سقف بازار در معاملات آپشن هند چقدر است؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، مدیریت ریسک ستون فقرات هر فعالیتی در دنیای معاملات مشتقه (آپشن) است. یکی از مهم‌ترین ابزارهایی که برای کنترل سفته‌بازی‌های سنگین و حفظ تعادل در بازارهای سهام هند به کار گرفته شده، محدودیت موقعیت بازار یا Market-Wide Position Limit (MWPL) است. MWPL نقش کلیدی در حفظ نقدشوندگی بازار و محافظت از تمام فعالان اعم از خرد و نهادی در برابر نوسانات شدید ناشی از موقعیت‌های پرلوریج دارد. در این مطلب به معرفی MWPL، نحوه عملکرد آن، اهمیتش در بازار و تأثیر آن بر استراتژی‌های معاملاتی می‌پردازیم.

محدودیت موقعیت بازار (MWPL) چیست؟

MWPL یا محدودیت موقعیت بازار، سقف مجاز موقعیت‌های مشتقه‌ای است که می‌توان در یک سهم خاص در بازار ایجاد کرد. این سقف توسط نهادهای نظارتی مانند SEBI تعیین می‌شود و هدف آن، جلوگیری از ایجاد موقعیت‌های بیش از حد و لوریج‌های بالا در یک سهم خاص است تا از نوسانات شدید قیمت و دست‌کاری بازار جلوگیری شود. این محدودیت هم شامل سرمایه‌گذاران نهادی است و هم سرمایه‌گذاران خرد.

SEBI برای هر سهم در بازار مشتقات بورس‌های NSE و BSE یک MWPL خاص تعیین می‌کند. زمانی که مجموع موقعیت‌های باز در مشتقات یک سهم به ۹۵٪ از MWPL برسد، آن سهم وارد «دوره ممنوعیت» (Ban Period) می‌شود.

نحوه عملکرد MWPL

MWPL به‌صورت درصدی از ارزش بازار شناور آزاد (Free-Float Market Capitalization) سهم تعیین می‌شود. معمولاً این نسبت برای هر سهم ۲۰٪ از ارزش بازار شناور آزاد است. منظور از سهام شناور آزاد، سهم‌هایی است که در بازار در دسترس عموم برای معامله قرار دارد و شامل سهام مدیریتی یا دارای محدودیت نمی‌شود.

به عنوان مثال، اگر ارزش بازار شناور آزاد یک شرکت ۱۰,۰۰۰ کرور روپیه باشد، MWPL آن برابر ۲۰٪ یعنی ۲,۰۰۰ کرور خواهد بود. موقعیت‌های باز در قراردادهای مشتقه مانند فیوچرز و آپشن آن سهم، نباید از این مقدار تجاوز کند.

قانون ۹۵٪

زمانی که موقعیت‌های باز در مشتقات یک سهم به ۹۵٪ از MWPL برسد یا از آن فراتر رود، سهم وارد دوره ممنوعیت می‌شود. در این دوره، باز کردن موقعیت جدید در مشتقات آن سهم ممنوع است و فقط می‌توان موقعیت‌های قبلی را بست تا میزان موقعیت باز کاهش یابد. دوره ممنوعیت زمانی به پایان می‌رسد که مجموع موقعیت‌های باز به زیر ۸۰٪ از MWPL برسد.

اهمیت MWPL در تنظیم بازار

MWPL نقش مهمی در حفظ ثبات بازار ایفا می‌کند. مزایای اصلی آن شامل موارد زیر است:

• جلوگیری از سفته‌بازی افراطی: با محدود کردن موقعیت‌ها، امکان اتخاذ موقعیت‌های لوریج‌شده شدید کاهش می‌یابد که از نوسانات ناگهانی و شدید قیمت جلوگیری می‌کند.

• جلوگیری از دست‌کاری بازار: MWPL مانع از ایجاد تمرکز موقعیت در دست نهادهای بزرگ می‌شود که می‌توانند قیمت سهم را تحت تأثیر قرار دهند.

• محافظت از سرمایه‌گذاران خرد: نوسانات شدید معمولاً به ضرر معامله‌گران خرد است؛ MWPL با کنترل این نوسانات، از آن‌ها محافظت می‌کند.

• کنترل نقدشوندگی بازار مشتقه: با محدود نگه‌داشتن موقعیت‌ها، تعادل میان عرضه و تقاضا در قراردادهای مشتقه حفظ می‌شود.

تأثیر MWPL بر استراتژی‌های معاملاتی

MWPL می‌تواند استراتژی‌های معاملاتی کوتاه‌مدت و بلندمدت را تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه چند مورد از این تأثیرات بررسی می‌شود:

تأثیر بر موقعیت‌های خرید (Long)

اگر سهمی به آستانه MWPL نزدیک شود یا وارد دوره ممنوعیت شود، معامله‌گرانی که موقعیت خرید دارند ممکن است مجبور شوند زودتر موقعیت خود را ببندند یا کاهش دهند تا در زمان قفل‌شدن سهم در دوره ممنوعیت، امکان خروج داشته باشند.

تأثیر بر موقعیت‌های فروش (Short)

فروشندگان استقراضی نیز در معرض ریسک ممنوعیت قرار می‌گیرند. در آستانه دوره ممنوعیت، آن‌ها ممکن است زودتر موقعیت‌های خود را ببندند تا گرفتار بسته‌شدن بازار نشوند. این رفتار می‌تواند منجر به کاهش قیمت موقت سهم شود.

اثر بر قیمت‌گذاری مشتقات

زمانی که سهمی به MWPL نزدیک می‌شود، نوسانات آن افزایش می‌یابد. این نوسانات می‌توانند روی قیمت قراردادهای اختیار معامله و آتی تأثیرگذار باشند. معامله‌گران آپشن باید به این نکته توجه کنند تا میزان ریسک خود را بهتر مدیریت کنند.

معاملات در دوره ممنوعیت

در دوره ممنوعیت، باز کردن موقعیت جدید مجاز نیست. این محدودیت، استراتژی‌هایی مانند معاملات روزانه و الگوریتمی را دچار اختلال می‌کند، زیرا فقط امکان بستن موقعیت وجود دارد و این می‌تواند نقدشوندگی مشتقات سهم را کاهش دهد.

تعدیل استراتژی‌های پوشش ریسک (Hedging)

در مواقعی که سهمی به MWPL می‌رسد، امکان پوشش ریسک با مشتقات آن سهم از بین می‌رود. در این حالت، مدیران پرتفوی باید از روش‌های جایگزین مانند استفاده از آپشن‌های شاخص یا سهم‌های هم‌بستگی‌دار استفاده کنند.

MWPL مانند یک سیستم ایمنی برای بازار مشتقات هند عمل می‌کند و با محدود کردن موقعیت‌های مجاز در هر سهم، از سفته‌بازی شدید و نوسانات خطرناک جلوگیری می‌کند. این محدودیت نه تنها به نفع سرمایه‌گذاران خرد و نهادی است، بلکه باعث ایجاد بازاری منظم، باثبات و دور از دست‌کاری می‌شود که به رشد پایدار بازار مالی کشور کمک می‌کند.

چه معامله‌گر حرفه‌ای باشید چه تازه‌کار، پیگیری MWPL می‌تواند اطلاعات مفیدی برای تصمیم‌گیری در خرید یا فروش سهم‌ها و درک تأثیرات MWPL بر سهم هدف فراهم کند. آیا تاکنون تجربه‌ای با دوره‌های ممنوعیت MWPL در معاملات داشته‌اید؟