هزینه شب یلدا ۱۸برابر شد؛ سفره ایرانی‌ها زیر فشار تورم

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بررسی هزینه‌های سفره شب یلدا در بازه زمانی ده‌ساله نشان می‌دهد که قیمت اقلام اصلی این آیین ایرانی در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال ۱۳۹۴ حدود ۱۷۴۴ درصد افزایش یافته است؛ به عبارتی ساده‌تر، هزینه‌ها بیش از ۱۸ برابر شده‌اند. این آمار به‌روشنی نشان می‌دهد که ریشه بحران معیشت مردم نه در الگوی مصرف، بلکه در مسیر سیاستگذاری اقتصادی و تداوم تورم ساختاری نهفته است.
شب یلدا زیر سایه گرانی و نگرانی معیشتی
با نزدیک شدن به بلندترین شب سال، بازار میوه، آجیل و شیرینی مانند هر سال پررونق شده اما تفاوت امسال، فشار سنگین قیمت‌ها بر خانوارهاست. در حالی که هندوانه، انار، آجیل و شیرینی همچنان پای ثابت سفره یلدا هستند، افزایش شدید قیمت‌ها باعث شده بسیاری از خانواده‌ها برای حفظ این سنت، ناچار به حذف یا کاهش اقلام شوند.
مقایسه هزینه سفره یلدا در سال ۱۳۹۴
در سال ۱۳۹۴، با وجود تورم سالانه حدود ۳۰ تا ۳۲ درصد و دلار ۳ هزار و ۲۹۵ تومانی، هزینه تهیه اقلام اصلی شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره حدود ۲۳۵ هزار تومان برآورد می‌شد. قیمت میوه‌ها بسیار پایین‌تر از امروز بود و آجیل و شیرینی نیز در محدوده‌ای قرار داشت که با حداقل دستمزد ۷۱۲ هزار تومانی، همچنان قابل‌دسترسی محسوب می‌شد.
وضعیت قیمت‌ها در سال ۱۳۹۹
پنج سال بعد، در سال ۱۳۹۹، با تورم ۳۶ تا ۳۸ درصدی و دلار نزدیک به ۲۵ هزار تومان، هزینه سفره شب یلدا به حدود ۵۶۰ هزار تومان رسید. اگرچه دستمزد کارگران به حدود ۲.۵ میلیون تومان افزایش یافته بود، اما رشد قیمت خوراکی‌ها سرعت بیشتری داشت و فشار تورمی به‌وضوح در سبد مصرف خانوار دیده می‌شد.
شب یلدای ۱۴۰۴؛ جهش بی‌سابقه هزینه‌ها
در سال ۱۴۰۴، بازار شب یلدا با افزایش چشمگیر قیمت‌ها روبه‌روست. قیمت هر کیلو هندوانه به حدود ۵۰ هزار تومان، انار به ۱۷۰ هزار تومان و آجیل به بیش از یک و نیم میلیون تومان رسیده است. هزینه یک پرس شام ساده ایرانی مانند زرشک‌پلو با مرغ نیز حداقل ۲۷۰ هزار تومان است. در مجموع، هزینه سفره شب یلدا برای یک خانواده چهار نفره حدود ۴ میلیون و ۲۶۹ هزار تومان برآورد می‌شود.
فاصله عمیق دستمزد و هزینه زندگی
در حالی که حداقل دستمزد کارگران در سال جاری ۱۳ میلیون و ۹۰۰ هزار تومان اعلام شده، یک خانواده کارگری برای برگزاری ساده شب یلدا باید حدود یک‌سوم حقوق ماهانه خود را هزینه کند. این نسبت نشان‌دهنده کوچک شدن واقعی سفره مردم و کاهش قدرت خرید است، حتی اگر اعداد حقوق روی کاغذ بزرگ‌تر شده باشند.
چرا تورم مهار نمی‌شود؟
تورم مزمن در اقتصاد ایران حاصل زنجیره‌ای از عوامل به‌هم‌پیوسته مانند کسری بودجه، چاپ پول، کاهش ارزش پول ملی، ضعف تولید و تشدید انتظارات تورمی است. تا زمانی که این چرخه معیوب اصلاح نشود، افزایش قیمت‌ها متوقف نخواهد شد و سیاست‌های مقطعی تنها نقش مسکن موقت را ایفا می‌کنند.
تورم؛ مساله‌ای فراتر از اقتصاد
آنچه امروز سفره شب یلدا را کوچک کرده، صرفاً نتیجه نوسان قیمت‌ها نیست، بلکه بازتابی از بحران اعتماد، ضعف سیاستگذاری و نبود شفافیت اقتصادی است. مهار پایدار تورم نیازمند اصلاح عمیق سیاست‌های مالی و پولی، استقلال بانک مرکزی و بازسازی اعتماد عمومی است؛ در غیر این صورت، هر افزایش حقوق تنها به عددی بزرگ‌تر و سفره‌ای کوچک‌تر ختم خواهد شد.