حذف چهار صفر از پول ملی در آستانه اجرا؛ طرح در انتظار رفع ابهامات قانونی

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، حذف چهار صفر از پول ملی ایران با موافقت هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام و موافقت نسبی شورای نگهبان در مسیر اجرا قرار گرفته است، اما همچنان برخی ابهامات قانونی مانع نهایی شدن این طرح شده است. این طرح که هدف آن ساده‌تر شدن محاسبات مالی، کاهش هزینه چاپ اسکناس و افزایش اعتبار پول ملی عنوان شده، پس از سال‌ها بررسی و اصلاح، اکنون در آستانه تصمیم‌گیری نهایی قرار دارد.

حذف صفرها در مرحله پایانی بررسی

موضوع حذف صفر از پول ملی نخستین‌بار بیش از یک دهه پیش مطرح شد، اما به دلیل پیچیدگی‌های اقتصادی و قانونی بارها به تعویق افتاد. اکنون پس از بررسی‌های گسترده، هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص در جلسه ۲۲ مهر ۱۴۰۴ اعلام کرده است که این طرح با سیاست‌های کلی نظام مغایرت ندارد. در این جلسه که با حضور رئیس کل بانک مرکزی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس و نمایندگان قوای سه‌گانه برگزار شد، اعضا با کلیات طرح موافقت کردند. با این حال شورای نگهبان به دلیل وجود برخی ابهامات، لایحه را به مجلس بازگردانده است تا پیش از تصویب نهایی، جزئیات و ارتباط آن با ماده ۴۴ قانون بانک مرکزی درباره صلاحیت تعیین نرخ ارز روشن شود.

دیدگاه‌های متفاوت درباره تأثیر حذف صفر

کارشناسان اقتصادی دیدگاه‌های متفاوتی نسبت به آثار این طرح دارند. برخی از اقتصاددانان معتقدند حذف صفرها بیشتر جنبه روانی دارد و بدون اصلاحات ساختاری، تأثیر واقعی بر اقتصاد کشور نخواهد داشت. هادی حق‌شناس و احمد حاتمی‌یزد این اقدام را صرفاً نمایشی می‌دانند و تأکید می‌کنند تا زمانی که تورم و ضعف ساختاری در نظام مالی وجود دارد، حذف صفر کمکی به قدرت خرید مردم نخواهد کرد. آلبرت بغزیان نیز معتقد است که این طرح در کوتاه‌مدت ممکن است اثر مثبتی بر ذهنیت مردم بگذارد، اما در بلندمدت اثر واقعی بر کنترل قیمت‌ها ندارد.

در مقابل، برخی دیگر از تحلیلگران از جمله شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، این طرح را اقدامی مدیریتی و لازم برای بهبود نظام پولی کشور می‌دانند. به گفته او، حذف صفرها باعث کاهش هزینه چاپ اسکناس، تسهیل در حسابداری و افزایش اعتبار پول ملی خواهد شد.

ضرورت هماهنگی نهادها و اطلاع‌رسانی عمومی

اجرای این طرح بدون هماهنگی کامل میان بانک مرکزی، مجلس و شورای نگهبان ممکن است باعث سردرگمی عمومی شود. تجربه کشورهایی مانند ترکیه و برزیل نشان داده است که حذف صفر بدون آموزش و اطلاع‌رسانی گسترده، می‌تواند باعث اشتباه در محاسبات مالی و بی‌اعتمادی عمومی شود. از این رو، اجرای موفق این طرح نیازمند آموزش عمومی، شفافیت در مراحل اجرایی و هماهنگی دقیق بین نهادهای تصمیم‌گیر است.

اثر روانی و مدیریتی حذف صفر

اگرچه حذف صفرها از نظر اقتصادی تأثیر محدودی دارد، اما از دیدگاه روانی می‌تواند نشانه‌ای از عزم دولت برای اصلاحات مالی باشد. ساده‌تر شدن محاسبات، کاهش صفرهای اضافی در تراکنش‌های بانکی و جلوگیری از اشتباهات در حسابداری از جمله آثار مثبت احتمالی آن است. در صورت همراهی با سیاست‌های ضدتورمی و اصلاحات اقتصادی بزرگ‌تر، این طرح می‌تواند در بلندمدت به بهبود اعتماد عمومی نسبت به پول ملی منجر شود.

طرح حذف چهار صفر از پول ملی ایران اکنون در یکی از حساس‌ترین مراحل خود قرار دارد. هیئت عالی نظارت مجمع تشخیص با کلیات آن موافقت کرده و شورای نگهبان نیز صرفاً رفع ابهامات قانونی را شرط تصویب نهایی دانسته است. موفقیت این طرح بیش از هر چیز به نحوه اجرا، اطلاع‌رسانی عمومی و هم‌زمانی با اصلاحات اقتصادی کلان بستگی دارد. در غیر این صورت، حذف صفرها تنها یک تغییر ظاهری در اسکناس‌ها خواهد بود نه گامی واقعی در بهبود اقتصاد ملی.