بررسی عملکرد صندوق‌های بورسی در دومین هفته از آبان 1404 نشان می‌دهد نیمی از صندوق‌های سهامی در مسیر نزولی قرار گرفتند، اما افت آن‌ها محدود بوده و در مقابل، برخی صندوق‌های اهرمی توانستند رشد قابل توجهی را به ثبت برسانند. در مجموع 66 صندوق سهامی بازده منفی و 74 صندوق بازده مثبت داشتند، با این حال تنها 4 صندوق از ابتدای سال تاکنون زیان‌ده مانده‌اند که نشان‌دهنده وضعیت کلی مثبت در میان صندوق‌های سرمایه‌گذاری سهامی است.

نیمه نخست سال ۱۴۰۴ با فراز و فرودهای جدی در بازارهای دارایی همراه بود. صندوق‌های درآمد ثابت با ثبت بازدهی ۱۶.۶۹ درصدی در جایگاه نخست بهترین گزینه‌های سرمایه‌گذاری قرار گرفتند. پس از آن، طلا با رشد ۱۶.۶۲ درصدی، سپرده‌های بانکی با بازدهی ۱۲ درصدی، دلار با رشد ۶.۱۵ درصدی و سکه با صعود ۳.۰۷ درصدی عملکرد مثبتی از خود به‌جا گذاشتند. در مقابل، بورس با افت ۶.۲۷ درصدی به بازنده اصلی این دوره تبدیل شد.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری که قرار بود ابزاری کارآمد برای جذب سرمایه‌های خرد و هدایت آنها به سمت بازار سرمایه باشند، امروز به‌دلیل تشابه زیاد و محدودیت‌های ساختاری با چالش‌هایی جدی روبه‌رو هستند. در همین رابطه، پویان مظفری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی به بررسی وضعیت فعلی صندوق‌ها و اثر آنها بر بورس پرداخته است.

در روزهای اخیر برخی فعالان بازار سرمایه پیشنهادی را مطرح کردند که بر اساس آن صندوق‌های درآمد ثابت موظف شوند حداقل ۱۵ درصد از دارایی تحت مدیریت خود را به خرید سهام اختصاص دهند. استدلال موافقان این است که چنین اقدامی با توجه به حجم بالای صندوق‌های درآمد ثابت می‌تواند به رشد بورس کمک کند، در حالی که ریسک چندانی نیز متوجه سرمایه‌گذاران نخواهد شد.

در شرایطی که سرمایه‌گذاران خرد به دنبال بازاری امن با حاشیه سود مناسب هستند، ابهامات سیاسی و اقتصادی باعث شده تصمیم‌گیری برای ورود به بازار سرمایه دشوارتر از همیشه باشد. سجاد مرادی، کارشناس بازار سرمایه، معتقد است که در وضعیت فعلی، ورود بدون تحلیل دقیق به بورس می‌تواند منجر به خطای سرمایه‌گذاری شود و بهتر است فعلا از ورود به بازار سهام پرهیز شود.

در حالی که اقتصاد ایران با تورم بالای ۴۰ درصد، رکود عمیق و نااطمینانی مزمن روبه‌رو است، خانوارها، کسب‌وکارهای خرد و سرمایه‌گذاران خُرد با پرسشی حیاتی مواجه‌اند: با سرمایه اندک خود چه کنیم تا از گزند کاهش ارزش پول در امان بمانیم؟ تحلیل‌ها نشان می‌دهد در شرایط فعلی، اصل حفظ ارزش دارایی بر کسب سود ارجحیت دارد.

در روزهایی که بازار سرمایه با شوک‌های سیاسی و اقتصادی مواجه می‌شود، صندوق‌های درآمد ثابت به‌عنوان پناهگاهی امن برای سرمایه‌گذاران، به‌ویژه سرمایه‌گذاران خرد، نقش کلیدی ایفا می‌کنند. نمونه بارز این رفتار را می‌توان در جریان درگیری نظامی اخیر دید که طی آن سرمایه‌گذاران برای در امان ماندن از زیان‌های احتمالی، به این صندوق‌ها پناه آوردند. در نتیجه، بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی وارد صندوق‌های درآمد ثابت شد؛ اقدامی که مهر تاییدی بر جایگاه این ابزار در مدیریت ریسک بازار سرمایه است.

بررسی بازدهی دارایی‌ها در چهار ماه نخست سال جاری نشان می‌دهد که صندوق‌های درآمد ثابت، سپرده‌های بانکی و بازار سرمایه همچنان بیشترین سود را برای سرمایه‌گذاران به همراه داشته‌اند. این در حالی است که بازار طلا و سکه، زیان‌بارترین گزینه‌ها در این بازه زمانی بوده‌اند.

بررسی بازدهی بازارهای سرمایه‌گذاری در چهار ماه نخست سال جاری و به‌ویژه تیرماه، نشان می‌دهد که دارایی‌های پرریسک با افت قابل توجهی همراه شده‌اند، در حالی که ابزارهای کم‌ریسک نظیر صندوق‌های درآمد ثابت، بازدهی مثبتی را برای سرمایه‌گذاران رقم زده‌اند. در تیرماه، دلار آزاد با ثبت افت ۶.۱ درصدی بیشترین کاهش را تجربه کرد و شاخص کل بورس نیز با افت ۴.۷۱ درصدی در رتبه دوم کاهش بازدهی قرار گرفت.

معاون نظارت بر بورس‌ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار، در خصوص آخرین تصمیم‌های حمایتی بازار سرمایه اظهار داشت که مجموعه‌ای از اقدامات و برنامه‌ریزی‌ها از روزهای نخست بحران با هدف صیانت از سرمایه‌گذاران و مدیریت بازار در دستور کار قرار گرفته است.