واکاوی دلایل برگزاری حراج سکه و تأثیر آن بر ثبات بازار طلا

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بانک مرکزی در واکنش به جهش اخیر بازار طلا اعلام کرده تا پایان سال هر هفته حراج سکه برگزار می‌کند؛ اقدامی که دوباره بحث قدیمی «انتفاع بانک مرکزی از افزایش قیمت سکه» را مطرح کرده است. با این حال، تحلیل کارشناسان نشان می‌دهد این فرضیه پشتوانه اقتصادی ندارد و بیشتر باید آن را تلاشی برای نشان دادن حضور سیاست‌گذار در لحظات التهاب بازار دانست.

حراج سکه؛ ابزار مداخله یا نمایش کنترل؟

فردین آقابزرگی، کارشناس بازارهای مالی، معتقد است ورود بانک مرکزی به بازار در چنین دوره‌هایی بیشتر رنگ و بوی «نمایش کنترل» دارد تا یک اقدام اثرگذار. به گفته او، وجود تورم مزمن، رشد اقتصادی نزدیک به صفر و نقدینگی سنگین باعث شده مداخلات کوتاه‌مدت عملاً نقش «مسکن» را ایفا کنند نه درمان اصلی.

فرضیه سودآوری بانک مرکزی از حراج سکه چه‌قدر درست است؟

آقابزرگی تأکید می‌کند طرح این فرضیه که بانک مرکزی به دنبال سود است، پایه کارشناسی ندارد. او مداخله در بازار طلا را مشابه عملیات بازار باز می‌داند؛ یعنی یک وظیفه حاکمیتی برای مدیریت شوک‌های کوتاه‌مدت، نه کسب درآمد. نمونه تاریخی پیش‌فروش سکه در دوره‌های گذشته نیز نشان می‌دهد این اقدام الزاماً با انگیزه انتفاع انجام نمی‌شود.

سیاست‌های مداخله‌ای در برابر واقعیت‌های اقتصاد کلان

این کارشناس یادآور می‌شود که با ثابت ماندن نسبی انس جهانی و رشد نرخ ارز، قیمت سکه تابع مستقیم شرایط اقتصاد داخلی است. بنابراین حراج سکه کارکردی مشابه ارزپاشی دارد: اقدامی کوتاه‌مدت برای آرام کردن ظاهری بازار در حالی که ریشه‌های بی‌ثباتی پابرجاست.

فشار نهادهای سیاست‌گذار و ضرورت ارائه «سیگنال آرامش»

به گفته آقابزرگی، بانک مرکزی تحت فشار مجلس و دولت ناچار به مداخله است تا نشانه‌ای از کنترل اوضاع ارائه کند. اما این نوع سیاست‌ها مانند پایین آوردن عدد دماسنج بدون کاهش واقعی دماست؛ تغییری در محیط اقتصادی ایجاد نمی‌شود.

سه دهه تجربه؛ کم‌اثرترین سیاست‌ها بر کنترل قیمت

بر اساس ارزیابی او، سیاست‌های کنترل بازار در ۳۰ سال گذشته بی‌استثنا از کم‌اثرترین راهکارها بوده‌اند. ریشه بحران در ناترازی‌های ساختاری، کسری بودجه مزمن، فسادهای گسترده و انزوای بین‌المللی است؛ نه در کف بازار.

راه‌حل واقعی: اصلاح حکمرانی اقتصادی و بازگشت به اقتصاد جهانی

آقابزرگی تأکید می‌کند بدون انضباط مالی، اصلاح نظام بانکی و مراودات فعال بین‌المللی، مداخله در بازارها نتیجه‌ای پایدار نخواهد داشت. محدود کردن روابط اقتصادی به چند کشور و قرار گرفتن زیر فشار تحریم‌ها، ابزارهای بانک مرکزی را عملاً بی‌اثر می‌کند. تا زمانی که مناسبات خارجی و ساختارهای کلان اصلاح نشود، حراج سکه هیچ نقش معناداری در کاهش قیمت نخواهد داشت.