صف خرید آیفون 17 در ایران؛ نمایش تمایز طبقاتی

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، تب‌وتاب بازار موبایل در ایران با ورود آیفون 17 پرومکس به اوج رسیده است. در مرکز خرید پایتخت، جایی که ویترین‌های درخشان گوشی‌های هوشمند چشم هر رهگذری را خیره می‌کند، امیر، جوانی سی‌ساله، ماه‌هاست برای خرید یک گوشی پس‌انداز کرده و حالا با تردید به برچسب قیمت‌ها نگاه می‌کند؛ جایی که عدد 340 میلیون تومان، برای آیفون 17 پرومکس نقش بسته است. با وجود این قیمت نجومی، گزارش‌ها حاکی از آن است که در برخی پلتفرم‌های فروش، موجودی این گوشی در کمتر از چند ساعت به پایان رسیده است.

قیمت آیفون 17 در ایران و جهان

با شروع عرضه جهانی آیفون 17 از 28 شهریور، روند ورود رسمی آن به ایران نیز آغاز شد و طبق اعلام واردکنندگان، شناسه گمرکی این مدل تایید شده است. قیمت آیفون 17 پرومکس در بازار ایران بین 295 تا 340 میلیون تومان اعلام شده، در حالی که همین مدل در آمریکا حدود 126 میلیون تومان و در امارات حدود 160 میلیون تومان قیمت دارد.
میثم طلعتی، فعال بازار موبایل، می‌گوید واردات رسمی این مدل انجام شده و کد رجیستری روی کارت گارانتی آن درج شده است. او تاکید می‌کند که گران‌فروشی در بازار رسمی ممکن نیست و قیمت تمام‌شده با احتساب حقوق گمرکی و سود بازرگانی تا سقف 15 درصد تعیین می‌شود. با این حال برخی فروشگاه‌های اینترنتی، قیمت‌هایی بالاتر از 300 میلیون تومان اعلام کرده‌اند.
فروشندگان معتقدند این قیمت‌ها حبابی است و احتمال کاهش در هفته‌های آینده وجود دارد. تفاوت پارت‌نامبرهای آیفون (چین، سنگاپور، آمریکا یا عربستان) نیز در نرخ نهایی اثرگذار است. برای نمونه مدل 256 گیگابایتی با پارت‌نامبر چین حدود 205 میلیون تومان قیمت دارد، اما هزینه رجیستری آن بین 35 تا 40 میلیون تومان است. در بازار جهانی، همین مدل در آمریکا 137 میلیون و در امارات حدود 159 میلیون تومان عرضه می‌شود. در ترکیه اما قیمت این گوشی به بیش از 358 میلیون تومان می‌رسد که حتی از ایران هم بالاتر است.

آیفون و مسئله طبقه اجتماعی

در شرایطی که متوسط حقوق ماهانه در ایران حدود 20 میلیون تومان است، خرید آیفون 17 پرومکس به معنای صرف بیش از 15 ماه حقوق کامل است. در حالی که یک کارمند در آمریکا یا امارات می‌تواند با حقوق یک ماه، سه تا چهار عدد از این مدل را خریداری کند.
در چنین فضایی، خرید آیفون 17 دیگر صرفاً انتخابی فناورانه نیست؛ بلکه نشانه‌ای از میل اجتماعی برای «شبیه شدن» به طبقات بالاتر است. در جامعه‌ای با شکاف طبقاتی شدید، آیفون به نمادی از موفقیت و دسترسی به دنیای مدرن تبدیل شده است. از منظر جامعه‌شناسی، این رفتار را می‌توان با نظریه مصرف نمایشی تورستن وبلن تحلیل کرد؛ جایی که خرید کالاهای لوکس به‌منظور نمایش جایگاه اجتماعی و تفاخر انجام می‌شود.

مصرف‌گرایی در سایه ناامیدی

در ایران، جایی که قیمت آیفون 17 پرومکس معادل بیش از یک سال و نیم درآمد متوسط است، خرید این گوشی اغلب از وفور مالی نمی‌آید بلکه از کمبود امید و اعتماد سرچشمه می‌گیرد. بسیاری از خریداران، آیفون را ابزاری برای احساس تعلق به جهان مدرن و نمادی از جایگاه اجتماعی می‌دانند. از دیدگاه پیر بوردیو، انتخاب برند اپل می‌تواند نشان‌دهنده نوعی «سرمایه فرهنگی» باشد؛ تلاشی برای پیوستن به گروه‌هایی که نماد موفقیت تلقی می‌شوند.
در عین حال، این پدیده می‌تواند نشانه‌ای از مصرف‌گرایی افراطی در جامعه‌ای باشد که شکاف طبقاتی، فرصت‌های پیشرفت را محدود کرده است. صف خرید آیفون 17 تنها صف خریداران یک کالای لوکس نیست؛ صفی است برای دیده شدن، برای حس تعلق و برای فرار موقت از واقعیتی تلخ.

بازتاب یک بحران اجتماعی

پدیده خرید آیفون 17 با قیمت 340 میلیون تومان، تصویری از چند بحران هم‌زمان در جامعه ایران است: بحران هویت طبقه متوسط، بحران اعتماد به آینده اقتصادی، بحران معنا در زندگی روزمره و گسترش نمایش‌گرایی به جای تجربه واقعی زیستن.
در نهایت، تب خرید آیفون در ایران بیش از آنکه نشانه‌ای از علاقه به فناوری باشد، بازتابی از میل اجتماعی به تفاخر، تمایز و امید به دیده شدن در جامعه‌ای است که فرصت‌های واقعی موفقیت روزبه‌روز کمتر می‌شود.