دو سال پس از شوک نرخ خوراک پتروشیمی؛ بورس هنوز درگیر فرسایش
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، ۱۷ اردیبهشت دو سال پیش به‌عنوان یکی از تلخ‌ترین روزهای تاریخ بازار سرمایه در حافظه فعالان بورسی باقی مانده است. روزی که با سقوط ناگهانی شاخص کل همراه شد و تنها پس از گذشت ۵۰ روز دلیل اصلی آن آشکار گردید؛ نامه‌ای که نرخ خوراک پتروشیمی‌ها را به شکل غیرمنتظره‌ای ۷ هزار تومان اعلام می‌کرد و شوک شدیدی به بازار وارد ساخت. این تصمیم نه تنها صنایع بزرگ را تحت فشار گذاشت بلکه سیگنالی منفی به کل بازار ارسال کرد و مسیر سیاست‌های اقتصادی را از حمایت واقعی تولید و سرمایه‌گذاری دور ساخت.
بورس در سراشیبی فرسایشی
بازار سرمایه طی سال‌های اخیر تحت تأثیر سیاست‌های ضدتولید و تصمیمات ناکارآمد اقتصادی، روندی متفاوت از بازارهای موازی در پیش گرفته و به‌طور محسوسی از آنها عقب مانده است. کاهش جذابیت برای سرمایه‌گذاران و مهاجرت بخش قابل‌توجهی از نقدینگی به سمت طلا، ارز و سایر بازارها، نتیجه این وضعیت بوده است. پس از بازگشایی بازار در ۷ تیرماه، شاخص کل به‌طور غیرمنتظره‌ای چهار مرز حمایتی خود را از دست داد و در نیمه کانال ۲.۵ میلیون واحدی آرام گرفت؛ محدوده‌ای که از نظر تاریخی نزدیک به سقف اردیبهشت ۱۴۰۲ محسوب می‌شود. در این مدت بیش از دو سال، شاخص عملاً بازدهی خاصی نداشته و سرمایه‌گذاران بلندمدت با رکود و فرسایش سرمایه مواجه بوده‌اند.
افت همگانی شاخص‌ها
شاخص هم‌وزن که معیار دقیق‌تری برای ارزیابی وضعیت کلی بازار است، در این بازه افتی ۱۰ درصدی را تجربه کرده و این موضوع نشان‌دهنده فشار فروش در تمام لایه‌های بازار است. در همین زمان، بازارهای رقیب عملکرد بسیار بهتری داشتند؛ طلای ۱۸ عیار ۱۸۶ درصد و سکه امامی ۱۶۳ درصد رشد کرده‌اند. دلار آزاد نیز حدود ۷۵ درصد و نرخ توافقی اسکناس آمریکایی ۸۲ درصد افزایش یافته است. حتی صندوق‌های درآمد ثابت، به‌عنوان گزینه‌ای کم‌ریسک، با میانگین بازدهی ۶۵ درصدی از سهام پیشی گرفته‌اند.
صندوق‌های درآمد ثابت؛ مانع اصلی ورود نقدینگی به بورس
بررسی بازارهای ایران در مرداد؛ رشد طلا و دلار، سقوط بورس
عوامل شکست بورس
علاوه بر ماجرای نرخ خوراک پتروشیمی‌ها، تغییر فرمول قیمت‌گذاری پالایشگاه‌ها، افزایش شکاف دلار نیما و آزاد، انتشار گواهی سپرده با نرخ ۳۰ درصد و رشد نرخ اوراق اسلامی، همگی فشار مضاعفی بر بورس وارد کردند. همچنین، تنش‌های نظامی منطقه از نیمه دوم ۱۴۰۲ به بعد، ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران را افزایش داد و تمایل به دارایی‌های کم‌ریسک را بالا برد.
بورس در محدوده حمایتی حساس
بررسی تکنیکال شاخص کل بورس نشان می‌دهد که بازار در آستانه دو حمایت مهم قرار دارد؛ نخست بازگشت به محدوده سقف اردیبهشت ۱۴۰۲ در حوالی ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار واحد و دوم قرار گرفتن روی خط میانی کانال صعودی بلندمدت پنج‌ساله. تلاقی این دو سطح می‌تواند احتمال بازگشت روند را تقویت کند. در صورت آغاز حرکت صعودی، مقاومت اول ۲ میلیون و ۸۵۰ هزار واحد و هدف بعدی ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار واحد خواهد بود.
نشانه‌های ارزندگی
از منظر بنیادی، نسبت قیمت به سود بازار (P/E) به ۵.۵ واحد رسیده که کمترین سطح از پاییز ۱۳۹۴ است. این عدد در اردیبهشت ۱۴۰۲ حدود ۱۲ واحد بود. ارزش دلاری کل بازار نیز از حدود ۲۰۰ میلیارد دلار دو سال پیش به ۹۷ میلیارد دلار کاهش یافته است. این ارقام نشان می‌دهد بازار از نظر ارزندگی در شرایط مطلوبی قرار دارد، اما بدون اصلاح سیاست‌های اقتصادی و کاهش ریسک‌های سیاسی، امکان شروع یک موج صعودی پایدار فراهم نخواهد شد. تنها در سایه تصمیمات صحیح و رویکرد حمایتی نسبت به تولید و سرمایه‌گذاری است که بورس می‌تواند به جایگاه واقعی خود بازگردد.
