الزام تحویل شمش استاندارد در خرید آنلاین طلا؛ جزئیات دستورالعمل دولت

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، ابلاغ «دستورالعمل اجرایی خرید و فروش طلا و نقره به‌صورت برخط» اگرچه با هدف ساماندهی معاملات آنلاین انجام شده، اما به‌گفته فعالان بازار طلا تغییر ماهوی در سازوکار پلتفرم‌های آنلاین ایجاد نکرده است. سهراب اشرفی، فعال بازار طلا، معتقد است این مصوبه بیشتر جنبه شفاف‌سازی دارد و نه تحول در ساختار معاملات دیجیتال.

مصوبه جدید؛ شفافیت بیشتر بدون تغییر در سازوکار اصلی

هیات وزیران در ۲۷ مهرماه این دستورالعمل را تصویب و در ۱۴ آبان‌ماه ابلاغ کرد تا چارچوب مشخصی برای فعالیت پلتفرم‌های آنلاین تعیین شود. با این حال، فعالان حوزه طلا تأکید دارند ساختار عملیاتی پلتفرم‌ها همان مدل قبلی است و تنها نحوه نظارت، روند معامله و شرایط تحویل طلا شفاف‌تر شده است. اشرفی می‌گوید بخش مهم این مصوبه جلوگیری از خالی‌فروشی است و سایر بندها همان ضوابطی است که پیش‌تر وزارت صمت در قالب سندباکس اجرایی کرده بود.

سازوکار معاملات آنلاین ثابت مانده؛ فقط تحویل شمش استاندارد الزامی شد

اشرفی توضیح داد روال معاملات همان مسیر سابق را طی می‌کند؛ درخواست مشتری ابتدا به ناظر ارسال می‌شود، موجودی بررسی و پس از تأیید، معامله انجام می‌شود. او تأکید کرد تنها تفاوت مهم در مرحله تحویل است؛ طلا دیگر نمی‌تواند به‌صورت آبشده واگذار شود و باید الزاماً شمش با عیار ۷۵۰ یا با کد استاندارد و رهگیری تحویل گردد، زیرا آبشده وزن و عیار مشخصی ندارد. به‌جز این مورد، سایر بخش‌ها همان چارچوب قبلی است که اکنون رسمی و مصوب شده است.

مهلت دو ماهه برای پلتفرم‌های فعال؛ ورود تازه‌واردها از درگاه ملی مجوزها

مطابق مصوبه دولت، پلتفرم‌های فعال دو ماه فرصت دارند با ضوابط جدید تطبیق پیدا کنند و پلتفرم‌های تازه‌وارد باید درخواست خود را از طریق درگاه ملی مجوزها ثبت کنند. اشرفی می‌گوید این فرآیند پس از تصویب نهایی دستورالعمل اجرایی آغاز می‌شود و عملاً نکته جدیدی جز رسمی شدن قوانین پیشین وجود ندارد.

نظارت بر موجودی برای جلوگیری از خالی‌فروشی

او تاکید کرد سخت‌گیری‌های جدید برای جلوگیری از فروش بدون موجودی ضروری بوده است. بر اساس دستورالعمل، ناظر در لحظه کسری موجودی را تشخیص می‌دهد و اگر پلتفرم طلا نداشته باشد، اجازه فروش نخواهد داشت. به گفته اشرفی، این نظارت باید از ابتدا وجود می‌داشت و اکنون مانع تخلفاتی مانند خالی‌فروشی خواهد شد.

رکود بازار طلا ارتباطی با پلتفرم‌ها ندارد

در ماه‌های اخیر برخی تحلیل‌ها رکود بازار طلا را به رشد پلتفرم‌های آنلاین نسبت داده‌اند، اما اشرفی این دیدگاه را اشتباه می‌داند. او می‌گوید حجم معاملات پلتفرم‌ها حتی به یک درصد بازار هم نمی‌رسد و در مقابل، صندوق‌های بورسی طلا با حجم بزرگ‌تر تأثیر بیشتری بر بازار دارند. به باور او اگر قرار است علت رکود بررسی شود، باید سراغ صندوق‌های طلا در بازار سرمایه رفت نه پلتفرم‌های کوچک آنلاین.

مشتری پلتفرم‌ها متفاوت از مشتری طلافروشی‌هاست

اشرفی توضیح داد مشتریان پلتفرم‌ها معمولاً خریدهای خرد انجام می‌دهند؛ در حد یک یا دو سوت، حتی ۵۰ یا ۱۰۰ هزار تومان. این گروه اساساً مشتری بازار سنتی نیستند، زیرا حداقل خرید در طلافروشی‌ها معمولاً چند ده میلیون تومان است. به همین دلیل پلتفرم‌ها نه رقیب صنف طلا محسوب می‌شوند و نه نقشی در عمق بازار یا رکود آن دارند.

پلتفرم‌ها بی‌رقیب‌سازی نمی‌کنند و عمق معاملاتی ایجاد نمی‌شود

این فعال بازار طلا تأکید کرد حجم معاملات پلتفرم‌های آنلاین در برابر بازار سنتی تقریباً صفر است و نه توان اثرگذاری بر قیمت‌ها را دارند و نه نقشی در رکود یا رونق بازار ایفا می‌کنند. به گفته او، پلتفرم‌ها بازار جدیدی برای خریدهای خرد ایجاد کرده‌اند که ارتباطی با گردش اصلی بازار طلا ندارد.