بحران درآمدی کارگزاری‌ها؛ چرا مدل تک‌درآمدی پاسخگو نیست؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، هفته گذشته و همزمان با برگزاری روز کارگزار، صدای گلایه فعالان این بخش بیش از هر زمان دیگری به گوش رسید. بسیاری از کارگزاران از کاهش شدید درآمدها و افزایش هزینه‌های عملیاتی سخن گفتند؛ معضلی که ریشه در رکود پنج‌ساله بازار سرمایه دارد. در حالی‌ که تورم، هزینه‌های جاری را چند برابر کرده، افت ارزش معاملات باعث شده تا بسیاری از کارگزاری‌ها با خطر زیان و حتی ورشکستگی روبه‌رو شوند.

رکود معاملاتی و فشار بر کارگزاران

در ماه‌های اخیر، کاهش حجم و ارزش معاملات، منابع درآمدی کارگزاران را به شدت محدود کرده است. مدل کسب‌وکار فعلی کارگزاری‌ها بر پایه کارمزد معاملات بنا شده و این تک‌درآمدی بودن سبب شده تا در دوران رکود، ضربه‌پذیری آنها چند برابر شود. هرچند در روزهای اخیر با رشد نسبی تقاضا و ثبت رکورد سه‌ماهه ارزش معاملات خرد، امیدهایی برای بازگشت رونق ایجاد شده، اما کارشناسان معتقدند این تحرکات کوتاه‌مدت نمی‌تواند چالش ساختاری صنعت کارگزاری را برطرف کند.

وابستگی به کارمزد، چالش اصلی صنعت کارگزاری

کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند مشکل اصلی کارگزاران نه در میزان کارمزد، بلکه در محدود بودن منابع درآمدی آنهاست. امیر وفایی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار سرمایه و بورس اظهار کرد: «ما فقط از محل کارمزد معاملات درآمد داریم، در حالی که در دنیا منابع درآمدی دیگری هم وجود دارد. در کشور ما بابت کارمزد معاملات بلوکی یا خدمات کارشناسی برای ارائه خدمات اعتباری و همچنین خدماتی مانند معاملات الگوریتمی یا مشتقه هیچ کارمزدی دریافت نمی‌شود.» او تأکید کرد که افزایش کارمزد معاملات عادی راه‌حل مناسبی نیست و تنها به کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران خرد منجر خواهد شد.

راهکار؛ تنوع‌بخشی به درآمدها و اصلاح نظام کارمزد

به اعتقاد وفایی، پایداری صنعت کارگزاری در گرو تنوع‌بخشی به منابع درآمدی است. وی گفت: «کارمزد معاملات بلوکی، خدمات کارشناسی، بازنگری در تخفیف صندوق‌ها و گسترش ابزارهای نوین مالی می‌تواند به بهبود وضعیت کارگزاری‌ها کمک کند.» او افزود که اصلاح نظام کارمزدها و فعال‌سازی بازار مشتقه و الگوریتمی، گامی اساسی برای هم‌راستا شدن ساختار درآمدی کارگزاران با استانداردهای جهانی است.

ضرورت بازنگری در سیاست‌های کارمزدی

صنعت کارگزاری ایران برای عبور از بحران فعلی نیازمند بازنگری جدی در سیاست‌های کارمزدی و توسعه خدمات ارزش‌افزوده است. کارشناسان تأکید دارند که بدون اصلاح این ساختار و حرکت به سمت مدل‌های چندمنبعی درآمد، پایداری و رقابت‌پذیری کارگزاری‌ها در بازار سرمایه ممکن نخواهد بود.