تداوم جهش تولید و درآمد تایر سازان

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بررسی متغیرهای مالی صنعت لاستیک و پلاستیک نشان می‌دهد که از ابتدای سال 1403 این صنعت با رشد قابل‌توجهی در شاخص‌های عملکردی روبه‌رو شده است. تایرسازان که همواره از صنایع پیشران بازار سرمایه محسوب می‌شوند، در سال گذشته با چند نوبت مجوز افزایش نرخ محصولات توانستند سودآوری خود را به‌طور چشمگیری افزایش دهند و سال 1403 را به یکی از دوره‌های طلایی خود تبدیل کنند. هرچند در نیمه نخست امسال شتاب رشد مالی این صنعت کاهش یافته، اما شاخص‌های کلیدی همچنان در وضعیت مطلوبی قرار دارند.

تایر در تقاطع ریسک و فرصت

در سه‌ماهه نخست سال جاری، میزان سودآوری تایرسازان در سطح میانگین تاریخی خود باقی مانده است. سال 1404 را می‌توان ترکیبی از فرصت‌های اقتصادی و چالش‌های ساختاری برای این صنعت دانست. ظرفیت بالای تولید و بهبود نسبی تقاضای صادراتی، چشم‌انداز مثبتی برای رشد پایدار ترسیم کرده است، اما نوسان قیمت مواد اولیه، مشکلات تامین انرژی و محدودیت‌های ارزی همچنان از عوامل اصلی نوسان در عملکرد مالی شرکت‌ها به‌شمار می‌رود.

ظرفیت تولید و تمرکز بازار

صنعت لاستیک و پلاستیک ایران با ارزش بازاری حدود 42 هزار میلیارد تومان، جایگاه مهمی در تامین نیاز داخلی و صادراتی دارد. شرکت‌هایی مانند گروه صنعتی بارز، کویر تایر و یزد تایر بیشترین سهم بازار را در اختیار دارند. گروه صنعتی بارز با ظرفیت تولید سالانه بیش از 125 هزار تن تایر، بزرگ‌ترین تولیدکننده کشور محسوب می‌شود و حدود 38 درصد از بازار تایر سواری و 50 درصد از تایرهای کشاورزی را تامین می‌کند. در بخش پلاستیک نیز شرکت‌هایی نظیر پارتا و پلاستیران از فعالان اصلی بازار سرمایه هستند.

رونق تولید در سال 1404

ارزیابی تولید شرکت‌های فعال در این صنعت نشان می‌دهد که طی 13 سال گذشته به‌طور میانگین سالانه حدود 204 هزار تن انواع لاستیک و پلاستیک تولید شده است. در سال 1403 میزان تولید تایرسازان بورسی با رشد 8 درصدی نسبت به سال قبل به 253 هزار تن رسید. هرچند در بهار 1404 تولید با افت 3 درصدی مواجه شد، اما در تابستان با رشد 9 درصدی به 57 هزار تن رسید و بخش قابل‌توجهی از کاهش فصل قبل را جبران کرد. در مجموع شش‌ماهه نخست امسال تولید به 120 هزار تن رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته 2 درصد افزایش یافته است. شرکت یزد تایر با رشد 32 درصدی تولید، بیشترین افزایش را در میان هم‌گروهان خود ثبت کرده است.

ظرفیت‌های نهفته و چالش‌های ساختاری

ایران به واسطه منابع نفت و گاز فراوان و ظرفیت بالای تولید پلیمرها و لاستیک، موقعیتی راهبردی در منطقه دارد. با این حال، محدودیت‌های ساختاری، مشکلات تامین مواد اولیه و چالش‌های زیست‌محیطی مانع بهره‌برداری کامل از این پتانسیل شده‌اند. نوسان قیمت مواد پتروشیمی و تحریم‌های تجاری، هزینه تولید را بالا برده و فشار مالی شدیدی بر تولیدکنندگان وارد کرده است. این عوامل سبب شده حاشیه سود شرکت‌ها در دوره‌هایی کاهش یابد و برخی واحدها در مقاطع مختلف سال با محدودیت‌های تولید مواجه شوند.

جهش درآمدی تایرسازان

بررسی روند درآمد صنعت لاستیک و پلاستیک در بورس تهران نشان می‌دهد که طی 13 سال گذشته به‌طور میانگین سالانه 36 درصد رشد داشته است. سال 1403 نقطه عطفی برای این گروه بود و درآمد آن با جهش 42 درصدی به 44 هزار میلیارد تومان رسید. در بهار 1404، با وجود کاهش حجم تولید، درآمد شرکت‌ها 24 درصد افزایش یافت و به 11 هزار و 911 میلیارد تومان رسید. در تابستان نیز رشد 44 درصدی درآمد فروش این صنعت، رقم 13 هزار و 653 میلیارد تومان را به ثبت رساند. در مجموع شش‌ماهه نخست امسال، درآمد صنعت با رشد 34 درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل به 25 هزار و 564 میلیارد تومان رسیده است. شرکت یزد تایر با افزایش 71 درصدی درآمد، رکورددار رشد فروش در میان تولیدکنندگان این گروه بوده است.

چشم‌انداز جهانی صنعت تایر

بازار جهانی محصولات لاستیکی و پلاستیکی در حال تجربه رشد سریع است. ارزش این بازار از 1.5 تریلیون دلار در سال 2024 پیش‌بینی می‌شود تا سال 2029 به بیش از 2 تریلیون دلار برسد. افزایش تقاضا در صنایع خودروسازی، بسته‌بندی و پزشکی از عوامل اصلی رشد جهانی است. در عین حال، فشارهای زیست‌محیطی ناشی از تولید انبوه پلاستیک و نرخ پایین بازیافت، چالشی جدی برای تولیدکنندگان محسوب می‌شود. کشورهایی مانند چین و هند با قیمت‌های رقابتی، سهم بالایی از بازار جهانی را در اختیار دارند و رقابت را برای سایر کشورها دشوار کرده‌اند.

رشد سودآوری و چشم‌انداز آینده

به‌طور تاریخی، حاشیه سود صنعت لاستیک و پلاستیک در بورس تهران حدود 16 درصد بوده است. در سال 1403 این شاخص با رشد 4 درصدی به سطح 20 درصد رسید. در بهار امسال حاشیه سود به 16 درصد کاهش یافت اما انتظار می‌رود با رشد درآمد تابستانی، حاشیه سود فصلی مجددا بهبود یابد. شرکت پسهند در سال گذشته با ثبت حاشیه سود 39 درصدی، برترین عملکرد را داشت و در سه‌ماهه نخست 1404 نیز شرکت پدرخش با حاشیه سود 24 درصدی در صدر قرار گرفته است.

فرصت‌های نوظهور و توسعه بازار منطقه‌ای

افزایش تقاضا برای محصولات لاستیکی و پلاستیکی در صنایع خودروسازی و بسته‌بندی، فرصت قابل‌توجهی برای تولیدکنندگان داخلی فراهم کرده است. کشورهای همسایه مانند ترکیه، عراق و افغانستان بازارهای هدف مناسبی برای صادرات محسوب می‌شوند. از سوی دیگر، توسعه فناوری‌های بازیافت و تولید مواد زیست‌تجزیه‌پذیر می‌تواند مسیر تازه‌ای برای رشد این صنعت ایجاد کند. در صورت بهبود روابط تجاری و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های تولید، صنعت لاستیک و پلاستیک ایران می‌تواند به یکی از محورهای پایدار رشد صادرات غیرنفتی کشور تبدیل شود.