آیا روند افزایشی قیمت دلار متوقف می‌شود؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، قیمت دلار در هفته‌های اخیر روند صعودی پرشتابی را طی کرده و رکوردهای تازه‌ای ثبت کرده است. کارشناسان اقتصادی عوامل مختلفی را به‌عنوان ریشه‌های جهش ارز معرفی می‌کنند، اما برخی معتقدند این نوسانات نه ریشه سیاسی دارد، نه تحریمی و نه جنگی، بلکه ناشی از عوامل داخلی مانند کسری تراستی‌ها، چاپ پول و ادغام بانک‌هاست. در مقابل، مرتضی افقه، اقتصاددان، این توضیحات را ساده‌سازی بحران عمیق ارزی می‌داند و ریشه اصلی جهش دلار را ضعف حکمرانی اقتصادی و کمبود منابع ارزی کشور می‌داند.

ریشه‌های تاریخی مشکلات اقتصادی ایران

به گفته افقه، مشکلات اقتصادی کشور به حدود سه دهه قبل بازمی‌گردد، جایی که تصمیم‌گیری‌های ناکارآمد و بی‌تدبیری‌ها انباشته شد. تا پیش از سال ۱۳۹۷، این مشکلات با درآمدهای نفتی پنهان مانده بود و اگر این درآمدها نبود، بحران‌های ارزی و اقتصادی خیلی زودتر نمایان می‌شدند.

ضعف حکمرانی و بی‌تدبیری عامل اصلی جهش دلار

این استاد دانشگاه دلیل اصلی رشد قیمت دلار را ضعف حکمرانی و بی‌تدبیری‌ها می‌داند و تأکید می‌کند اقتصاد ایران به شدت به روابط خارجی وابسته است. از سال ۱۳۹۷ و تشدید تحریم‌ها، این وابستگی به یک نقطه ضعف جدی تبدیل شد و نوسانات ارزی را تشدید کرد.

کمبود ارز، ریشه نوسانات اخیر

افقه اشاره می‌کند که اقتصاد ایران برای تولید نیازمند ارز است، زیرا حدود ۸۰ درصد واردات کشور کالاهای واسطه‌ای یا سرمایه‌ای هستند. با نبود صادرات غیرنفتی قابل اتکا، نفت محور اصلی تأمین ارز شده و هر تحول سیاسی یا تنش خارجی مستقیماً بازار ارز را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به گفته او، ریشه اصلی نوسانات اخیر، کمبود منابع ارزی کشور است.

تأثیر تحریم‌ها، جنگ و اسنپ‌بک

اقتصاددان یادآور شد که حتی اگر برخی مسائل بانکی مانند ادغام بانک‌ها یا کسری تراستی‌ها صحت داشته باشد، تأثیر آن‌ها ناشی از کمبود ارز است. تشدید تحریم‌ها، جنگ و اسنپ‌بک باعث کاهش دریافت ارزی کشور شده است و نه عوامل داخلی که گاه در فضای مجازی مطرح می‌شود.

ادامه روند صعودی دلار در سایه نااطمینانی‌های سیاسی

افقه تأکید می‌کند تا زمانی که تهدید جنگ و نااطمینانی‌های سیاسی ادامه داشته باشد، فشار افزایشی بر قیمت دلار باقی می‌ماند. خروج سرمایه و تقاضای بالای ارز ناشی از نیازهای وارداتی، باعث تداوم این روند می‌شود.

محدودیت دولت در مهار نقدینگی

اقتصاددان در پایان می‌گوید تنها عاملی که می‌تواند کوتاه‌مدت تا حدی شتاب دلار را کاهش دهد، نقدینگی است، اما ساختارهای موجود اجازه مهار جدی آن را نمی‌دهد. بنابراین، تا حل مشکلات سیاست خارجی یا کاهش تحریم‌ها، روند صعودی دلار ادامه خواهد داشت.