شکاف عمیق نقدینگی و بورس تهران

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، تازه‌ترین آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد حجم نقدینگی کشور از مرز 11 هزار همت عبور کرده و برآوردها حاکی است تا پایان تابستان به 12 هزار همت خواهد رسید. این در حالی است که ارزش بازار سهام در ماه‌های اخیر به حدود 8.4 هزار همت کاهش یافته و نسبت ارزش بازار به نقدینگی به سطح 0.78 سقوط کرده است؛ سطحی که کمترین میزان طی شش سال اخیر محسوب می‌شود. این وضعیت نشانه‌ای از تضعیف جایگاه بورس در جذب نقدینگی و کاهش سهم بازار سرمایه از اقتصاد است.

کوچ سرمایه‌ها به بازارهای موازی

همزمان با رشد افسارگسیخته نقدینگی، افزایش ریسک‌های سیاسی و نبود چشم‌انداز روشن در روابط بین‌الملل موجب شده سرمایه‌گذاران منابع خود را به سمت بازارهای موازی مانند دلار، طلا و مسکن منتقل کنند. بازدهی کوتاه‌مدت این بازارها جذابیت بیشتری نسبت به بورس داشته و همین امر تهران را در موضع ضعف قرار داده است.

بورس ارزان اما بی‌نصیب از رونق

از منظر تحلیلی، داده‌ها نشان می‌دهد بورس اکنون در شرایط ارزندگی قرار دارد. نسبت P/E بازار در کف 10 ساله ایستاده و ارزش دلاری بورس به سطوحی بازگشته که از تابستان 98 بی‌سابقه بوده است. با وجود این، هنوز رونق وعده‌داده‌شده به بازار سهام نرسیده و سرمایه‌ها به سایر بازارها سرازیر می‌شوند.

نسبت ارزش بازار به نقدینگی؛ شاخصی کلیدی

یکی از معیارهای مهم برای سنجش جایگاه بازار سرمایه، نسبت ارزش بازار به نقدینگی است. این نسبت در سال‌های گذشته بین 25 تا 90 درصد در نوسان بود و حتی در مرداد 99 با اوج انتظارات تورمی تا سطح 3 واحد نیز پیشروی کرد. اما اکنون به محدوده 78 درصد نزول کرده و به پایین‌ترین سطح از دی 98 رسیده است. این موضوع نشان می‌دهد نقدینگی خلق‌شده در اقتصاد عمدتا به سمت بورس هدایت نشده و در بازارهای دیگر در گردش است.

نقش سیالیت پول در بازارها

بررسی نسبت پول به شبه‌پول به‌عنوان شاخصی برای سنجش سیالیت پول نشان می‌دهد تغییرات این نسبت اثر مستقیمی بر روند بازارها دارد. زمانی که این نسبت کاهش یافته، بازار سهام وارد رکود شده و هنگامی که رشد کرده، شاهد جهش در دارایی‌هایی مانند دلار و طلا بوده‌ایم. بورس نیز معمولا با تاخیر به تغییرات این نسبت واکنش نشان داده است. نمونه آن رشد بیش از 100 درصدی شاخص کل در سال 1402 بود که پس از افزایش نسبت پول به شبه‌پول رخ داد.

تاثیر سیاست‌های انقباضی بر بورس

اجرای سیاست‌های انقباضی و انتشار گواهی سپرده با سود 30 درصدی در سال 1402 موجب کاهش نسبت سیالیت پول شد و رکود بورس را تشدید کرد. اکنون نیز با نرخ‌های بالای سود بانکی و جذابیت بازارهای موازی، بخش قابل‌توجهی از نقدینگی در بانک‌ها قفل شده و توان ورود به بورس کاهش یافته است.

چشم‌انداز بازار سرمایه

با توجه به افزایش انتظارات تورمی و رشد قیمت ارز در تابستان، احتمال تقویت دوباره نسبت پول به شبه‌پول وجود دارد که می‌تواند زمینه‌ساز موج صعودی بورس شود. با این حال، تحقق این سناریو به عوامل مهمی وابسته است؛ از جمله ثبات در قوانین اقتصادی، بهبود روابط بین‌الملل، شفافیت در سیاست‌های ارزی و حمایت هوشمندانه از بازار. تنها در صورت فراهم‌شدن این شرایط، بورس تهران می‌تواند بار دیگر به جایگاه شایسته خود در هدایت نقدینگی دست یابد.