عرضه دوباره خودروهای وارداتی در بورس کالا؛ شفافیت یا حذف قشر متوسط؟
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا دوباره به یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات اقتصادی کشور تبدیل شده است. در حالی که نخستین بار این ایده در سال ۱۳۹۶ مطرح شد و سپس به حاشیه رفت، سرانجام در اردیبهشت ۱۴۰۱ اجرایی شد اما به دلیل استقبال محدود، خودروها دوباره به سامانه فروش بازگشتند. اکنون با تصمیم جدید هیأت پذیرش بورس کالا، ۲۵۱۲ دستگاه خودرو از برندهای هونگچی، مزدا، میتسوبیشی، فولکس‌واگن و لاماری دوباره راهی بورس خواهند شد تا شاید این بار تجربه‌ای متفاوت رقم بخورد.
مزایای عرضه خودرو در بورس کالا
موافقان این طرح بر شفاف‌سازی قیمت‌ها، حذف واسطه‌ها، کشف قیمت واقعی و کاهش رانت تأکید می‌کنند. جعفر قادری، نایب‌رئیس دوم کمیسیون اقتصادی مجلس، عرضه خودروهای وارداتی در بورس را اقدامی مؤثر در اصلاح ساختار بازار و جلوگیری از فساد می‌داند. به گفته او، فروش خودرو از طریق بورس باعث می‌شود مابه‌التفاوت هزینه واردات و قیمت فروش به خزانه دولت بازگردد و نقدینگی از مسیر ثبت‌نام‌های رانتی منحرف شود. شفافیت در معاملات و مشخص بودن خریداران نیز از دیگر مزایای این روش است که به اعتقاد او می‌تواند در ایجاد رقابت سالم و کشف قیمت واقعی نقش‌آفرینی کند.
انتقادات نسبت به عرضه در بورس
در مقابل، منتقدانی همچون محمد باقری، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، این تصمیم را اقدامی درآمدزا برای دولت اما به ضرر قشر متوسط می‌دانند. او معتقد است با توجه به قیمت بالای خودروهای وارداتی، عمدتاً سرمایه‌داران و اقشار ثروتمند امکان خرید خواهند داشت و این امر موجب حذف بخش بزرگی از متقاضیان واقعی می‌شود. باقری همچنین به شرایط منفی بازار سرمایه اشاره می‌کند و می‌گوید عرضه خودرو در این شرایط نه‌تنها به بهبود بازار کمک نمی‌کند بلکه ممکن است ناکارآمدی آن را تشدید کند.
تعلیق دوباره خصوصی‌سازی در صنعت خودرو؛ سایپا از اولویت خارج شد
نقش تعرفه واردات در تنظیم بازار
یکی از موضوعات کلیدی در بحث عرضه خودرو، سیاست‌های تعرفه‌ای دولت است. در حالی که کاهش تعرفه واردات به‌صورت پلکانی به‌عنوان راهکاری برای دسترسی بیشتر مردم به خودروهای باکیفیت در دستور کار قرار داشت، شکایت یک فرد حقیقی به دیوان عدالت اداری باعث توقف این روند شده است. مخالفان تعرفه‌های بالا معتقدند چنین سیاستی به تشدید انحصار و افزایش قیمت‌ها منجر می‌شود. هم باقری و هم قادری بر این باورند که کاهش منطقی تعرفه واردات در کنار حمایت از خودروسازان داخلی می‌تواند به تنظیم بهتر بازار و افزایش رقابت کمک کند.
آینده مبهم بازار خودرو
با وجود تصمیم جدید برای عرضه خودروهای وارداتی در بورس کالا، همچنان پرسش‌های زیادی درباره تأثیر واقعی آن بر کاهش التهاب بازار و بهبود عدالت در دسترسی وجود دارد. تجربه‌های گذشته نشان داده که اجرای ناقص یا بدون برنامه‌ریزی دقیق، نه‌تنها به اهداف تعیین‌شده نمی‌رسد بلکه ممکن است چالش‌های جدیدی ایجاد کند. اکنون باید دید این بار عرضه در بورس می‌تواند تعادل بازار را حفظ و مسیر خرید برای مصرف‌کنندگان واقعی را هموار کند یا خیر.
