اثر تک‌نرخی شدن ارز بر بورس چیست؟
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، در روزهای اخیر سیدعلی مدنی‌زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی، در حاشیه نشست شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی از عزم دولت برای حرکت به سمت تک‌نرخی شدن ارز خبر داد و تاکید کرد که اصلاح قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز پیش‌شرط اصلی اجرای این سیاست است. این اظهارات بار دیگر نگاه فعالان اقتصادی را به بازار ارز و به تبع آن بازار سرمایه معطوف کرده است. وزیر اقتصاد با اشاره به مشکلات ناشی از نرخ‌های متعدد ارز در بازار گفت که هدف دولت، ایجاد شرایطی برای یکسان‌سازی نرخ ارز و جلوگیری از جهش‌های ناگهانی است؛ اقدامی که در صورت تحقق، ثبات بیشتری در اقتصاد و بورس به همراه خواهد داشت.
تجربه‌های ناکام گذشته در تک‌نرخی شدن ارز
بررسی‌ها نشان می‌دهد وعده تک‌نرخی شدن ارز در دولت‌های پیشین بارها مطرح شده اما به دلیل کمبود منابع ارزی، نبود هماهنگی نهادی و فشارهای اقتصادی، به سرانجام نرسیده است. نمونه بارز آن در سال ۱۳۹۷ رخ داد که با اعلام نرخ ۴۲۰۰ تومان برای دلار، دولت وقت در مسیر تک‌نرخی شدن حرکت کرد اما به دلیل عدم تامین منابع کافی و ایجاد رانت‌های ارزی، سیاست مذکور شکست خورد و فاصله زیادی میان نرخ رسمی و بازار آزاد به وجود آمد.
چالش‌های اصلی اجرای سیاست تک‌نرخی
کارشناسان معتقدند در شرایط کنونی نیز مهم‌ترین مانع اجرای موفق این سیاست کمبود منابع ارزی است. در صورتی که عرضه ارز نتواند پاسخگوی تقاضا باشد، فشار مضاعفی بر ذخایر ارزی کشور وارد می‌شود و احتمال بازگشت نوسانات وجود دارد. از سوی دیگر، نبود هماهنگی بین وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سایر نهادهای تصمیم‌گیر از چالش‌های جدی این مسیر است. علاوه بر این، ذی‌نفعانی که از تفاوت نرخ‌ها سود می‌برند، همواره مقاومت‌هایی در برابر اجرای سیاست یکسان‌سازی داشته‌اند و این مساله می‌تواند روند تصمیم‌گیری را تحت تاثیر قرار دهد.
الزام صندوق‌های درآمد ثابت به خرید سهام اشتباه است/ این کار وضعیت بورس را بحرانی تر می کند
استقبال بی‌سابقه سرمایه‌گذاران از گواهی سپرده طلا در بورس کالا
اثر تک‌نرخی شدن ارز بر بورس و صنایع
تک‌نرخی شدن ارز در صورت اجرای موفق، می‌تواند تاثیرات مثبتی بر بازار سهام داشته باشد. شرکت‌های صادرات‌محور مانند فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها از ثبات نرخ ارز بهره‌مند می‌شوند زیرا پیش‌بینی درآمدهای دلاری و برنامه‌ریزی تولید برای آنها آسان‌تر خواهد شد. همچنین شرکت‌های واردکننده که بخشی از نیازهای خود را از خارج تامین می‌کنند، از فشار هزینه‌ای ناشی از چندنرخی بودن ارز رها می‌شوند و این امر به بهبود حاشیه سود آنها کمک خواهد کرد.
کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سهام
از منظر سرمایه‌گذاران، تک‌نرخی شدن ارز به معنای کاهش ریسک سیستماتیک و افزایش شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها است. ثبات در نرخ ارز می‌تواند اعتماد بیشتری در بازار ایجاد کند و موجب افزایش نقدینگی و رشد شاخص‌های بورس شود. به همین دلیل، فعالان بازار سرمایه تحقق این سیاست را فرصتی برای بهبود شرایط معاملاتی و جذب سرمایه‌های جدید می‌دانند.
شرط‌های موفقیت سیاست ارزی
تحقق مزایای یادشده منوط به تامین منابع ارزی پایدار، هماهنگی کامل میان بانک مرکزی و وزارت اقتصاد و همچنین اصلاح قوانین مرتبط است. در غیر این صورت، خطر تکرار تجربه‌های شکست‌خورده گذشته و افزایش بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران وجود دارد.
در نهایت، تک‌نرخی شدن ارز اگر با برنامه‌ریزی دقیق و اراده جدی دولت همراه باشد، می‌تواند به ابزاری کارآمد برای ثبات اقتصادی تبدیل شود. این سیاست علاوه بر کاهش رانت و نوسانات غیرضروری، امکان برنامه‌ریزی بلندمدت برای صنایع و سرمایه‌گذاران را فراهم می‌آورد و بورس را در مسیر رشد و توسعه پایدار قرار می‌دهد.
