده سیاست گذار برای اصلاح مشکلات اقتصادی و حمایت از تولید و بازار سرمایه وجود داشته باشد، بازار ظرفیت پذیرش عرضه های اولیه جدید تا پایان سال را دارد. به گفته او، رشد بازار بیش از آن که ناشی از تقویت تولید باشد، از منظر اسمی و در واکنش به تورم و جاماندگی گذشته شکل گرفته است، اما در صورت تداوم روند صعودی، بستر لازم برای عرضه اولیه فراهم خواهد بود.

او همچنین بر نقش ریسک های سیاسی تاکید می کند و معتقد است تشدید این ریسک ها می تواند مسیر استقبال از عرضه های اولیه را مسدود کند. در مقابل، اقداماتی مانند حذف حجم مبنا، احتمال افزایش دامنه نوسان و کاهش محدودیت ها، در کنار استقبال از پذیره نویسی صندوق های نقره، نشانه هایی از بازگشت تدریجی اعتماد به بازار سرمایه است. در چنین فضایی و با فرض کنترل ریسک های سیاسی، بازار سهام می تواند به یکی از اصلی ترین مقاصد جذب سرمایه در برابر تورم تبدیل شود و عرضه های اولیه جدید را با موفقیت پشت سر بگذارد.