قیمت دلار به کمتر از 80 هزار تومان می رسد؟
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، در روزهایی که ارزش ریال در برابر دلار به‌طور محسوسی افزایش یافته، بسیاری از فعالان اقتصادی و مردم این سوال را مطرح می‌کنند که در صورت موفقیت مذاکرات میان ایران و آمریکا، نرخ واقعی دلار چقدر خواهد بود و آیا امکان کاهش قیمت دلار به کمتر از ۸۰ هزار تومان وجود دارد یا خیر؟
مسیر جدید نرخ ارز در اقتصاد ایران
در هفته‌های اخیر بازار ارز ایران شاهد تحولات کم‌سابقه‌ای بوده است. تنها در عرض چند روز، ارزش پول ملی بیش از ۲۰ درصد تقویت شد و نرخ دلار به سطوحی بازگشت که مشابه دو ماه گذشته بود. این روند همزمان با انتشار اخبار اولیه درباره احتمال ازسرگیری مذاکرات میان ایران و آمریکا شکل گرفت.
با توجه به شرایط جدید، پرسش مهمی که اکنون مطرح می‌شود این است که در صورت دستیابی به یک توافق، نرخ دلار تا چه حد می‌تواند کاهش یابد و آیا ساختار فعلی اقتصاد ایران توان تحمل دلار زیر ۸۰ هزار تومان را دارد؟
نرخ واقعی دلار از نگاه یک اقتصاددان
مرتضی افقه، تحلیلگر اقتصادی و عضو هیات علمی دانشگاه شهید چمران اهواز، معتقد است نرخ واقعی دلار همان قیمتی است که در بازار تعیین می‌شود. به گفته او، عوامل موثر بر قیمت دلار تنها محدود به متغیرهای عینی مانند عرضه و تقاضا نیست، بلکه انتظارات روانی و اجتماعی نیز نقش مهمی در نرخ‌گذاری دارند.
افقه می‌گوید: «کاهش نرخ ارز در روزهای اخیر بیشتر نتیجه تغییر در انتظارات جامعه است، نه صرفا متغیرهای اقتصادی.» وی تأکید می‌کند حتی اگر مسیر مذاکرات به توافق کامل منجر شود، ساختارهای شکل‌گرفته در اقتصاد ایران اجازه نمی‌دهند که نرخ دلار به زیر ۸۰ هزار تومان برسد.
ساختار اقتصاد و محدودیت کاهش نرخ ارز
این کارشناس اقتصادی معتقد است که حتی در صورت آزادسازی منابع ارزی بلوکه‌شده و بهبود شرایط سیاسی، ظرفیت ساختاری اقتصاد ایران برای پذیرش دلار با قیمت کمتر از ۸۰ هزار تومان در میان‌مدت وجود ندارد. به باور او، اقتصاد ایران به گونه‌ای شکل گرفته که نرخ دلار نه‌تنها بر واردات بلکه بر هزینه تمام‌شده تولید داخلی نیز اثر مستقیم دارد.
افقه توضیح می‌دهد: «۸۰ درصد واردات ایران شامل کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است که مستقیماً به نرخ ارز وابسته‌اند. بنابراین، نوسان در قیمت دلار به سرعت بر تولید داخلی و سطح عمومی قیمت‌ها اثر می‌گذارد.»
او همچنین اضافه می‌کند: «کاهش نرخ دلار به معنای تقویت ارزش ریال است و در ظاهر، این اتفاق به بهبود قدرت خرید و افزایش رفاه عمومی منجر می‌شود. اما در عمل، کاهش بیش از حد نرخ ارز با ساختار موجود اقتصاد ما هم‌خوانی ندارد.»
اثر موقتی توافق و بازگشت قیمت دلار به محدوده ۸۰ هزار
مرتضی افقه معتقد است که حتی اگر مذاکرات با موفقیت کامل به پایان برسد و منابع مالی قابل‌توجهی وارد کشور شود، کاهش نرخ دلار به کمتر از ۸۰ هزار تومان احتمالا موقتی خواهد بود. او می‌گوید: «ممکن است در واکنش به خبر توافق، نرخ دلار برای مدتی کوتاه به زیر ۸۰ هزار تومان برسد، اما در میان‌مدت، با فروکش کردن انتظارات مثبت، قیمت دوباره به محدوده قبلی بازخواهد گشت.»
او یادآور می‌شود که در اقتصاد ایران، انتظارات تورمی به‌شدت تحت تاثیر اخبار سیاسی و مذاکرات قرار گرفته و همین وابستگی، یکی از نشانه‌های ضعف ساختاری اقتصاد است. به گفته افقه، این روند نشان می‌دهد که بدون اصلاحات بنیادی، آثار مثبت توافق نیز زودگذر خواهد بود.
اختلاس میلیاردی در شرکت ملی مس؛ جزئیات تازه از پرونده برنج پرحاشیه
آغاز ثبت‌نام فروش ۱۰ محصول ایران خودرو
توافق سیاسی کافی نیست؛ نیاز به اصلاحات ساختاری
افقه با اشاره به فرض بازگشت چندین میلیارد دلار منابع بلوکه‌شده در صورت توافق، تاکید می‌کند که هرچند این منابع می‌توانند تاثیرات مثبتی داشته باشند، اما بدون اصلاح ساختار اقتصادی کشور، این اثرات دوام نخواهند داشت.
او می‌گوید: «لغو تحریم‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت موجب بهبود شاخص‌های اقتصادی مانند کاهش تورم و رشد اقتصادی شود. ولی اگر ساختارهای ناکارآمد فعلی پابرجا بمانند، این اثرات خیلی زود تخلیه خواهند شد و کشور دوباره در مسیر گذشته قرار خواهد گرفت.»
دولت و محدودیت دخالت در کاهش نرخ ارز
در پاسخ به این سوال که آیا دولت ممکن است مانع از کاهش بیشتر نرخ ارز شود، افقه اظهار می‌کند: «ممکن است دولت چنین قصدی داشته باشد، اما حتی در صورت عدم دخالت مستقیم، ساختار اقتصاد ما ظرفیت کاهش پایدار نرخ دلار به زیر ۸۰ هزار تومان را ندارد.»
او تاکید می‌کند که کاهش نرخ ارز منجر به افزایش قدرت خرید، رشد تقاضا و در نتیجه، فشار مجدد بر نرخ ارز خواهد شد. بنابراین، حتی اگر دلار ارزان شود، دوام این وضعیت در نبود اصلاحات اقتصادی بعید خواهد بود.
بازپینگ: بانک سیتی قیمت طلا را ۳۵۰۰ دلار پیشبینی کرد - سرمایه و بورس