بورس زیر سایه خاموشی‌ها؛ بحران انرژی، تهدیدی ساختاری برای بازار سرمایه
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بورس تهران در روزهایی که همچنان درگیر ریسک‌های سیاسی و اقتصادی متعارف است، با تهدیدی بنیادی‌تر روبه‌رو شده: بحران انرژی. قطعی مکرر برق در صنایع بزرگی نظیر فولاد، سیمان، پتروشیمی و فلزات اساسی نه‌تنها بر تولید و بهره‌وری تأثیر گذاشته، بلکه پیامدهای آن به‌صورت مستقیم در سودآوری شرکت‌های بورسی دیده می‌شود. اکنون، بازاری که همیشه در فضای بی‌اعتمادی سیاسی حرکت می‌کرد، در معرض ریسکی ساختاری قرار دارد که آثار آن حتی در کوتاه‌مدت نیز قابل مشاهده است.
از خاموشی تا افت سود شرکت‌ها
ناترازی انرژی در ایران پدیده جدیدی نیست. سال‌هاست که در تابستان‌ها با کمبود برق و در زمستان‌ها با بحران گاز مواجه هستیم. اما امسال، شدت قطعی برق به‌گونه‌ای بوده که بورس را هم متاثر کرده است. صنایع بورسی به‌خصوص آنهایی که انرژی‌بر هستند، وابستگی شدیدی به تأمین پایدار برق دارند. کاهش حتی چند روزه در تولید فولاد، سیمان یا پتروشیمی، می‌تواند سود فصلی شرکت‌ها را به‌شدت کاهش دهد. برخی تحلیلگران برآورد کرده‌اند که خاموشی‌ها ممکن است تا ۸ تا ۱۶ درصد از سود سالانه برخی شرکت‌های بزرگ را کاهش دهد؛ رقمی که در صورت انعکاس در گزارش‌های فصلی، شوک شدیدی به بازار وارد خواهد کرد.
فشار روانی خاموشی‌ها بر رفتار معامله‌گران
تأثیر بحران انرژی تنها به ترازنامه‌ها و صورت‌های مالی محدود نمی‌شود. بازار سهام به‌شدت متاثر از فضای روانی و انتظارات است. اخبار پراکنده درباره خاموشی یا محدودیت‌های برق صنایع، باعث شکل‌گیری موج‌های فروش در برخی گروه‌ها می‌شود؛ حتی پیش از آنکه اثر واقعی آن در عملکرد مالی شرکت‌ها مشخص شود. همین رفتار هیجانی و توده‌ای موجب می‌شود نقدینگی از بازار خارج شده و به سمت دارایی‌های کم‌ریسک یا بازارهای موازی حرکت کند.
راه‌حل‌های اضطراری، اما ناکافی
در واکنش به این بحران، اقداماتی آغاز شده است. سازمان بورس با وزارت نیرو وارد مذاکره شده تا برنامه خاموشی‌ها را شفاف‌تر و قابل پیش‌بینی‌تر کند. همچنین از صنایع خواسته شده زمان تعمیرات سالانه خود را با این برنامه‌ها هماهنگ کنند. برخی شرکت‌های بزرگ به خرید ژنراتور یا حتی احداث نیروگاه اختصاصی روی آورده‌اند، اما این راه‌حل‌ها پرهزینه بوده و در کوتاه‌مدت نمی‌تواند مشکل را به‌طور ساختاری برطرف کند.
دلیل ناترازی برق این است؛ افت سود نیروگاه‌های بورسی، همزمان با افزایش تولید آن ها
ورود دوباره مجلس به واگذاری ایران خودرو
تهدید یا فرصت؛ آیا همه متضررند؟
در میان این بحران، برخی معتقدند شرکت‌هایی که زودتر به سمت خودکفایی انرژی حرکت کنند، در نیمه دوم سال عملکرد بهتری خواهند داشت. همچنین، رشد نرخ ارز در ماه‌های اخیر، برای برخی صادرکنندگان جبرانی برای کاهش تولید بوده است. با این حال، نمی‌توان انکار کرد که وقتی صنایعی مانند فولاد در زمان اوج تقاضا، زیر ظرفیت کار کنند، اثر روانی و اقتصادی آن از یک گزارش مالی ساده فراتر می‌رود.
چشم‌انداز نامطمئن بورس
در کوتاه‌مدت، انتظار می‌رود که گروه‌های انرژی‌بر همچنان زیر فشار فروش باقی بمانند. گزارش‌های مالی پاییز تصویر دقیق‌تری از خسارت‌ها ارائه خواهد داد. در میان‌مدت، ممکن است نقدینگی به سمت صنایعی با وابستگی کمتر به برق هدایت شود، اما تا زمانی که بحران انرژی به‌صورت ریشه‌ای حل نشود، اعتماد سرمایه‌گذاران حقیقی بازنخواهد گشت.
بحران انرژی، مانع رونق پایدار
امروز بورس تهران بیش از آنکه اسیر تنش‌های ژئوپلیتیک باشد، قربانی خاموشی‌هایی است که منشأ آن در فرسودگی زیرساخت‌های تولید و انتقال انرژی نهفته است. بدون اصلاح ساختاری در حوزه انرژی – از افزایش ظرفیت تولید و نوسازی شبکه گرفته تا تشویق صنایع به خودتأمینی – بازار سرمایه نمی‌تواند به پایداری برسد. اکنون، خودکفایی انرژی برای صنایع بورسی نه یک مزیت رقابتی، بلکه شرط بقاست.
