حذف رسمی ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات برنج که روز گذشته توسط وزیر جهادکشاورزی اعلام شد، بازار این کالای اساسی را در آستانه شوک تازهای قرار داده است. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که طبق آمار بانک مرکزی، از ابتدای سال تا ابتدای آذرماه حدود ۶۲۰ میلیون دلار ارز ترجیحی به واردات برنج اختصاص یافته بود؛ با این حال قیمت برنج در بازار داخلی نهتنها کاهش نیافت، بلکه چند برابر شد.
تازهترین آمار منتشرشده از سوی مرکز آمار ایران نشان میدهد گوجه فرنگی در آبان ۱۴۰۴ با ثبت رشد ۴۳.۱ درصدی نسبت به ماه قبل، بیشترین افزایش قیمت را در میان اقلام خوراکی تجربه کرده است. این در حالی است که لیمو ترش نیز با جهش بیسابقه قیمت نسبت به سال گذشته رکورددار افزایش سالانه شده است.
بازار برنج ایران در آبان ۱۴۰۴ با جهش قیمتی تازهای روبهرو شده است. بررسیهای میدانی از عمدهفروشیها و مراکز پخش نشان میدهد که قیمت هر کیلوگرم برنج مرغوب ایرانی از مرز ۳۵۰ هزار تومان عبور کرده و در برخی فروشگاهها تا ۴۰۰ هزار تومان نیز به فروش میرسد. این رشد قیمت پس از پایان فصل برداشت و کاهش عرضه در بازار اتفاق افتاده است.
در حالی که قیمت جهانی برنج طی چند ماه گذشته روند نزولی را تجربه کرده است، بازار داخلی ایران همچنان با رشد قیمت روبهروست. بررسیها نشان میدهد افزایش تولید جهانی در کشورهایی مانند هند و ویتنام باعث اشباع بازار جهانی برنج شده و نرخ این محصول در معاملات بینالمللی کاهش یافته است.
بازار برنج در حالی با قیمتهای نجومی مواجه است که وعدههای دولت برای کاهش نرخ این کالای اساسی هنوز محقق نشده است. با وجود تخصیص ارز ترجیحی برای واردات، بسیاری از محمولههای برنج وارداتی یا سر از انبارهای احتکار درآوردهاند یا در دست دلالان با نرخهای چندبرابری به مصرفکننده رسیدهاند؛ در نتیجه سفرههای مردم همچنان از این محصول استراتژیک خالیتر از گذشته است.
قیمت برنج در بازار ایران با اختلاف قابل توجهی نسبت به نرخهای رسمی عرضه میشود. بر اساس نرخهای مصوب میادین میوه و ترهبار، هر کیلوگرم برنج دودی ۲۲۸ هزار تومان، انواع برنج هاشمی، دمسیاه و طارم اصل ۲۵۰ هزار تومان، برنج شیرودی ۲۱۴ هزار تومان و برنج فجر ۲۲۳ هزار تومان قیمتگذاری شده است.
همزمان با آغاز فصل برداشت برنج در ایران، هرچند شاهد کاهش نسبی قیمتها هستیم، اما رکود در معاملات، نبود آمار شفاف و تلاش برخی واردکنندگان برای دریافت ارز ترجیحی، حاکی از تداوم بیثباتی و حضور منافع گروهی خاص در بازار این محصول است.
بازار برنج ایرانی در اسفند ماه 1403 شاهد نوسانات قیمتی بوده است. در این گزارش، به بررسی قیمت برنج ایرانی در بازار و عوامل موثر بر آن میپردازیم.
