تأثیر افزایش کارمزد صندوق‌های سرمایه گذاری بر بازار سرمایه

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، تصمیم اخیر سازمان بورس مبنی بر افزایش کارمزد معاملات صندوق‌های سهامی و حذف بخشی از تخفیف‌های معاملاتی، دغدغه تازه‌ای را در میان فعالان بازار ایجاد کرده است؛ دغدغه‌ای درباره اینکه آیا این تغییر می‌تواند از جذابیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری بکاهد و سرمایه‌گذاران را به سمت معاملات مستقیم سهام سوق دهد یا خیر. حمید میرمعینی، تحلیلگر بازار سرمایه، در گفت‌وگویی به این پرسش‌ها پاسخ داده و تأکید می‌کند که هرچند کارمزدها بر بخشی از معاملات اثرگذار است، اما نقش اصلی را عوامل بنیادی و ارزندگی صندوق‌ها ایفا می‌کنند.

افزایش کارمزد و تأثیر آن بر معاملات صندوق‌ها
میرمعینی معتقد است پایین بودن هزینه کارمزد، یکی از عوامل مهم رشد معاملات صندوق‌ها به‌ویژه صندوق‌های IPS در سال‌های اخیر بوده است. او می‌گوید افزایش کارمزدها می‌تواند تا حدی از حجم معاملات بکاهد، اما این کاهش قرار نیست ساختار یا ماهیت سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها را تغییر دهد. از نگاه او، جذابیت صندوق‌ها وابسته به عملکرد، ارزش ذاتی و توان مدیریت دارایی آن‌هاست و نه صرفاً هزینه معاملاتی.

چرا صندوق‌های اهرمی همچنان لیدر بازار خواهند ماند؟
به‌رغم افزایش کارمزد، میرمعینی بر این باور است که صندوق‌های اهرمی همچنان نقش پیشران بازار را حفظ خواهند کرد. به گفته او، حجم بالای معاملات این صندوق‌ها و تأثیر تعیین‌کننده آنها بر روند بازار، نشان می‌دهد که تغییرات کارمزدی توان تضعیف نقش لیدری آنها را ندارد. تنها در صورتی که صنایع بزرگ مانند خودروسازی، بانک‌ها یا پالایشی‌ها با اخبار مهم مواجه شوند، احتمال تغییر لیدری بازار وجود خواهد داشت.

آیا تعداد صندوق‌های سرمایه‌گذاری بیش از حد شده است؟
طبق اعلام سازمان بورس، تا پایان مهرماه امسال ۵۳۹ صندوق فعال در بازار سرمایه وجود دارد؛ آماری که برخی تصور می‌کنند برای ظرفیت بازار ایران زیاد است. میرمعینی اما می‌گوید این تعداد نه تنها زیاد نیست بلکه به توسعه عمق بازار و کاهش رفتارهای هیجانی کمک کرده است. او معتقد است وجود صندوق‌های متعدد، سطح تحلیل و حرفه‌ای‌گری بازار را افزایش داده و به بهبود ساختار معاملاتی کمک کرده است. با این حال، او تأکید می‌کند که افزایش بیشتر تعداد صندوق‌ها باید با ظرفیت بازار و تعداد ناشران هماهنگ باشد.

کارگزاری‌های کوچک در آستانه ادغام یا خروج اجباری
افزایش تعداد کارگزاری‌ها و کوچک بودن بخش زیادی از آنها موضوع دیگری است که اثرپذیر از تغییرات کارمزدی خواهد بود. به گفته میرمعینی، با حرفه‌ای‌تر شدن بازار و کاهش احتمالی کارمزدها، بسیاری از کارگزاری‌های کوچک توان ادامه فعالیت نخواهند داشت و باید در مسیر ادغام یا خروج قرار گیرند. او برای مقایسه مثال می‌زند: در ژاپن با وجود اینکه بزرگ‌ترین بازار مالی آسیا محسوب می‌شود، تنها ۳۸ کارگزاری فعال هستند، در حالی که ایران بیش از ۱۰۰ کارگزاری دارد که بسیاری از آنها زیان‌ده یا غیرفعال‌اند.

کارمزدهای بالا؛ مانعی برای افزایش نقدشوندگی بازار
میرمعینی تأکید می‌کند که کاهش هزینه‌های معاملاتی باید از اولویت‌های اصلی نهاد ناظر باشد. در بازارهای جهانی، کارمزدهای پایین یکی از مهم‌ترین ابزارها برای افزایش حجم معاملات و عمق‌بخشی به بازار هستند. او معتقد است در ایران، با وجود کاهش‌های محدود در سال‌های گذشته، کارمزدها همچنان نسبتاً بالا هستند و همین موضوع می‌تواند نقدشوندگی بازار را تحت فشار قرار دهد. در حالی که در بسیاری از کشورها حجم معاملات سالانه دو تا سه برابر ارزش کل بازار است، هزینه‌های معاملاتی در ایران اجازه رشد چنین گردش مالی را نمی‌دهد.