ناترازی؛ کلیدواژهای برای وضعیت بحرانی اقتصاد ایران
«ناترازی» به کلیدواژه اصلی توصیف وضعیت امروز اقتصاد ایران تبدیل شده است. این مفهوم از کسری بودجه دولت تا ترازنامه بانکها و از بحران انرژی تا چالش آب، در هر تحلیلی به چشم میخورد.
«ناترازی» به کلیدواژه اصلی توصیف وضعیت امروز اقتصاد ایران تبدیل شده است. این مفهوم از کسری بودجه دولت تا ترازنامه بانکها و از بحران انرژی تا چالش آب، در هر تحلیلی به چشم میخورد.
بحران ناترازی انرژی و تعطیلیهای گسترده، خسارتی به اقتصاد ایران وارد کرده که به گفته کارشناسان حتی در دوران جنگ نیز تجربه نشده است. برآوردها نشان میدهد هر روز تعطیلی سراسری حدود ۷۰۰۰ میلیارد تومان معادل ۱۰۰ میلیون دلار زیان به کشور تحمیل میکند.
بی برقی تابستانی ایران دیگر تنها به گرما و شرجی محدود نمیشود و اکنون پای استخراج بیتکوین نیز به میان آمده است. از نانواییهایی که خمیرگیرشان از کار میافتد تا بیمارستانهایی که در تاریکی فرو میروند، بسیاری انگشت اتهام را به سمت ماینرهای بیتکوین گرفتهاند.
شورای هماهنگی بانکها اعلام کرد که فردا چهارشنبه ۱۵ مردادماه ۱۴۰۴، تمامی بانکهای استان تهران تعطیل خواهند بود.
بازگشت محدودیتهای برقی از ابتدای مردادماه بار دیگر صنعت سیمان را در معرض چالشهایی جدی قرار داده و نگرانیها نسبت به اختلال در تولید و احتمال جهش دوباره قیمتها را افزایش داده است.
ناترازی برق در سالهای اخیر به یکی از چالشهای جدی ساختاری اقتصاد ایران تبدیل شده است. شکافی که میان ظرفیت عملی تولید و تقاضای مصرف در حال گسترش است، نهتنها بازار برق را با بحران مواجه کرده، بلکه تبعات گستردهای بر صنایع، کشاورزی و بازار سرمایه گذاشته است. در تابستان ۱۴۰۳، پیک مصرف برق کشور به ۷۱ هزار مگاوات رسید، در حالی که توان عملی تولید از ۶۰ هزار مگاوات فراتر نرفت. این کمبود مزمن ناشی از فرسودگی نیروگاهها، ضعف شبکه انتقال و سرمایهگذاری ناکافی در بخش تولید است.
صنعت نیروگاهی کشور که یکی از پایههای اصلی تامین انرژی و توسعه زیرساختهای اقتصادی محسوب میشود، در شرایطی بحرانی از نظر سیاستگذاری و نرخگذاری قرار گرفته است. نامه اخیر رئیس سازمان بورس به وزیر نیرو درباره تعیین تکلیف وضعیت نرخ فروش برق، نشاندهنده دغدغه عمیق فعالان بازار سرمایه نسبت به بلاتکلیفی این صنعت است.
جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، لایههای پنهان بحران برق در کشور را آشکار کرد. پیش از این، مسئولان دولتی همواره مصرفکنندگان ایرانی را به بدمصرفی متهم کرده و عامل ناترازی برق را در نوع مصرف میدانستند، اما رخدادهای اخیر، ابعاد تازهای از ریشههای این بحران را روشن کرد.
شرکت توانیر اعلام کرده که قطع اینترنت طی هفتههای گذشته منجر به کاهش ۲۴۰۰ مگاواتی مصرف برق در کشور شده است. بررسیها نشان میدهد این کاهش بهدلیل توقف فعالیت بیش از ۹۰۰ هزار دستگاه ماینر غیرمجاز رخ داده و معادل حدود ۱۵ درصد ناترازی برق کشور در نیمه نخست تیرماه است.
حمد الهداد، معاون انتقال و تجارت خارجی شرکت توانیر، اعلام کرد با قطع اینترنت در جریان جنگ ۱۲ روزه اخیر، حداقل ۲۴۰۰ مگاوات از بار شبکه سراسری برق کشور کاهش یافته است.