قیمت خودرو در ایران در برابر قدرت خرید مردم؛ یک مقایسه جنجالی

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، اظهارات اخیر دبیر انجمن خودروسازان درباره «ارزان بودن خودرو در ایران» و مقایسه قیمت کوییک با نمونه‌های جهانی بار دیگر توجه افکار عمومی را به یکی از قدیمی‌ترین و چالش‌برانگیزترین مباحث اقتصادی کشور جلب کرده است؛ موضوعی که تنها با مقایسه عددی قیمت‌ها قابل تحلیل نیست و باید نسبت آن با قدرت خرید، کیفیت و شرایط بازار داخلی بررسی شود.
در شرایطی که بازار خودرو طی ماه‌های اخیر با افزایش‌های پرشتاب، نوسانات هفتگی و شکاف مزمن میان قیمت کارخانه و بازار آزاد مواجه بوده، طرح این ادعا که «در دنیا خودرویی با ۴۶۰۰ دلار و مشخصات کوییک وجود ندارد» واکنش‌های گسترده‌ای را به همراه داشته است. پرسش اصلی اینجاست که مبنای این مقایسه چیست و آیا می‌توان صرفاً با تبدیل قیمت دلاری، به نتیجه ارزان بودن خودرو در ایران رسید؟

مبنای مقایسه خودروهای داخلی با بازار جهانی
آنچه احمد نعمت‌بخش به آن اشاره کرده، مقایسه‌ای مبتنی بر قیمت دلاری و مشخصات فنی پایه است؛ در حالی که در بازار جهانی خودرو، محصولات متنوعی با قیمت‌های کمتر از ۵ هزار دلار وجود دارند که بسیاری از آن‌ها اساساً در تعریف کلاسیک خودروی سواری متعارف قرار نمی‌گیرند و بیشتر وسایل حمل‌ونقل ساده شهری محسوب می‌شوند. برای مقایسه منصفانه، باید خودروهایی را در نظر گرفت که از نظر کلاس بدنه، کاربرد شهری، حجم موتور حدود ۱.۲ تا ۱.۵ لیتر و توان نزدیک به ۸۰ تا ۱۰۰ اسب‌بخار، به کوییک نزدیک باشند.

واقعیت قیمت خودروهای هم‌کلاس کوییک در جهان
بررسی آمارهای مقایسه‌ای نشان می‌دهد اگر معیار، خودرویی با مشخصات فنی و کاربردی مشابه کوییک باشد، قیمت چنین خودروهایی در بازار جهانی معمولاً حداقل ۲ تا ۳ برابر رقم ۴۶۰۰ دلار است. این موضوع در نگاه اول می‌تواند ادعای مطرح‌شده را تأیید کند، اما این مقایسه تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهد و بدون در نظر گرفتن سطح فناوری، ایمنی و کیفیت تولید، به نتیجه‌گیری دقیقی منجر نمی‌شود.

کیفیت، ایمنی و قدرت خرید؛ حلقه مفقوده مقایسه‌ها
اختلاف قیمت ۲ تا ۳ برابری میان خودروهای جهانی هم‌کلاس کوییک و خودروهای داخلی، الزاماً به معنای ارزان بودن خودرو در ایران نیست، بلکه بازتابی از تفاوت معنادار در کیفیت ساخت، استانداردهای ایمنی، سطح فناوری و دوام محصول است. خودروهایی مانند سوزوکی سوئیفت، کیا پیکانتو یا تویوتا آیگو، با وجود قیمت بالاتر، فاصله قابل توجهی از نظر کیفیت و ایمنی با خودروهای داخلی دارند؛ نکته‌ای که در مقایسه‌های صرفاً عددی نادیده گرفته می‌شود.
از سوی دیگر، مسئله مهم‌تر برای مصرف‌کننده ایرانی، نسبت قیمت خودرو با درآمد و قدرت خرید است. حتی اگر قیمت دلاری یک خودرو پایین‌تر از نمونه‌های جهانی باشد، زمانی که چندین برابر درآمد سالانه یک خانوار را به خود اختصاص دهد، نمی‌توان آن را «ارزان» تلقی کرد.

بازار خودرو ایران؛ ارزان یا گران؟
در نهایت، بحث ارزان یا گران بودن خودرو در ایران بدون توجه هم‌زمان به سه عامل قیمت، کیفیت و قدرت خرید، تحلیلی ناقص خواهد بود. آنچه امروز بازار خودرو ایران را به یکی از پرتنش‌ترین بازارها تبدیل کرده، نه صرفاً عدد قیمت، بلکه احساس نابرابری میان هزینه پرداختی مصرف‌کننده و کیفیت دریافتی اوست؛ مسئله‌ای که با مقایسه‌های ساده دلاری حل نخواهد شد.