عوامل کلیدی بی اعتمادی به بورس ایران که ارتباطی به ریسک های سیستماتیک ندارند
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار سرمایه ایران با چالش‌های جدی در زمینه شفافیت روبه‌رو است و این مسأله اعتماد سرمایه‌گذاران خرد را کاهش داده است. تأخیر در افشای اطلاعات، کیفیت پایین گزارش‌های مالی و دسترسی نابرابر به داده‌های مهم باعث شده معاملات بورس بر پایه شایعات و حدس و گمان شکل گیرد و سرمایه‌گذاران خرد تمایل کمتری به مشارکت در بازار داشته باشند. تنها زمانی بازار سرمایه ایران می‌تواند محیطی امن و جذاب برای سرمایه‌گذاری ایجاد کند که همه فعالان بازار به‌صورت همزمان و برابر به اطلاعات مهم دسترسی داشته باشند.
دسترسی نابرابر به اطلاعات در بورس ایران
شواهد نشان می‌دهد برخی گروه‌ها پیش از انتشار رسمی اخبار در سامانه کدال، از اطلاعات مهم مطلع می‌شوند و این موضوع باعث تغییرات غیرعادی در قیمت و حجم معاملات می‌شود. این دسترسی نابرابر، اصل برابری فرصت‌های سرمایه‌گذاری را زیر سوال برده و باعث بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران خرد شده است.
کیفیت پایین گزارش‌های مالی و اطلاعیه‌ها
اطلاعیه‌های رسمی بسیاری از شرکت‌ها با عبارات کلی و مبهم منتشر می‌شوند و تحلیل دقیق وضعیت مالی و عملیاتی شرکت‌ها را دشوار می‌کنند. عباراتی مانند «به دلیل شرایط بازار» یا «به علت تغییرات هزینه‌ها» فضای شایعات و حدس و گمان را در بازار تقویت کرده و تصمیم‌گیری منطقی سرمایه‌گذاران را محدود می‌کند.
تأخیر در افشا و تغییر ترکیب سهامداران
افشای اطلاعات مهم در بورس ایران گاهی با روزها یا هفته‌ها تأخیر انجام می‌شود و تغییرات مالکیت عمده نیز به‌طور ناقص یا با تأخیر اعلام می‌شود. این وضعیت موجب دستکاری قیمت و استفاده از اطلاعات نهانی شده و معاملات واقعی و مبتنی بر داده دقیق کاهش می‌یابد.
آزادسازی مجدد سهام عدالت منتفی شد؛ تنها معاملات آینده بررسی می‌شود
روند نزولی بورس ادامه دارد/ شاخص کل به ۲.۴۵۲ میلیون واحد رسید
پیامدهای ناکافی بودن شفافیت در بورس
کمبود شفافیت باعث می‌شود تحلیل داده واقعی جای خود را به شایعات و رفتار بازیگران بزرگ بدهد. سرمایه‌گذاری بلندمدت کاهش یافته و معاملات کوتاه‌مدت و هیجانی جای آن را می‌گیرد. بازار سرمایه بی‌ثبات و غیرقابل پیش‌بینی شده و جذب سرمایه‌های تازه، به‌ویژه سرمایه‌گذاری خارجی محدود می‌شود.
تجربه بازارهای توسعه‌یافته
در بازارهای پیشرفته جهانی، افشای فوری و همزمان اطلاعات یک الزام قانونی است و نقض آن با جریمه‌های سنگین یا محرومیت از فعالیت بورس پیگیری می‌شود. بورس استانبول با سامانه KAP تمامی گزارش‌های شرکتی را به‌صورت آنلاین و همزمان منتشر می‌کند که باعث افزایش شفافیت، جذب سرمایه‌گذاران خارجی و اعتبار بازار شده است.
مسیر اصلاح شفافیت در بورس ایران
راهکارهای بهبود شفافیت شامل ایجاد سامانه یکپارچه و بی‌تاخیر برای افشای اطلاعات، اعمال جریمه‌های بازدارنده برای پنهان‌کاری یا گزارش ناقص، الزام به استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی و نظارت فعال و پیشگیرانه با استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل داده‌های بزرگ است. آموزش سرمایه‌گذاران نیز برای تحلیل صورت‌های مالی و کاهش اثر شایعات ضروری است.
تا زمانی که تأخیر در افشا، گزارش‌های مبهم و دسترسی‌های خاص به اطلاعات ادامه داشته باشد، بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران خرد ادامه خواهد یافت. تجربه بازارهای موفق نشان می‌دهد تنها با قوانین سختگیرانه، افشای فوری و نظارت قاطع می‌توان فضایی برابر، شفاف و امن برای همه فعالان بازار سرمایه ایجاد کرد و از تضعیف جایگاه بورس در اقتصاد ملی جلوگیری نمود.
