بحران معیشت بازنشستگان تأمین اجتماعی؛ چرا حقوق شهریور کاهش یافت؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بحران معیشتی بازنشستگان تأمین اجتماعی در ماه‌های اخیر وارد مرحله‌ای تازه شده است. در حالی که بسیاری از مستمری‌بگیران حتی با لحاظ افزایش‌های سالانه به حداقل خط فقر نمی‌رسند، کسری حقوق شهریور، معوقات پرداخت‌نشده و حذف برخی مزایا موجی از نگرانی و اعتراض در میان بیش از ۵ میلیون بازنشسته ایجاد کرده است. تجمعات اخیر در شهرهایی همچون اهواز، شوش و رشت نشان‌دهنده عمق نارضایتی اجتماعی در این حوزه است.

کسری حقوق و حذف مزایا؛ شوک معیشتی به بازنشستگان

محمدحسن زِدا، سرپرست اسبق سازمان تأمین اجتماعی، در گفت‌وگو با فرارو توضیح داد که کاهش ناگهانی یک‌میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی از حقوق بازماندگان بدون اطلاع‌رسانی قبلی، یکی از دلایل اصلی اعتراض‌ها بوده است. به گفته او، بازنشستگانی که دریافتی ماهانه حدود ۱۰ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان دارند، چنین کاهشی را سنگین و غیرقابل تحمل می‌دانند. همچنین معوقات فروردین ۱۴۰۴ که قرار بود قدرت خرید مستمری‌بگیران را جبران کند، همچنان پرداخت نشده و ارزش واقعی آن به دلیل تورم عملاً از بین رفته است.

ساختار فرسوده و بدهی‌های انباشته

زِدا با اشاره به ریشه‌های مشکلات مالی تأمین اجتماعی تأکید کرد که سن بالای سازمان (بیش از ۶۰ سال) باعث شده نسبت هزینه به درآمد افزایش یابد. علاوه بر این، دولت تعهدات خود را در قبال بیمه‌شدگان جدید و بدهی‌های گذشته به‌طور کامل ایفا نکرده و سوءمدیریت نیز شرایط را پیچیده‌تر کرده است. ساختار و تشکیلات قدیمی سازمان که متناسب با فناوری‌های جدید بازنگری نشده، هزینه‌های اضافی فراوانی را تحمیل می‌کند.

کاهش ۳۰ درصدی درآمد و نگرانی از ناتوانی در پرداخت حقوق

بر اساس اعلام رسمی مدیرکل وصول حق بیمه، درآمد تأمین اجتماعی در شهریور ۱۴۰۴ نسبت به ماه گذشته ۳۰ درصد کاهش یافته است. این افت منابع موجب تأخیر در پرداخت مستمری‌ها شد و نگرانی جدی درباره توانایی سازمان در پرداخت به‌موقع حقوق بازنشستگان ایجاد کرده است. زِدا هشدار داد: «اگر این روند ادامه یابد، بیم آن می‌رود که سازمان در ماه‌های آینده حتی قادر به پرداخت حقوق‌ها نباشد.»

بدهی سنگین بیمه درمان و بحران رفاهی

یکی از چالش‌های جدی سازمان، بدهی ۱۲ همتی در حوزه بیمه درمان تکمیلی بازنشستگان است. به گفته زِدا، این بدهی موجب شده برخی بیمه‌گرها از ارائه خدمات به مستمری‌بگیران خودداری کنند. در چنین شرایطی، یک بازنشسته ۸۰ ساله در صورت نیاز درمانی، با پاسخ منفی مواجه می‌شود؛ مسئله‌ای که مستقیماً سلامت و امنیت روانی این قشر را تهدید می‌کند.

خط فقر یا خط بقا؟

طبق آمار، حدود ۷۰ درصد بازنشستگان تأمین اجتماعی حداقل‌بگیر هستند. دریافتی یک فرد مجرد حدود ۱۰.۳ میلیون تومان و یک خانواده سه‌نفره با کمک‌هزینه‌های جانبی حدود ۱۵ میلیون تومان است. این ارقام به گفته کارشناسان حتی کفاف «خط بقا» را نمی‌دهد. در واقع، بخش عمده‌ای از این جمعیت توان تأمین هزینه‌های اولیه مانند خوراک، اجاره و درمان را ندارند؛ وضعیتی که اعتراض‌های خیابانی آنان را قابل پیش‌بینی و قابل درک می‌سازد.

بازتاب اجتماعی و هشدار به تصمیم‌گیران

تأمین اجتماعی بزرگ‌ترین سازمان بیمه‌گر خاورمیانه است و نزدیک به نیمی از جمعیت ایران را تحت پوشش دارد. ایجاد اختلال در پرداخت‌ها یا کاهش خدمات می‌تواند زندگی بیش از ۱۵ میلیون نفر (بازنشستگان و خانواده‌هایشان) را تحت تأثیر مستقیم قرار دهد. زِدا هشدار می‌دهد: «تصمیم‌گیران ارشد نظام باید به شرایط حساس این سازمان توجه ویژه کنند، چراکه تداوم این بحران می‌تواند به موج گسترده‌تری از نارضایتی اجتماعی منجر شود.»