قرعه‌کشی خودرو یا عرضه در بورس؛ کدام به نفع مصرف‌کننده است؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، عرضه خودرو در بورس کالا یکی از بحث‌برانگیزترین موضوعات این روزهای اقتصاد ایران است. عده‌ای آن را راهکاری برای شفاف‌سازی قیمت‌ها و کاهش زیان انباشته خودروسازان می‌دانند، در حالی که گروهی دیگر معتقدند این شیوه تنها انحصار خودروسازان را تقویت کرده و به افزایش قیمت‌ها دامن می‌زند. در کنار این اختلاف‌نظرها، پیچیدگی فرآیند خرید خودرو از بورس نیز به معضلی برای خریداران عادی تبدیل شده است.

مسأله اصلی قیمت‌گذاری است نه روش فروش

حسن حسن‌خانی، کارشناس اقتصادی، تأکید می‌کند که مشکل بازار خودرو نه در شیوه عرضه بلکه در نظام قیمت‌گذاری آن نهفته است. به گفته او، باید قیمتی تعیین شود که تولیدکننده زیان نبیند، سود غیرمنصفانه ایجاد نشود و مصرف‌کننده واقعی نیز بدون اتلاف وقت به خودرو دسترسی پیدا کند. وی عرضه خودرو در بورس را فاقد مزیت ویژه دانسته و معتقد است این روش حتی می‌تواند منجر به افزایش صف‌های جدید و قیمت‌های بالاتر شود.

قرعه‌کشی خودرو؛ لاتاری اقتصادی

یوسف کاووسی، دیگر کارشناس اقتصادی، به انتقاد از روش قرعه‌کشی پرداخته و آن را نوعی لاتاری می‌داند. به باور او، عرضه خودرو در بورس کالا با مکانیزم عرضه و تقاضا می‌تواند شفافیت بیشتری ایجاد کند و قیمت‌ها را منطقی‌تر سازد. از نگاه کاووسی، این روش دست واسطه‌ها را کوتاه کرده و باعث می‌شود عواید مالی مستقیماً به خودروسازان برسد و زیان انباشته آن‌ها کاهش یابد.

بورس کالا؛ شفافیت یا بستر جدید انحصار؟

مخالفان عرضه خودرو در بورس کالا بر این باورند که مشکل اصلی، ساختار انحصاری بازار خودرو است و بورس نمی‌تواند آن را حل کند. مصطفی موسوی‌نژاد، کارشناس اقتصادی، تأکید دارد که اکنون فاصله قیمت کارخانه و بازار کاهش یافته و نیازی به عرضه در بورس نیست. او به تجربه گذشته نیز اشاره می‌کند که عرضه قطره‌چکانی خودرو در بورس نه تنها مشکلات را برطرف نکرد بلکه زمینه انحصارگری بیشتر را فراهم آورد.

بورس مانع واسطه‌گری و بی‌نظمی می‌شود

در مقابل، موافقان این طرح معتقدند بورس کالا می‌تواند با استانداردهای مشخص و معاملات نقدی، نظم بهتری به بازار خودرو بدهد. مجید گودرزی می‌گوید در بورس در صورت تخلف خریدار یا فروشنده، معامله باطل یا جریمه می‌شود و همین امر جلوی تأخیر و بدقولی‌ها را می‌گیرد. او تأکید دارد که برخلاف روش‌های فعلی، بورس اجازه بلاتکلیفی خریداران را نخواهد داد.

دوراهی مهم بازار خودرو

تجربه‌های گذشته و شرایط فعلی نشان می‌دهد که عرضه خودرو در بورس کالا به تنهایی نمی‌تواند تعادل بازار را برقرار کند مگر آنکه با اصلاحات ساختاری، شفافیت بیشتر، کاهش تعرفه‌های واردات و ایجاد رقابت واقعی همراه شود. اکنون سیاست‌گذاران در برابر این پرسش قرار گرفته‌اند که آیا بورس کالا می‌تواند ابزار مناسبی برای ساماندهی بازار خودرو باشد یا باید مسیر دیگری برای اصلاح قیمت‌گذاری و حمایت از مصرف‌کننده واقعی در پیش گرفته شود.