ارزیابی صنعت دوده در بورس؛ رکود تولید و افت درآمد

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بررسی وضعیت متغیرهای مالی گروه دوده نشان می‌دهد این صنعت در دوره‌های اخیر با افت تولید و کاهش درآمد مواجه شده است. طی بهار 1404 مجموع تولید و فروش شرکت‌های دوده‌ای نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافت و حاشیه سود نیز کمتر از میانگین تاریخی ثبت شد.

ماده سیاه راهبردی در زنجیره صنعتی

دوده گرچه در ظاهر تنها یک ماده سیاه‌رنگ است، اما تقریبا در تولید تمام تایرها و بسیاری از صنایع دیگر از جمله پلاستیک‌سازی، جوهر، رنگ و باتری نقش حیاتی دارد. به همین دلیل، این صنعت کوچک به ظاهر، جایگاهی راهبردی در زنجیره ارزش پتروشیمی و خودروسازی دارد و هرگونه تغییر در آن بر صنایع بالادست و پایین‌دست اثرگذار است.

افت تولید در مردادماه

آمار تولید گروه دوده طی 13 سال اخیر نشان می‌دهد به طور میانگین سالانه 11 درصد رشد در تولیدات ثبت شده است. با این حال در سال 1403 این شتاب افت کرد و تنها رشد 2 درصدی به ثبت رسید. سه شرکت بورسی این گروه در مجموع 143 هزار تن دوده تولید کردند. در بهار امسال تولیدات این صنعت 13 درصد کاهش یافت و در مرداد نیز افت 23 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل گزارش شد. بیشترین افت تولید متعلق به شرکت «شصدف» با کاهش 26 درصدی بوده است.

بازار جهانی رو به گسترش

ارزش بازار جهانی دوده در سال 2024 بین 18 تا 22 میلیارد دلار برآورد شده است و پیش‌بینی می‌شود طی سال‌های آینده رشد سالانه 4 تا 9 درصدی داشته باشد. بخش عمده این رشد ناشی از تقاضای فزاینده برای تایر خودرو و پلاستیک‌هاست. بیش از 60 درصد تولید دوده جهان در منطقه آسیا-پاسیفیک و عمدتا چین و هند انجام می‌شود. همچنین روند توسعه دوده‌های تخصصی برای صنایع نوینی مانند باتری و تجهیزات الکترونیک بر اهمیت این صنعت افزوده است.

کاربردهای گسترده از تایر تا باتری

دوده افزون بر افزایش مقاومت و عمر تایر، در قطعات لاستیکی غیرتایری مانند تسمه و واشر نیز کاربرد دارد. در صنعت پلاستیک علاوه بر خاصیت رنگ‌دهی، موجب مقاومت در برابر اشعه فرابنفش می‌شود. صنایع رنگ‌سازی و چاپ نیز وابستگی بالایی به دوده دارند. در سال‌های اخیر دوده‌های پیشرفته‌تر در باتری‌های لیتیومی و صنایع الکترونیک به کار گرفته شده‌اند و نقش آنها رو به افزایش است.

کاهش درآمد دوده‌سازان

درآمد صنعت دوده در سال 1403 حدود 13 درصد کمتر از میانگین تاریخی ثبت شد و به 8 هزار و 453 میلیارد تومان رسید. در بهار 1404 فروش گروه دوده در سطح 2 هزار و 65 میلیارد تومان ثابت ماند. در بازه 5 ماهه نخست سال جاری نیز فروش با افت یک درصدی به 3 هزار و 400 میلیارد تومان کاهش یافت. در میان شرکت‌ها، «شدوص» رشد 26 درصدی در فروش را تجربه کرد و به 1 هزار و 172 میلیارد تومان رسید.

چالش‌های پیش‌روی صنعت

وابستگی بالا به قیمت جهانی نفت و گاز، نوسانات ارزی، مشکلات صادراتی ناشی از تحریم‌ها و هزینه‌های زیست‌محیطی مهم‌ترین چالش‌های صنعت دوده در ایران هستند. در کنار این، رقابت شدید چین و هند در بازار جهانی فشار زیادی بر تولیدکنندگان ایرانی وارد کرده است.

سودآوری در نوسان

هرچند در مقیاس سالانه سودآوری شرکت‌های دوده رشد کرده و حاشیه سود سال 1403 به 21 درصد رسیده، اما در بهار امسال این شاخص با افت 2 درصدی نسبت به میانگین تاریخی به 19 درصد کاهش یافت. بالاترین حاشیه سود به شرکت «شکربن» تعلق داشت که در سال گذشته 31 درصد و در بهار امسال 22 درصد حاشیه سود ثبت کرد.

چشم‌انداز توسعه

چشم‌انداز صنعت دوده ترکیبی از تهدیدها و فرصت‌هاست. در سطح جهانی مقررات سخت‌گیرانه زیست‌محیطی می‌تواند محدودکننده باشد، اما توسعه دوده‌های پیشرفته و کاربرد آنها در صنایع نوین فرصت رشد ایجاد می‌کند. در ایران نیز با رفع موانع صادراتی، حمایت‌های مالی و انتقال فناوری، این صنعت می‌تواند جایگاه مهم‌تری در اقتصاد و بازار سرمایه به دست آورد.