حذف ارز ترجیحی برنج؛ آیا بازار آماده شوک جدید است؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، حذف رسمی ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات برنج که روز گذشته توسط وزیر جهادکشاورزی اعلام شد، بازار این کالای اساسی را در آستانه شوک تازه‌ای قرار داده است. این تصمیم در حالی اتخاذ شده که طبق آمار بانک مرکزی، از ابتدای سال تا ابتدای آذرماه حدود ۶۲۰ میلیون دلار ارز ترجیحی به واردات برنج اختصاص یافته بود؛ با این حال قیمت برنج در بازار داخلی نه‌تنها کاهش نیافت، بلکه چند برابر شد.

قیمت جهانی برنج کاهش یافته اما بازار ایران پرالتهاب است

بر اساس گزارش‌ها، قیمت برنج در بازارهای جهانی بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش داشته، اما در ایران به‌رغم تخصیص ارز ۲۸۵۰۰ تومانی، نرخ‌ها «سر به فلک» کشیده‌اند. حتی برنج‌های وارداتی که باید با هزینه تمام‌شده حدود ۳۵ هزار تومان به دست مصرف‌کننده برسند، در بازار داخلی با قیمت‌های بالای ۱۰۰ هزار تومان عرضه شده‌اند.

سود ارز ترجیحی به جیب دلال و واردکننده رفت

مقداد همتی، کارشناس کشاورزی، در گفت‌وگو با برنامه «پارک وی» تلویزیون همشهری تأکید کرد بهترین برنج جهانی با قیمت ۱ دلار عرضه می‌شود و با ارز ترجیحی، قیمت آن باید بسیار پایین‌تر از نرخ فعلی بازار داخلی باشد. او می‌گوید دولت ارز ارزان را تخصیص داد اما سود آن نه به مردم، بلکه به دلالان و واردکنندگان رسید و مصرف‌کننده ناچار شد برنج را با قیمت ارز آزاد بخرد.

عدم توان دولت در نظارت؛ دلیل اصلی حذف ارز ترجیحی

همتی معتقد است وقتی دولت توانایی نظارت بر شبکه توزیع را ندارد، حذف ارز ترجیحی حداقل مانع از انتقال این رانت بزرگ به دلالان می‌شود. او می‌گوید وزارت جهادکشاورزی عملاً اذعان کرده که قادر به مدیریت عرضه برنج وارداتی با ارز ترجیحی نیست. از سوی دیگر، با توجه به اینکه یک‌سوم مصرف برنج کشور از مسیر واردات تأمین می‌شود، مدیریت درست این بازار اهمیت حیاتی دارد.

مقایسه عملکرد دولت فعلی و قبلی در مدیریت بازار برنج

به گفته همتی، دولت پیشین قادر بود واردات و توزیع برنج را با ثبات بیشتری مدیریت کند و افزایش قیمت را مهار کند؛ اما دولت فعلی نتوانسته این روند را حفظ کند و این موضوع ضعف ساختاری در سیاست‌گذاری و نظارت وزارت جهادکشاورزی را نشان می‌دهد. او هشدار می‌دهد جایگزینی ارز ۲۸۵۰۰ با ارز ۷۰ هزار تومانی مرکز مبادله، احتمالاً موج جدیدی از افزایش قیمت‌ها را به بازار تحمیل خواهد کرد.