بورس ایران امکان 400 میلیارد دلاری شدن را دارد؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، اقتصادنیوز در گفتگویی با شاهین شایان آرانی، کارشناس بازار سرمایه، به بررسی این پرسش پرداخته که آیا ارزش بورس ایران از سطح فعلی حدود ۱۰۰ میلیارد دلار می‌تواند تا بیش از ۴۰۰ میلیارد دلار افزایش یابد. این تحلیل نشان می‌دهد تحقق چنین ظرفیتی به مجموعه‌ای از اصلاحات اقتصادی، ثبات سیاسی و بهبود روابط بین‌المللی وابسته است و بدون فراهم شدن این بسترها، پتانسیل واقعی بازار سرمایه قابل فعلیت نیست.

پتانسیل بورس ایران؛ از واقعیت تا فرضیه

شاهین شایان آرانی معتقد است بیان «باید به ۴۰۰ میلیارد دلار برسیم» خطرناک است زیرا منجر به رانت و انتظارات غیرواقعی می‌شود، اما او تأکید دارد که بورس ایران پتانسیل رشد فراتر از این رقم را نیز دارد. با این حال، تورم مزمن، بی‌ثباتی ارزی، نبود دورنمای اقتصادی، ضعف بهره‌وری، تحریم‌ها و موانع ارتباطات مالی بین‌المللی عواملی هستند که موجب شده ارزش فعلی بورس با تخفیف سنگین معامله شود.

شرط‌های جهش ارزش بازار

این تحلیلگر تأکید می‌کند رسیدن به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلاری تنها زمانی ممکن است که مجموعه‌ای از شرایط کلیدی فراهم شود. ثبات نسبی ارز، کاهش تورم، دورنمای اقتصادی قابل تصور برای فعالان اقتصادی، روان شدن روابط مالی بین‌المللی، رفع تنش‌های سیاسی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی، مهم‌ترین پیش‌نیازهای تحقق این هدف هستند. او توضیح می‌دهد در صورت بهبود بنیادین وضعیت اقتصاد، رشد بورس نه تنها طبیعی و مبتنی بر واقعیت خواهد بود، بلکه احتمال رشد فراتر از چهار برابر نیز وجود دارد.

چرا ارزش بورس ایران پایین است؟

شایان آرانی تصریح می‌کند که عدد فعلی ارزش بازار نتیجه مجموعه‌ای از ناکارایی‌هاست. سیاسی شدن اقتصاد، تورم بالا، نبود چشم‌انداز پایدار و تلاطم‌های ارزی همه عواملی هستند که باعث شده بازار سرمایه کمتر از ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری شود. او معتقد است اگر رئیس سازمان بورس بتواند بخشی از این موانع را رفع کند، اقدامی مثبت خواهد بود اما بسیاری از این مشکلات «حاکمیتی» هستند و خارج از اختیار مدیریت بازار سرمایه قرار دارند.

عرضه‌های اولیه؛ فرصت یا توهم رشد؟

در ادامه بحث درباره افزایش ارزش بورس از طریق عرضه اولیه شرکت‌ها، شایان آرانی تأکید می‌کند جذب شرکت‌های سودده و دارای عملکرد شفاف یک سیاست درست است، اما تنها در صورتی موفق خواهد بود که فضای کلان اقتصادی شرایط ورود شرکت‌ها را توجیه کند. در محیطی با تلاطم نرخ ارز و نبود ثبات، شرکت‌های معتبر تمایل چندانی به حضور در بورس ندارند و ورود آنها مستلزم اصلاحات اساسی و ثبات اقتصادی است.

نقش سرمایه‌گذار خارجی در رشد پایدار

او معتقد است در صورت اصلاح شرایط و ورود سرمایه‌گذار خارجی، بورس ایران نه تنها با افزایش تقاضا روبه‌رو می‌شود بلکه مزیت‌هایی مانند توسعه تکنولوژی و بازارهای صادراتی برای شرکت‌ها ایجاد خواهد شد. این اثر ترکیبی می‌تواند ارزش بازار را به‌صورت پایدار ارتقا دهد.

بی‌اعتمادی سهامداران؛ میراث مداخلات دولتی

این کارشناس با اشاره به تجربه‌های گذشته بازار سرمایه، دخالت سیاست‌گذاران و ایجاد حباب‌های پی‌درپی را دلیل اصلی خروج و بی‌اعتمادی سهامداران خرد می‌داند. به گفته او، زمانی که سیاستمداران برای نشان دادن عملکرد مثبت، به تقویت مصنوعی بازار روی می‌آورند، حباب‌ها شکل می‌گیرد و در نهایت با ترکیدن آنها سرمایه‌های خرد از بین می‌رود.

بازگشت اعتماد چگونه ممکن است؟

شایان آرانی تاکید می‌کند که بازسازی اعتماد تنها از مسیر اصلاح اقتصاد، خروج سیاست از بازار سرمایه و مدیریت حرفه‌ای و مستقل قابل دستیابی است. این اعتماد طی زمان شکل می‌گیرد و با تصمیم‌های کوتاه‌مدت یا شعارهای حمایتی ایجاد نخواهد شد.

بورس؛ آینه اقتصاد نه ابزار سیاست

او در پایان یادآوری می‌کند بورس باید مانند یک «درجه‌سنج اقتصاد» عمل کند و سیاستمداران باید پیام‌های بازار را دریافت کنند، نه اینکه با دستکاری شاخص‌ها واقعیت را پنهان کنند. در بازارهای پیشرفته، بورس به عنوان معیار موفقیت اقتصادی پذیرفته شده و از دخالت‌های دولتی مصون است؛ مفهومی که به باور این تحلیلگر، لازمه اصلاح بازار سرمایه در ایران نیز محسوب می‌شود.