مدل جدیدی از ناترازی انرژی ؛ قطع گاز صنعت سیمان در تابستان!

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، با کاهش تولید و رشد مصرف، ایران طی سال‌های اخیر با ناترازی گاز مواجه بوده است. راهکار اصلی دولت برای مدیریت این بحران، محدود کردن صنایع است؛ اقدامی که هر سال با شروع سرما تکرار می‌شود. امسال اما معضل تازه‌ای گریبان صنایع را گرفت: قطع گاز در تابستان. صنعت سیمان برای نخستین بار در فصل گرم سال با محدودیت جدی مواجه شد.

زیان میلیاردی صنایع

فعالان اقتصادی می‌گویند الگوی مصرف در بخش خانگی اصلاح نشده و همچنان بیشترین سهم مصرف گاز به خانوارها تعلق دارد. در نتیجه صنایع نخستین قربانی کمبود انرژی هستند. به گفته آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران، سال گذشته عدم‌النفع صنایع ناشی از قطع گاز حدود دو میلیارد دلار برآورد شد. او معتقد است راهکار کوتاه‌مدت تنها در اصلاح قیمت و مدیریت مصرف خانگی است، در غیر این صورت صنایع امسال نیز با ۶۰ تا ۷۰ روز محدودیت روبه‌رو خواهند شد.

فولاد در خط مقدم محدودیت‌ها

فولاد به عنوان صنعتی وابسته به گاز، بیشترین فشار را متحمل می‌شود. فعالان این بخش پیش‌بینی می‌کنند به دلیل قطع گاز، تولید شش میلیون تن فولاد در سال جاری محقق نشود. این موضوع می‌تواند سالانه سه تا پنج میلیارد دلار عدم‌النفع برای صنعت فولاد ایجاد کند. به گفته تولیدکنندگان، هرچند تنها پنج درصد گاز کشور در این صنعت مصرف می‌شود، اما نخستین محدودیت‌ها متوجه فولادسازان است.

سیمان درگیر با مازوت

صنعت سیمان برای نخستین بار حتی در تابستان نیز با محدودیت گاز روبه‌رو شد و مجبور به استفاده از مازوت گردید. این سوخت جایگزین هزینه‌های بالایی به واحدهای تولیدی تحمیل می‌کند و قیمت تمام‌شده را دو برابر افزایش می‌دهد. آمار نشان می‌دهد تولید سیمان از ۷۶ میلیون تن در سال ۱۴۰۲ به ۷۲ میلیون تن در ۱۴۰۳ کاهش یافته و در سه ماه نخست امسال نیز با افت ۱۰ درصدی مواجه شده است. کاهش تولید در صورت تداوم محدودیت‌ها می‌تواند بازار داخلی و صادراتی سیمان را به خطر اندازد.

فشار بر پتروشیمی‌ها

در بخش پتروشیمی، واحدهای متانول و اوره بیشترین آسیب را از کمبود گاز متحمل می‌شوند. حدود یک‌سوم این صنعت در فصل سرد با محدودیت جدی روبه‌رو خواهد شد. واردات روزانه ۱۵ میلیون مترمکعب گاز از ترکمنستان تنها یک‌سوم نیاز این بخش را پاسخ می‌دهد. فعالان صنعت پیشنهاد داده‌اند با صرفه‌جویی هفت درصدی در مصرف خانگی، کل خوراک پتروشیمی‌ها تأمین شود.

پیشنهاد بخش خصوصی

عباس جبال‌بارزی، نایب‌رئیس کمیسیون صنعت اتاق ایران، بر ضرورت اصلاح قیمت حامل‌های انرژی و تغییر سیستم گرمایشی منازل تأکید می‌کند. او معتقد است با جایگزینی پکیج به جای بخاری، مصرف گاز خانگی تا ۶۰ درصد کاهش می‌یابد و همین میزان می‌تواند در اختیار صنایع قرار گیرد. به باور او، آزادسازی تدریجی قیمت انرژی و حمایت هدفمند از دهک‌های پایین می‌تواند هم جلوی قاچاق سوخت را بگیرد و هم مانع قطع گاز صنایع شود.

آینده مبهم انرژی

اگرچه گزارش‌ها از افزایش ۶۰ درصدی ذخایر نیروگاهی خبر می‌دهند، اما مشخص نیست سهمی از این ذخایر به صنایع برسد. کارشناسان هشدار می‌دهند تداوم روند فعلی می‌تواند به توقف تولید، بیکاری، کاهش درآمد خانوار و بحران‌های اجتماعی منجر شود. در حالی که ایران دومین دارنده ذخایر گاز جهان است، صنایع کلیدی همچنان چشم‌انتظار تصمیم دولت برای مدیریت ناترازی انرژی باقی مانده‌اند.