شاهین شایان آرانی معتقد است بیان «باید به ۴۰۰ میلیارد دلار برسیم» خطرناک است زیرا منجر به رانت و انتظارات غیرواقعی میشود، اما او تأکید دارد که بورس ایران پتانسیل رشد فراتر از این رقم را نیز دارد. با این حال، تورم مزمن، بیثباتی ارزی، نبود دورنمای اقتصادی، ضعف بهرهوری، تحریمها و موانع ارتباطات مالی بینالمللی عواملی هستند که موجب شده ارزش فعلی بورس با تخفیف سنگین معامله شود.
افزایش تعداد صندوق های سرمایه گذاری طی سال های اخیر، به ویژه از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۴، به یکی از مهم ترین تحولات بازار سرمایه تبدیل شده است. تعداد صندوق ها که در پایان سال ۱۳۹۸ حدود ۲۲۶ مورد بود، تا پایان مهر ۱۴۰۴ به ۵۳۹ صندوق رسیده و تنها در سال ۱۴۰۴ چندین پذیره نویسی جدید در حوزه صندوق های طلا انجام شده است. این رشد از یک طرف به معنی توسعه ابزارهای مالی است و از طرف دیگر مجموعه ای از فرصت ها و چالش ها را پیش روی سرمایه گذاران قرار داده است.
در ژاپن به عنوان بزرگترین بازار مالی آسیا، تنها ۳۸ کارگزاری فعال هستند که حجم معاملات زیادی را مدیریت میکنند. این در حالی است که تعداد کارگزاری ها در بورس ایران به بالای عدد 100 می رسد و بسیاری از آنها هم گمنام و دارای زیان ها قابل توجهی هستند که با حرفه ای تر شدن بازار و کاهش کارمزدها باید تصمیم درستی برای آنها گرفته شود.
شاخص کل بورس تهران طی 55 روز معاملاتی اخیر حدود 30 درصد افت کرده و از سطح سه میلیون و 252 هزار واحد به محدوده دو میلیون و 400 هزار واحد سقوط کرده است. این ریزش سنگین در حالی رخ داده که رکوردشکنی صفهای فروش، ابهام در مذاکرات سیاسی، بحران انرژی و حرکت نقدینگی به سمت صندوقهای طلا، فضای رکود و بیاعتمادی را در تالار شیشهای تشدید کرده است.
الیاس کردی کارشناس بازار سرمایه در گفتوگویی درباره وضعیت نزولی بورس تاکید کرد که ریزشهای اخیر به شدت وابسته به ریسک سیستماتیک است. او گفت به جز این عامل، نگرانی خاصی در بازار سرمایه وجود ندارد و تا زمانی که ریسک سیستماتیک برطرف نشود، بازار کف مشخصی را شناسایی نخواهد کرد.
بورس ایران در هفتههای اخیر در شرایطی بلاتکلیف و ناپایدار قرار گرفته که با وجود رشدهای مقطعی شاخص کل، فشار فروش و خروج نقدینگی حقیقی همچنان ادامه دارد. تحلیلگران معتقدند ریشه اصلی این وضعیت، بیش از عوامل بنیادی، در ریسکهای سیستماتیک و سیاسی نهفته است. روند معاملات سه روز گذشته نشان میدهد هر موج صعودی کوتاهمدت با خروج سریع پول حقیقی همراه شده و بیشترین فشار عرضه متوجه نمادهای شاخصساز بهویژه در گروههای بانکی و خودرویی بوده است. همچنین کاهش واکنش سرمایهگذاران به اخبار مثبت سیاسی و اقتصادی، بیانگر افزایش احتیاط و تمایل به تصمیمگیری بر اساس مستندات قطعی و کاهش ریسکهای محیطی است.
ارزش سبد سرمایهگذاری خارجی در بازار سرمایه ایران در یک سال گذشته رشد قابل توجهی داشته است. این ارزش از ۹۵۱۳ میلیارد تومان در تیرماه پارسال به ۱۸۱۸۳ میلیارد تومان در تیرماه امسال رسیده که نشاندهنده افزایش ۹۱ درصدی سرمایهگذاری خارجی در بورس تهران و فرابورس است.
چهارشنبهای دیگر از راه رسید و تالار بورس باز هم شاهد سکوت سنگینتری بود؛ سکوتی که هر بار با تابلوی قرمزتر از دیروز تکرار میشود. شاخص کل بازار امروز با ریزشی سنگین، بیش از ۳۴ هزار واحد سقوط کرد و به کانال ۲ میلیون و ۵۵۴ هزار رسید؛ جایی که حالا فاصلهاش با امید هر روز بیشتر میشود.
بازار سرمایه ایران روزهایی مبهم و پرنوسان را پشت سر میگذارد؛ روزهایی که نه از رونق خبری است و نه از ثبات. در حالی که فصل مجامع باید فرصتی برای تحرک بیشتر بورس باشد، امسال به یکی از تاریکترین دورههای مجامع در سالهای اخیر بدل شده است. خروج مستمر پول حقیقی، رشد جذابیت بازارهای غیرمولد همچون طلا و ارز، و ضعف سمت تقاضا، مهمترین عوامل تضعیف بازار در هفتههای اخیر به شمار میروند.
بازار سرمایه ایران در هفته اول مرداد ۱۴۰۴ یکی از سختترین دورههای خود در ماههای اخیر را پشت سر گذاشت. شاخص کل بورس با سقوط ۵.۴۲ درصدی به سطح ۲ میلیون و ۶۸۱ هزار واحد رسید و شاخص هموزن نیز با افت ۴.۱۵ درصدی همراه شد. در این میان، خروج حدود ۵ هزار میلیارد تومان پول حقیقی و کاهش ۲۵ درصدی حجم معاملات خرد، گواهی روشن از ضعف اعتماد و فرار سرمایهگذاران حقیقی از بازار است.
