شاخص کل بورس در آستانه قله تاریخی؛ شاخص هم‌وزن هنوز ۱۱ درصد عقب است

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، در پایان معاملات روز دوشنبه، شاخص کل بورس تهران با قرار گرفتن در سطح 3 میلیون و 42 هزار واحدی، تنها 6.4 درصد پایین‌تر از قله تاریخی خود در تاریخ 28 اردیبهشت 1404 ایستاد. این موضوع نشان می‌دهد بازار سهام بخش قابل‌توجهی از افت‌های پیشین را جبران کرده و بار دیگر در مسیر بازپس‌گیری سقف تاریخی قرار گرفته است. با این حال، شاخص هم‌وزن همچنان فاصله معناداری با قله بهار امسال دارد؛ موضوعی که بازتاب‌دهنده وضعیت متفاوت بدنه عمومی بازار نسبت به نمادهای بزرگ و شاخص‌ساز است.

عقب‌ماندگی شاخص هم‌وزن از قله تاریخی

شاخص هم‌وزن که معیار دقیق‌تری برای سنجش عملکرد کلی بازار و سبد سهامداران خرد محسوب می‌شود، در معاملات اخیر به سطح 870 هزار واحد رسیده است. این در حالی است که سقف تاریخی این شاخص در همان تاریخ 28 اردیبهشت و در سطح 977 هزار واحد ثبت شده بود. بنابراین، شاخص هم‌وزن اکنون نزدیک به 11 درصد پایین‌تر از اوج تاریخی خود قرار دارد و این اختلاف عملکرد میان دو شاخص نشان می‌دهد که رشد اخیر بازار عمدتا ناشی از صعود نمادهای بزرگ بوده است. در واقع، بخش عمده‌ای از سهام کوچک‌تر که در پرتفوی سرمایه‌گذاران حقیقی قرار دارند، هنوز نتوانسته‌اند افت‌های ماه‌های گذشته را جبران کنند.

تمرکز نقدینگی در نمادهای بزرگ

تحلیلگران علت اصلی واگرایی میان شاخص کل و هم‌وزن را در رفتار محتاطانه سرمایه‌گذاران می‌دانند. در شرایطی که بازار سهام ایران طی دو سال گذشته با ریسک‌های متعدد سیاسی، ارزی و مالی مواجه بوده، سرمایه‌گذاران تمایل دارند در دوره‌های بازگشت بازار به سراغ سهام بزرگ و نقدشونده بروند. این نمادها که اغلب در گروه‌های پالایشی، فلزی، پتروشیمی و بانکی قرار دارند، به دلیل عمق معاملاتی بالا و حضور بازیگران حقوقی، از ریسک نقدشوندگی کمتری برخوردارند. به همین دلیل منابع ورودی جدید نیز بیشتر به سمت همین نمادها حرکت کرده است؛ وضعیتی که موجب رشد شاخص کل و عقب‌ماندن شاخص هم‌وزن از آن شده است.

هنوز تا سر به سر شدن پرتفوی سهامداران فاصله است

اگرچه شاخص کل بخش زیادی از افت خود را جبران کرده است، اما بسیاری از کارشناسان معتقدند که هنوز بخش عمده‌ای از سهامداران خرد در محدوده زیان قرار دارند. از دید این تحلیلگران، تا زمانی که شاخص هم‌وزن نتواند قله تاریخی خود را بازپس بگیرد، نمی‌توان از جبران زیان عمومی پرتفوی‌ها سخن گفت. شاخص کل عمدتا بازتاب‌دهنده عملکرد سهام بزرگ و پرتفوی‌های حقوقی است، در حالی که شاخص هم‌وزن وضعیت کلی سهام کوچک و متوسط بازار را منعکس می‌کند. به همین دلیل، رشد اخیر بورس بیشتر ظاهری و محدود به چند صنعت بزرگ بوده و بخش زیادی از بازار همچنان با کمبود تقاضا و رکود معاملاتی روبه‌رو است.

احتمال چرخش نقدینگی در ادامه مسیر

تجربه‌های گذشته بازار سرمایه نشان داده است که پس از دوره‌ای از رشد متمرکز در نمادهای شاخص‌ساز، در صورت تداوم شرایط مثبت، نقدینگی به مرور به سمت صنایع کوچک‌تر حرکت می‌کند. در صورتی که روند صعودی بورس تثبیت شود و ارزش معاملات خرد در سطوح بالای فعلی باقی بماند، انتظار می‌رود جریان نقدینگی به سمت سهام متوسط و کوچک تغییر مسیر دهد. این جابه‌جایی می‌تواند موجب افزایش عمق بازار و پایداری روند رشد شود، هرچند تحقق آن نیازمند ثبات در متغیرهای کلان اقتصادی و سیاسی است.

با وجود نزدیک شدن شاخص کل به قله تاریخی، داده‌های معاملاتی نشان می‌دهد که بدنه اصلی بازار هنوز فاصله زیادی با اوج اردیبهشت‌ماه دارد. واگرایی میان شاخص کل و هم‌وزن بیانگر آن است که رشد اخیر بیشتر بر دوش نمادهای بزرگ بوده و هنوز فراگیری لازم در سطح کل بازار شکل نگرفته است. تا زمانی که شاخص هم‌وزن نتواند مسیر بازگشت به قله را طی کند، نمی‌توان از خروج کامل بازار از رکود یا جبران زیان سهامداران خرد سخن گفت. تداوم رشد بورس در نیمه دوم سال، به چرخش نقدینگی میان گروه‌های مختلف و افزایش مشارکت سهامداران حقیقی در نمادهای کوچک‌تر وابسته است.