جزئیات بخشنامه تازه بانک مرکزی برای رصد تراکنش‌های بانکی

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با صدور بخشنامه‌ای رسمی، دستورالعمل جدیدی را برای مدیریت و کنترل گردش مالی حساب‌های مشتریان بانکی ابلاغ کرد. این دستورالعمل با هدف شفاف‌سازی تراکنش‌های بانکی و پیشگیری از پولشویی تدوین شده و تمامی بانک‌ها و مؤسسات اعتباری کشور موظف به اجرای دقیق آن هستند.

هدف دستورالعمل جدید؛ کنترل رفتار مالی مشتریان

این بخشنامه با همکاری مرکز اطلاعات مالی وزارت امور اقتصادی و دارایی و بر اساس ماده ۶۷ آیین‌نامه اجرایی قانون مبارزه با پولشویی تنظیم شده است. به گفته کارشناسان، اجرای آن به بانک‌ها امکان می‌دهد تا سطح فعالیت مالی هر مشتری را مشخص کرده و رفتارهای غیرمتعارف را به‌صورت هوشمند رصد کنند.

تعیین سقف گردش حساب برای مشتریان حقیقی و حقوقی

بر اساس مفاد دستورالعمل، بانک‌ها موظف‌اند برای هر مشتری سطح فعالیت سالانه تعریف کنند.
به این ترتیب، مشتریان حقیقی مزدبگیر، اشخاص حقیقی بدون شغل و شرکت‌های غیرفعال دارای سقف مشخصی برای واریز و برداشت خواهند بود.
در مقابل، صاحبان کسب‌وکار و شرکت‌های فعال دو نوع سقف مجزا برای حساب‌های تجاری و غیرتجاری دریافت می‌کنند.

سامانه هوشمند پایش تراکنش‌ها

بانک‌ها مکلف به راه‌اندازی سامانه هوشمند شناسایی مغایرت‌های مالی هستند. در صورتی که تراکنش‌های یک حساب از سطح تعیین‌شده فراتر رود، سامانه به‌صورت خودکار هشدار صادر می‌کند.
اگر مشتری ظرف یک هفته برای رفع مغایرت به بانک مراجعه نکند، خدمات غیرحضوری او مسدود و سقف برداشت روزانه کارت کاهش می‌یابد.
همچنین اگر گردش حساب مشتری ۱۰ برابر سطح فعالیت مورد انتظار شود، بانک موظف است موضوع را فوراً به مرکز اطلاعات مالی کشور گزارش دهد.

محدودیت برای مشتریان فاقد مدارک معتبر

در صورت امتناع مشتری از ارائه مدارک لازم برای اثبات فعالیت اقتصادی خود، سقف گردش حساب وی کاهش می‌یابد. هرگونه افزایش سطح فعالیت تنها با تأیید واحد مبارزه با پولشویی بانک امکان‌پذیر است. این اقدام با هدف جلوگیری از سوءاستفاده حساب‌ها برای فعالیت‌های غیرقانونی مانند پولشویی یا فرار مالیاتی انجام می‌شود.

استثنا برای تراکنش‌های غیرتجاری مانند ملک و طلا

طبق ماده ۸ دستورالعمل، تراکنش‌هایی مانند خرید و فروش ملک، خودرو یا فلزات گران‌بها در محاسبات سامانه‌ای لحاظ نمی‌شوند، اما اطلاعات آن‌ها در سوابق مشتری ثبت خواهد شد.
در صورتی که افزایش تراکنش‌ها ناشی از تغییر واقعی در وضعیت اقتصادی مشتری باشد، بانک موظف است مدارک مستدل دریافت کرده و سطح فعالیت را اصلاح کند. در غیر این صورت، گزارش کامل همراه مستندات به مرکز اطلاعات مالی ارسال می‌شود.

ثبت سطح فعالیت در سامانه نهاب بانک مرکزی

پس از راه‌اندازی زیرساخت‌های لازم، اطلاعات مربوط به سطح فعالیت هر مشتری باید در سامانه نهاب بانک مرکزی ثبت و با شناسه شهاب تأیید شود. تغییرات احتمالی تنها با مجوز بانک مرکزی امکان‌پذیر خواهد بود.
بانک‌ها موظف‌اند هرگونه تغییر در سقف فعالیت را از طریق پیامک یا پرتال رسمی خود به اطلاع مشتری برسانند و در صورت اعتراض، امکان بررسی مجدد فراهم باشد.

نظارت مستقیم بانک مرکزی بر اجرای بخشنامه

بانک مرکزی تأکید کرده است که تمامی بانک‌ها باید در سریع‌ترین زمان ممکن زیرساخت‌های لازم را فراهم کنند و گزارش اجرای دستورالعمل را به‌صورت دوره‌ای به این نهاد ارسال نمایند. هدف نهایی این طرح، افزایش شفافیت مالی، جلوگیری از گردش غیررسمی پول و تقویت نظارت بر نظام بانکی عنوان شده است.