ورم هر روز فشار بیشتری بر معیشت خانوارها وارد می‌کند و کاهش قدرت خرید، به یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های جامعه تبدیل شده است. تحلیلگران اقتصادی هشدار می‌دهند که تداوم این روند می‌تواند به گسترش فقر و تشدید نابرابری‌ها منجر شود؛ مسائلی که ضرورت بازنگری دولت در سیاست‌های حمایتی، نظام دستمزد و شیوه محاسبه سبد معیشت را دوچندان کرده است.
حسین راغفر، کارشناس و استاد اقتصاد دانشگاه الزهرا، با اشاره به رشد فقر در ایران، گفت: «فقری که امروز در کشور در حال گسترش است محصول یک نظام تبعیض‌آمیز تخصیص منابع و فرصت‌هاست. همین ساختار ناعادلانه است که باعث افزایش شکاف طبقاتی و گسترش فقر شده است.»
افزایش چشمگیر قیمت میوه، سبزیجات و صیفی‌جات در بازار، فشار مضاعفی بر سبد معیشت خانوار ایرانی وارد کرده است. در حالی که تا چند سال پیش خرید یک کیلو خیار یا گوجه با چند هزار تومان ممکن بود، اکنون هر کیلو خیار ۶۰ هزار تومان و گوجه‌فرنگی ۵۰ هزار تومان قیمت دارد؛ موضوعی که نشان از تداوم موج گرانی در اقلام اساسی و روزمره مردم دارد.
با بازگشت تحریم‌ها، سفره مردم بیش از گذشته کوچک‌تر و پرهزینه‌تر خواهد شد. تشدید محدودیت‌های بین‌المللی نه تنها هزینه واردات را بالا می‌برد، بلکه بر هزینه‌های تولید داخلی نیز اثرگذار است. این وضعیت در نهایت فشار بیشتری بر اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه وارد کرده و قدرت خرید خانوارها را کاهش می‌دهد.
مدیر اداره تحقیقات و بررسی اقتصادی بانک مرکزی با تأکید بر ضرورت تداوم مداخلات هدفمند ارزی اعلام کرد که حذف ناگهانی ارز ترجیحی می‌تواند آثار فوری و شدیدی بر قیمت کالاهای اساسی و خدمات بگذارد و در این میان، اقشار ضعیف جامعه نخستین بازندگان چنین تصمیمی خواهند بود.
دولت در راستای تقویت معیشت خانوارهای کم‌درآمد، طرح کالابرگ الکترونیکی را در آبان ۱۴۰۴ اجرایی کرده است. این طرح با هدف افزایش قدرت خرید خانوارها و تامین کالاهای اساسی به‌صورت غیرنقدی طراحی شده و جایگزین بخشی از یارانه‌های نقدی شده است.
تازه‌ترین داده‌های رسمی از وضعیت فقر در کشور نشان می‌دهد که شکاف میان درآمد خانوارها و هزینه‌های واقعی زندگی روزبه‌روز در حال افزایش است. در حالی که دولت از افزایش حقوق‌ها و پرداخت یارانه‌ها سخن می‌گوید، قدرت خرید مردم عملاً کاهش یافته و بسیاری از خانوارها حتی از تأمین نیازهای اولیه خود بازمانده‌اند.
دولت قصد دارد از ابتدای سال ۱۴۰۵ طرح پرداخت منظم و ماهانه کالابرگ الکترونیکی را به‌صورت رسمی و سراسری اجرا کند؛ طرحی که هدف آن هدایت یارانه‌ها به کالاهای ضروری و کاهش انحراف مصرف خانوارها عنوان شده است.
برای اقتصاد ایران در سه دهه گذشته، شاید هیچ شاخصی گویاتر از شکاف مزمن و فزاینده میان نرخ رشد درآمد سرانه و نرخ تورم نباشد. در طول این بازه زمانی، به استثنای دوره‌های بسیار کوتاه و گذرا، رشد اسمی درآمدهای مردم ایران، اعم از دستمزدبگیران و صاحبان درآمدهای غیرسرمایه‌ای، همواره از نرخ تورم عقب مانده و این به معنای کوچک شدن مستمر و بی‌وقفه سفره حقیقی خانوارها و فرسایش قدرت خرید آن‌ها بوده است.
