بررسی بازدهی صندوق های اهرمی در دوره اخیر رشد شاخص بورس نشان می‌دهد که نتایج واقعی این صندوق‌ها در بسیاری موارد فراتر از پیش‌بینی‌های تئوریک بوده است. در حالی که شاخص کل بورس حدود 27.8 درصد رشد داشته، انتظار می‌رفت صندوق‌های اهرمی با توجه به ضریب اهرم خود، بازدهی بالاتری ثبت کنند، اما داده‌ها نشان می‌دهد میزان موفقیت هر صندوق به عوامل مدیریتی و تحلیلی آن بستگی دارد.

شباهت‌های چشمگیری میان فضای اقتصادی کنونی و شرایط بازارهای مالی یک قرن پیش دیده می‌شود. از رشد فناوری‌های نو گرفته تا هجوم سرمایه‌گذاران خرد و شکل‌گیری ابزارهای پرریسک، ساختار بازارها بار دیگر به سمتی می‌رود که یادآور وقایع سال ۱۹۲۹ است. در حالی‌که نوآوری‌هایی همچون هوش مصنوعی، خودروهای برقی و رمزارزها موجی از هیجان در بازارها ایجاد کرده‌اند، صندوق‌ها و محصولات اهرمی تازه‌ای ظهور کرده‌اند که به گفته وال‌استریت ژورنال، می‌توانند ارزش خود را تا سطح صفر از دست بدهند.

نیمه نخست سال ۱۴۰۴ با عملکردی متضاد در میان ابزارهای مالی بازار سرمایه به پایان رسید. در حالی که شاخص کل بورس تنها ۶ درصد رشد داشت و صندوق‌های اهرمی با افت‌های سنگین مواجه شدند، بازار طلا و صندوق‌های مبتنی بر آن توانستند بازدهی مثبت و قابل‌توجهی ثبت کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری که قرار بود ابزاری کارآمد برای جذب سرمایه‌های خرد و هدایت آنها به سمت بازار سرمایه باشند، امروز به‌دلیل تشابه زیاد و محدودیت‌های ساختاری با چالش‌هایی جدی روبه‌رو هستند. در همین رابطه، پویان مظفری، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگویی به بررسی وضعیت فعلی صندوق‌ها و اثر آنها بر بورس پرداخته است.

در سال‌های اخیر تنوع ابزارهای سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در بورس افزایش قابل توجهی داشته و صندوق‌های مختلفی از صندوق‌های درآمد ثابت گرفته تا صندوق‌های سهامی، طلا و حتی صندوق‌های بخشی و اهرمی راه‌اندازی شده‌اند. این ابزارها با هدف جذب سرمایه‌گذاران غیرحرفه‌ای و مدیریت بهتر ریسک ایجاد شدند، اما در شرایط نزولی بازار، عملکرد و تأثیر آنها به یکی از محورهای اصلی بحث فعالان بازار سرمایه تبدیل شده است.

بورس تهران این روزها روندی صعودی را تجربه می‌کند و شاخص کل پس از ۹ روز معاملاتی سبزپوش، توانست از کف ۲ میلیون و ۳۹۵ هزار واحدی رشد ۱۱.۷ درصدی را به ثبت برساند و به سطح ۲ میلیون و ۶۷۶ هزار واحد برسد. در این میان، صندوق‌های اهرمی نقش پررنگی در بازدهی بازار داشته‌اند و توانسته‌اند بخشی از افت‌های گذشته را جبران کنند.

شاخص کل بورس از قله ۳‌میلیون و ۲۵۲‌هزار واحدی تا سطح ۲‌میلیون و ۴۷۵‌هزار واحدی سقوط کرده و افتی معادل ۲۴‌درصد را به ثبت رسانده است. این روند نزولی نه تنها سهامداران خرد را متضرر کرده، بلکه فشار مضاعفی بر صندوق‌های اهرمی نیز وارد آورده است.

بررسی بازدهی صندوق‌های سرمایه‌گذاری از ابتدای سال ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که اکثر گروه‌ها با افت قابل توجهی مواجه شده‌اند. صندوق‌های اهرمی بیشترین زیان را تجربه کرده‌اند و صندوق‌های بخشی در حوزه پتروشیمی عملکرد نسبتا بهتری نسبت به سایر گروه‌ها داشته‌اند. این داده‌ها بیانگر آن است که فشار فروش و روند نزولی بازار سرمایه، نه تنها سهام بلکه صندوق‌های سرمایه‌گذاری را نیز تحت تاثیر قرار داده است.

سهم بیش از ۴۰ درصدی صندوق‌های اهرمی از دارایی های ETFهای بورسی، به‌عنوان زنگ خطری برای بورس تهران مطرح شده و کارشناسان تورم افسارگسیخته و ضعف نظارت را عامل اصلی این رشد غیر استاندارد می‌دانند.

وضعیت صندوق‌های اهرمی در روز شنبه ۱۲ مرداد ۱۴۰۴ با نوساناتی متنوع در نمادهای مختلف همراه بود. اگرچه برخی صندوق‌ها با رشد قیمت همراه شدند، اما همچنان حباب منفی سنگین در بسیاری از آن‌ها به چشم می‌خورد.