رکود در صنعت لوازم خانگی؛ صادرات ناکام و افت تقاضا

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بررسی آمارهای وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد که روند تولید کالاهای منتخب صنعتی و معدنی در نیمه نخست سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته با افت محسوسی همراه بوده است. در میان این کالاها، بخش تولید لوازم خانگی بیش از سایر صنایع با کاهش تولید مواجه شده؛ موضوعی که می‌تواند نشانه‌ای از کند شدن رشد صنعتی کشور در یکی از بخش‌های پرمصرف و اشتغال‌زا باشد.

کاهش تولید در سایه نوسانات ارزی و افت تقاضا

فعالان صنعت لوازم خانگی معتقدند که نوسانات نرخ ارز، دشواری در تأمین قطعات و مواد اولیه وارداتی، و افزایش هزینه‌های تولید، حاشیه سود بنگاه‌ها را کاهش داده است. از سوی دیگر، رکود نسبی بازار داخلی و افت قدرت خرید خانوارها موجب شده انگیزه تولیدکنندگان برای حفظ یا افزایش ظرفیت تولید تضعیف شود. محدودیت نقدینگی، افزایش نرخ بهره بانکی، و سیاست‌های غیرمنعطف در حوزه واردات و صادرات نیز از دیگر عوامل تشدید رکود در این صنعت محسوب می‌شوند.

بازار اشباع، صادرات ناکام و افت انگیزه تولیدکنندگان

اکبر پازوکی، رئیس اتحادیه لوازم خانگی اتاق اصناف، در گفت‌وگو با اقتصادنیوز، یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش تولید را اشباع بازار داخلی عنوان می‌کند. او می‌گوید: «در گذشته تولیدکنندگان با هدف صادرات، حجم تولید را افزایش دادند، اما به‌دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های صادراتی و مشکلات ارزی، صادرات محقق نشد و بخش زیادی از محصولات در بازار داخلی باقی ماند.» همین مسئله موجب شد بازار به اشباع برسد و تقاضا کاهش یابد.

چالش‌های ارزی و بن‌بست در صادرات

پازوکی در ادامه توضیح می‌دهد که نرخ ارزی اعلامی برای تولیدکنندگان در زمان صادرات با محدودیت‌هایی همراه است و مسیر بازگشت ارز به کشور مشخص و کنترل‌شده است. او تأکید دارد که همین موضوع باعث چانه‌زنی میان تولیدکنندگان و دولت شده و روند صادرات را با چالش مواجه کرده است. به گفته وی، تولیدکنندگان مواد اولیه را با نرخ دلار تهیه می‌کنند، اما در فرآیند صادرات و بازگشت ارز با موانع متعدد روبه‌رو هستند که در نهایت به زیان تولید تمام می‌شود.

افزایش هزینه‌ها و رکود بازار داخلی

به گفته فعالان بازار، افزایش قیمت مواد اولیه و رشد هزینه‌های تولید، در کنار کاهش قدرت خرید مردم، موجب شده بسیاری از تولیدکنندگان شیفت کاری خود را کاهش دهند. پازوکی می‌گوید: «در شرایط فعلی اگر یک کارخانه قبلاً دو شیفت کار می‌کرد، امروز تنها یک شیفت فعال دارد، زیرا کالا تولید می‌شود اما مشتری برای خرید وجود ندارد.»

افت تولید در محصولات اصلی لوازم خانگی

بررسی ترکیب تولید محصولات لوازم خانگی نشان می‌دهد که بیشترین کاهش تولید در نیمه نخست سال جاری مربوط به تلویزیون بوده است؛ افتی که ناشی از کاهش تقاضای مصرفی برای کالاهای غیرضروری، افزایش قیمت قطعات الکترونیکی و رقابت شدید برندهای خارجی در بازار غیررسمی است. در رتبه بعدی، ماشین لباسشویی و سپس یخچال و فریزر قرار دارند که هر دو تحت تأثیر افزایش هزینه‌های مونتاژ، محدودیت واردات قطعات و کاهش تقاضا با افت تولید مواجه شده‌اند. تنها محصولی که رشد اندک تولید را تجربه کرده، کولر آبی است.

افزایش رونق در بازار تعمیرات به‌جای خرید نو

پازوکی در ادامه می‌گوید که کاهش قدرت خرید مردم باعث شده تا مصرف‌کنندگان به‌جای خرید لوازم خانگی نو، به تعمیر و نگهداری وسایل فعلی خود روی بیاورند. او تصریح کرد: «خرید و فروش لوازم دست دوم چندان رونق ندارد، اما بازار تعمیرکاران و تعمیرگاه‌ها بسیار پررونق‌تر از قبل شده است.»

آینده صنعت لوازم خانگی؛ ضرورت اصلاح سیاست‌های حمایتی

در مجموع، افت تولید لوازم خانگی در نیمه نخست سال جاری ناشی از ترکیب دو عامل رکود تقاضا و چالش‌های عرضه است. کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این وضعیت، در صورت نبود اصلاحات سیاستی، می‌تواند ظرفیت رقابتی تولیدکنندگان داخلی را در برابر واردات تضعیف کرده و جایگاه صنعت لوازم خانگی در ساختار صنعتی کشور را به خطر اندازد.