رشد ۱۹۶درصدی دلار در دوره فرزین؛ چرا سیاست‌های ارزی پاسخ نداد؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، دلار در دوران مدیریت محمدرضا فرزین بر بانک مرکزی، مسیر صعودی کم‌سابقه‌ای را ثبت کرده است؛ مسیری که با وجود تکرار جمله مشهور او یعنی «قیمت‌های بازار آزاد واقعی نیست»، نه‌تنها متوقف نشد بلکه رکوردهای پی‌درپی ساخت و امروز دلار به کانال ۱۲۱ هزار تومان رسیده است.

شروع ریاست فرزین و اولین جهش بزرگ دلار

محمدرضا فرزین در هشتم دی‌ماه ۱۴۰۱ با وعده کنترل نوسانات و واقعی‌سازی نرخ ارز، سکان بانک مرکزی را در دست گرفت. در آن زمان دلار آزاد حدود ۴۱ هزار تومان بود. تنها ۴۰ روز بعد، بازار وارد فاز صعودی شد و دلار در ۲۵ بهمن از ۴۵ هزار تومان عبور کرد. ده روز بعد رقم ۵۸ هزار تومان ثبت شد؛ جهشی که فرزین آن را «حباب» و «غیرواقعی» توصیف کرد، اما ابزار مشخصی برای مهار آن ارائه نشد.

سال ۱۴۰۲؛ تکرار روایت همیشگی و رشد تدریجی قیمت‌ها

سال ۱۴۰۲ با آرامش نسبی آغاز شد اما این ثبات دوام نداشت. دلار که در کانال ۵۰ هزار تومان نوسان می‌کرد، تا پایان سال به محدوده ۶۴ تا ۶۵ هزار تومان رسید. فرزین بار دیگر رشد قیمت را هیجانی دانست و گفت نرخ واقعی بازار این نیست. بااین‌حال اختلاف میان بازار رسمی و آزاد بزرگ‌تر شد و سیاست مشخصی برای مدیریت شکاف نرخ‌ها دیده نشد.

سال ۱۴۰۳؛ جهش‌های سنگین و عبور از مرز ۱۰۵ هزار تومان

از مرداد ۱۴۰۳، زمانی که دلار حدود ۵۷ هزار تومان معامله می‌شد، دوره‌ای از رشد شدید آغاز شد. بازار هر ماه سقف تازه‌ای ساخت: عبور از ۷۰ هزار، ۸۰ هزار و سپس ۹۰ هزار تومان. نهایتاً در فروردین ۱۴۰۴ دلار سقف تاریخی ۱۰۵ هزار تومان را شکست. با وجود این رکوردها، رئیس کل همچنان بر غیرواقعی بودن قیمت‌ها تأکید داشت اما فاصله میان گفته‌ها و رفتار بازار بیشتر شد.

پاییز ۱۴۰۴؛ ثبت قیمت ۱۲۱ هزار تومان و ادامه انکار واقعیت

در مهر ۱۴۰۴ دلار از ۱۱۸ هزار تومان عبور کرد و اکنون در محدوده ۱۲۱ هزار تومان معامله می‌شود. هم‌زمان، روند انتشار داده‌های مهم اقتصادی در دوره ریاست فرزین متوقف شده؛ از جمله آمار معاملات نیما، اطلاعات مرکز مبادله و حجم مداخله ارزی. این کمبود شفافیت نااطمینانی بازار را افزایش داده است.

بازار با وعده بدون ابزار مهار نمی‌شود

بازدهی دلار در دوره فرزین بیش از ۱۹۶ درصد بوده است. در این مدت، الگوی رفتاری سیاست‌گذار بر سه محور تکراری استوار بوده: انکار واقعیت بازار، وعده کاهش نرخ بدون ارائه ابزار اجرایی و تأکید مداوم بر این‌که قیمت‌های فعلی واقعی نیست. نتیجه اما ادامه رشد و ثبت رکوردهای مداوم بوده است.