اوج‌گیری رشد نقدینگی و پایه پولی در مرداد؛ زنگ خطر برای تورم

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، تازه ترین داده های منتشر شده از سوی بانک مرکزی نشان می دهد که اقتصاد ایران در مردادماه با یکی از سریع ترین آهنگ های رشد نقدینگی در سه سال اخیر روبه رو شده است. نرخ رشد نقطه به نقطه نقدینگی در این ماه به ۳۶.۶ درصد رسید و پس از مدت ها دوباره به محدوده های هشدار نزدیک شد. این شاخص از شهریور ۱۴۰۱ تا پیش از تابستان امسال به ارقامی بالاتر از ۳۵ درصد نرسیده بود اما از تیرماه روند صعودی آن آغاز شد و در مرداد شدت بیشتری پیدا کرد.

افزایش بدهی دولت و نقش آن در رشد پایه پولی

کارشناسان معتقدند یکی از مهم ترین دلایل رشد سریع پایه پولی در سال جاری، افزایش قابل توجه بدهی دولت به بانک مرکزی است. آمارها نشان می دهد بدهی دولت در یک سال منتهی به مرداد حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته و این موضوع فشار سنگینی بر منابع بانک مرکزی وارد کرده است. رقم خالص مطالبات بانک مرکزی از دولت در پنج ماه نخست امسال بیش از ۶۷ درصد بالا رفته و همین عامل سهم بالایی در رشد پایه پولی داشته است. بررسی ها نشان می دهد دولت در نیمه نخست سال حدود ۲۷۵ همت از محل تنخواه گیری تامین مالی کرده که باید تا پایان سال تسویه شود.

پایه پولی در مسیر صعودی

پایه پولی نیز در مردادماه رشد چشمگیری داشته و نسبت به پایان سال گذشته ۱۴.۵ درصد افزایش یافته است. این میزان رشد در مدت مشابه سال قبل تنها ۸.۴ درصد بود. پایه پولی در مرداد نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش ۳۱.۵ درصدی داشته که بالاترین سطح در حدود بیست ماه اخیر محسوب می شود. افزایش نرخ ارز و رشد دارایی های خارجی بانک مرکزی نیز در این روند صعودی نقش داشته است.

تنها عامل بازدارنده رشد پایه پولی

در میان اجزای اثرگذار بر پایه پولی، فقط بدهی بانک ها به بانک مرکزی نقش کاهنده داشته است. رقم بدهی بانک ها که در پایان سال گذشته حدود ۱۱۷۰ همت بود، در مرداد امسال با کاهش ۲۵.۱ درصدی به حدود ۸۷۶ همت رسید. افزایش نظارت بر جریان منابع و مصارف بانک ها و سخت گیری در اضافه برداشت، اصلی ترین دلیلی است که برای این کاهش مطرح می شود.

ابهام در آینده رشد نقدینگی

بر اساس ارزیابی کارشناسان، کسری بودجه دولت همچنان یکی از عوامل اصلی رشد نقدینگی در ماه های آینده خواهد بود. با توجه به شرایط مالی دولت، احتمال عبور رشد نقطه به نقطه نقدینگی از سطح ۴۰ درصد تا پایان سال بالا ارزیابی می شود. با این حال، بانک مرکزی هنوز آمار شهریور را منتشر نکرده و همین موضوع پیش بینی دقیق را دشوار می کند. از سوی دیگر، هدف گذاری این نهاد در سال جاری نشان می دهد که نسبت به رشد نقدینگی بالاتر از گذشته انعطاف بیشتری دارد و دستیابی به ارقام زیر ۴۰ درصد را نیز قابل قبول می داند.