قیمت یک پرس چلوکباب طی ده سال گذشته جهشی کم‌سابقه را تجربه کرده و در بهترین حالت نزدیک به ۴۹۰۰ درصد افزایش یافته است؛ رشدی که حتی از نرخ تورم بسیاری از بازارهای سرمایه‌ای پیشی گرفته است.

بازار کله‌پاچه در تهران این روزها با رکود قابل توجهی روبه‌رو شده و طباخان پایتخت نسبت به کاهش فروش و افزایش هزینه‌ها هشدار می‌دهند. عبدالرضا احمدیان‌فر، رئیس اتحادیه طباخان تهران، با تشریح تازه‌ترین وضعیت این صنف تأکید کرد که کسب‌وکار طباخی‌ها نسبت به سال گذشته افت چشمگیری داشته و بسیاری از واحدها در شرایط زیان فعالیت می‌کنند.

تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد فشار تورمی در آبان‌ماه ۱۴۰۴ بیش از همه بر دوش دهک‌های کم‌درآمد بوده و دهک‌های اول و دوم، شدیدترین رشد قیمت‌ها را تجربه کرده‌اند. این در حالی است که دهک دهم، یعنی پردرآمدترین گروه جامعه، کمترین میزان تورم سالانه، نقطه‌به‌نقطه و ماهانه را احساس کرده است. اختلاف در ترکیب سبد مصرفی خانوارها و افزایش شدید قیمت کالاهای خوراکی، مهم‌ترین عامل این تفاوت محسوب می‌شود.

بازار گوجه فرنگی در ماه‌های اخیر با نوسانات شدیدی مواجه شده و این محصول پرمصرف به یکی از گران‌ترین اقلام سبد خوراکی خانوار تبدیل شده است؛ موضوعی که به گفته فعالان بازار، تحت‌تأثیر کاهش عرضه و صادرات گسترده رخ داده است.

بررسی روند تورم در بازه سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳ نشان می‌دهد نرخ تورم کالاهای خوراکی، غیرخوراکی و خدمات از ۶.۹ درصد به ۳۲.۵ درصد رسیده و طی ۹ سال افزایشی معادل ۲۵.۶ درصد را ثبت کرده است؛ افزایشی که بیانگر رشد حدود پنج برابری تورم در اقتصاد ایران است.

رصد بازار میوه، سبزیجات و صیفی‌جات در هفته منتهی به ۲۶ آبان ۱۴۰۴ نشان می‌دهد قیمت بسیاری از اقلام خوراکی تازه در سطوحی قرار گرفته که بخشی از خانوارها توان خرید روزانه یا هفتگی این محصولات را ندارند. در حالی که هیچ بارندگی گسترده یا اختلال جدی در حمل‌ونقل جاده‌ای وجود نداشته، قیمت گوجه‌فرنگی به ۶۹ هزار تومان و خیار به ۷۹ هزار تومان رسیده است.

تازه‌ترین گزارش مرکز آمار ایران از تورم دهک‌های هزینه‌ای در مهرماه ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که دهک دهم کمترین و دهک دوم بیشترین تورم نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند. بر اساس این گزارش، تورم نقطه‌ای کل کشور در مهرماه به ۴۸.۶ درصد رسیده و تورم نقطه‌ای اکثر دهک‌ها از مرز ۵۰ درصد عبور کرده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اختلاف سطح هزینه و ترکیب سبد مصرفی خانوارها در دهک‌های مختلف، عامل اصلی تفاوت در میزان تورم تجربه‌شده میان طبقات مختلف اقتصادی است.

با بازگشت تحریم‌ها، سفره مردم بیش از گذشته کوچک‌تر و پرهزینه‌تر خواهد شد. تشدید محدودیت‌های بین‌المللی نه تنها هزینه واردات را بالا می‌برد، بلکه بر هزینه‌های تولید داخلی نیز اثرگذار است. این وضعیت در نهایت فشار بیشتری بر اقشار کم‌درآمد و متوسط جامعه وارد کرده و قدرت خرید خانوارها را کاهش می‌دهد.

تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار ایران و محاسبات اکوایران نشان می‌دهد که هزینه تأمین حداقل معیشت برای یک خانوار ایرانی در مهرماه سال جاری به حدود ۱۳ میلیون تومان رسیده است؛ رقمی که نسبت به شهریورماه ۵.۷ درصد و در مقایسه با مهر سال گذشته حدود ۶۹ درصد افزایش داشته است.این رشد شدید، از تورم رسمی اعلام‌شده (۵ درصد ماهانه و ۴۹ درصد نقطه‌به‌نقطه) فراتر رفته و نشان‌دهنده فشار تورمی سنگین بر معیشت خانوارها، به‌ویژه اقشار کم‌درآمد است.

کشوری که دوستش داریم، اکنون در یکی از عمیق‌ترین و پیچیده‌ترین دوره‌های تاریخی خود قرار گرفته است. نشانه‌های متعددی از این وضعیت بحرانی، از خشکسالی‌های گسترده و بحران‌ساز گرفته تا بازگشت تحریم‌های بین‌المللی و تشدید فقر، نشان می‌دهد که سال ۱۴۰۵ می‌تواند نقطه تلاقی بحران‌های مزمن اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی در ایران باشد.