ارزش بازار سرمایه ایران؛ چرا بورس در محدوده ۱۰۰میلیارد دلار حبس شده؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، حجت‌الله صیدی، رئیس سازمان بورس، هدف بلندمدت رساندن ارزش بازار سرمایه ایران به ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلار را مطرح کرده است. برای دستیابی به این هدف، برنامه‌هایی از جمله توسعه بازار اولیه، افزایش شفافیت و جذب سرمایه‌گذاران خارجی در دستور کار قرار دارد. با این حال کارشناسان بازار سرمایه معتقدند تحقق این هدف بدون اصلاحات بنیادی و همسویی با سیاست‌های کلان اقتصادی، دشوار خواهد بود.

موانع اصلی رشد بازار سرمایه ایران

کامل ابراهیمیان، کارشناس بازار سرمایه، با اشاره به چالش‌های ساختاری و اقتصادی موجود، «رانت نیما» و «نرخ بهره بالای ۴۰ درصد» را دو عامل اصلی حبس ارزش بازار سرمایه در حدود ۱۰۰ میلیارد دلار دانست. وی تاکید کرد که بازنگری در قوانین قیمت‌گذاری دستوری و همسان‌سازی نرخ ارز، شرط لازم برای جهش ارزش دلاری بورس است. او افزود: «با حذف رانت و همسان‌سازی نرخ ارز، بازار سرمایه می‌تواند به صورت جهشی دو تا سه برابر رشد کند.»

چالش‌های ساختاری و اعتماد پایین سرمایه‌گذاران

بازار سرمایه ایران در حال حاضر با مشکلاتی همچون شفافیت ضعیف، حاکمیت شرکتی ناکارآمد و فقدان اعتماد سرمایه‌گذاران روبه‌روست. کارشناسان تاکید دارند بدون اصلاحات بنیادی در این ساختارها، توسعه بازار اولیه و افزایش پذیرش شرکت‌ها به هدفی دور از دسترس تبدیل خواهد شد. علاوه بر این، جذب سرمایه‌گذاران خارجی و راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید در شرایط تورم بالا، نرخ بهره غیرقابل پیش‌بینی و تحریم‌ها، بدون ثبات اقتصادی و اعتماد به بازار، بیشتر آرزوست تا راهبرد عملی.

ارزش بازار سرمایه و بخش مولد اقتصاد

ابراهیمیان توضیح داد ارزش بازار سرمایه ناشی از ارزش شرکت‌های حاضر در بورس است. شرکت‌های بزرگ پتروشیمی، نفتی و معدنی کشور، به‌ویژه هلدینگ‌های خلیج فارس، شستا، سرمایه‌گذاری امید و تامین، نماینده بخش واقعی و مولد اقتصاد در بازار سرمایه هستند. با محاسبه ارزش دلاری این بخش مولد، رقم تقریبی ۱۰۰ میلیارد دلار به دست می‌آید؛ عددی که نشان می‌دهد بازار سرمایه ایران هنوز فاصله زیادی با هدف ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیارد دلاری دارد.

نرخ بهره بالا و فشار بر سودآوری شرکت‌ها

ابراهیمیان افزود نرخ بهره بالای ۴۰ درصد باعث شده شرکت‌ها مجبور به تامین مالی با هزینه سنگین شوند. ترکیب نرخ بهره بالا و محدودیت‌های قیمت‌گذاری دستوری، سودآوری شرکت‌ها را کاهش داده و مانع رشد ارزش بازار سرمایه می‌شود. وی تاکید کرد که رفع این موانع، شرط لازم برای رشد دلاری بورس و همسو شدن ارزش بازار با ارزش واقعی اقتصاد کشور است.

در مجموع، کارشناسان بر این باورند که برای رسیدن به اهداف بلندپروازانه بورس، اصلاحات عمیق در ساختار اقتصادی و هماهنگی با سیاست‌های کلان اقتصادی ضروری است. بدون اصلاح نرخ بهره، قیمت‌گذاری دستوری و رانت ارزی، هرگونه هدفگذاری صرفا شعاری خواهد بود و بازار سرمایه ایران همچنان در محدوده ۹۰ تا ۱۰۰ میلیارد دلار باقی خواهد ماند.