هشدار صنایع نسبت به ناترازی گاز؛ زمستان سخت تولید در راه است

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، فعالان صنعتی از احتمال توقف تولید به دلیل ناترازی گاز و تکرار تجربه تلخ قطعی برق در تابستان ابراز نگرانی می‌کنند. صنایع که هنوز از خسارت‌های ناشی از کمبود برق و مشکلات تامین نیروی انسانی رها نشده‌اند، اکنون با تهدید تازه‌ای در آستانه فصل سرما مواجه شده‌اند؛ تهدیدی که می‌تواند توان باقی‌مانده تولید را از میان ببرد.

نگرانی از تکرار محدودیت گاز

با وجود آنکه هنوز وارد سرمای زمستان نشده‌ایم، هشدارها درباره اعمال محدودیت گاز برای صنایع آغاز شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد احتمال قطع گاز واحدهای صنعتی از ابتدای زمستان وجود دارد. محمد اتابک، وزیر صمت، در نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی در آذربایجان شرقی اعلام کرده است که افزایش بهای تمام‌شده تولید، تاب‌آوری بنگاه‌های صنعتی را به شدت کاهش داده و دولت نگران تداوم فعالیت تولیدکنندگان است.

از سوی دیگر، تولیدکنندگان شرایط موجود را بحرانی توصیف کرده و هشدار داده‌اند که در صورت ادامه روند فعلی، بسیاری از واحدها به تعطیلی کشیده خواهند شد. به باور آنان، بی‌توجهی به اولویت تامین انرژی برای بخش تولید، نه تنها درآمدهای دولت را کاهش می‌دهد بلکه تبعات اجتماعی گسترده‌ای از جمله افزایش بیکاری به همراه دارد. صنعتگران همچنین از نبود هماهنگی میان وزارتخانه‌های مرتبط با انرژی و خلف وعده‌های مکرر برخی نهادهای دولتی در تخصیص گاز انتقاد کرده‌اند.

پیش‌بینی زمستانی مشابه سال گذشته

سعید شجاعی، معاون برنامه‌ریزی و نوآوری وزارت صمت، در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد اظهار کرد: میزان محدودیت گاز صنایع وابسته به سهمیه اختصاص‌یافته به نیروگاه‌هاست و در هفته آینده این سهمیه‌ها نهایی می‌شود. وی افزود: با توجه به ذخیره بالای گازوئیل و سوخت نیروگاه‌ها، انتظار می‌رود امسال محدودیت گاز نسبت به سال گذشته تشدید نشود و شرایط تقریبا مشابه سال قبل باشد. به گفته شجاعی، تولید روزانه گاز کشور حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب و مصرف صنایع (به‌جز پتروشیمی‌ها) حدود ۱۴۰ میلیون مترمکعب است.

وی تاکید کرد وزارت صمت با هماهنگی وزارتخانه‌های انرژی در تلاش است تا با اولویت‌بندی زنجیره‌های حیاتی، از توقف کامل تولید جلوگیری کند. با این حال، به گفته او، گاهی به دلیل عمق بحران و عدم تحقق توافقات، صنعت بیش از پیش‌بینی‌ها با محدودیت روبه‌رو می‌شود.

بحران هماهنگی میان وزارتخانه‌ها

شجاعی ضمن اشاره به تشکیل کارگروه بهینه‌سازی انرژی در وزارت کشور، گفت: اگرچه جلسات منظم با حضور وزارت نیرو، شرکت گاز و وزارت صمت برگزار می‌شود، اما به دلیل بروز بحران‌های پیش‌بینی‌نشده یا خلف وعده برخی دستگاه‌ها، تصمیمات به‌طور کامل اجرایی نمی‌شود. او افزود: رفع ناترازی انرژی موضوعی کلان است که فقط به صنعت محدود نیست و نیازمند اصلاح مصرف در بخش‌های خانگی و تجاری نیز هست.

به گفته معاون وزیر صمت، صنایع برای کاهش فشار ناترازی وارد حوزه تامین انرژی شده‌اند و برخی از آن‌ها نیروگاه‌های خودتامین یا تجدیدپذیر احداث کرده‌اند. با این حال، مشکل اصلی آنجاست که در زمان پیک مصرف، برق تولیدی این نیروگاه‌ها در اختیار صنایع قرار نمی‌گیرد و به شبکه ملی تزریق می‌شود.

سرمایه‌گذاری‌های ناکام و خلف وعده‌ها

شجاعی با اشاره به تجربه زمستان سال گذشته گفت: در آن دوره، نیروگاه‌های خودتامین صنایع به دلیل تخصیص ناکافی گاز از مدار خارج شدند و عملا کمکی به حفظ تولید نکردند. وی افزود: برخی طرح‌های بهینه‌سازی و جایگزینی سوخت در صنایع فولادی با همکاری شرکت گاز موفقیت‌آمیز بوده و می‌توان با تقویت این مسیر بخشی از مشکل را برطرف کرد. همچنین وزارت صمت و بخش خصوصی آمادگی خود را برای واردات گاز اعلام کرده‌اند، هرچند اجرای این گزینه با موانع سیاسی و فنی روبه‌روست.

او در ادامه گفت: سال گذشته عدم‌النفع بخش صنعت و معدن به دلیل ناترازی گاز و انرژی حدود ۳۰۳ همت برآورد شد و در نیمه نخست امسال نیز رقم ۲۰۰ همت ثبت شده است. پیش‌بینی می‌شود در صورت تداوم وضعیت موجود، میزان زیان صنایع تا پایان سال مشابه سال گذشته باشد.

هشدار نسبت به تعطیلی گسترده واحدهای صنعتی

مجتبی رضوی، نایب رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت ایران، نیز با انتقاد از سیاست‌های ناپایدار دولت گفت: صنعت ایران ماه‌هاست با قطعی برق و گاز مواجه است و بسیاری از واحدها زیر ۵۰ درصد ظرفیت کار می‌کنند. او هشدار داد که نبود گاز جایگزین مناسب ندارد و سوخت مایع نیز در فصول سرد در اولویت نیروگاه‌هاست، بنابراین صنایع حتی در استفاده از این سوخت نیز با مشکل مواجه خواهند شد.

رضوی افزود: روابط ضعیف با ترکمنستان، کاهش استحصال گاز و کمبود سرمایه‌گذاری موجب تشدید ناترازی انرژی شده است. به گفته او، واحدهای صنعتی در زمستان‌های اخیر عملا بدون گاز فعالیت کرده‌اند و با کاهش شدید درآمد، در آستانه تعطیلی کامل قرار دارند. وی تاکید کرد: تداوم این وضعیت به کاهش قدرت مالیات‌ستانی دولت و افزایش بیکاری منجر می‌شود و در نهایت، «مرگ خاموش صنعت» گریبان دولت را خواهد گرفت.

او خاطرنشان کرد که نبود برنامه‌ریزی بلندمدت و تصمیم‌سازی‌های روزمره در سیاستگذاری صنعتی، مانع اصلاح ساختاری در حوزه انرژی شده است و بخشی از بحران کنونی ناشی از ضعف تخصص تصمیم‌گیران در حوزه تولید و انرژی است.