ناترازی؛ کلیدواژه‌ای برای وضعیت بحرانی اقتصاد ایران
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، «ناترازی» به کلیدواژه اصلی توصیف وضعیت امروز اقتصاد ایران تبدیل شده است. این مفهوم از کسری بودجه دولت تا ترازنامه بانک‌ها و از بحران انرژی تا چالش آب، در هر تحلیلی به چشم می‌خورد. ولی‌الله سیف، رئیس‌کل پیشین بانک مرکزی، در گفتگو با هفته‌نامه تجارت فردا تاکید دارد که ناترازی‌های فعلی بیشتر نتیجه سیاست‌گذاری‌های دستوری، سرکوب قیمت‌ها و تخصیص ناکارآمد یارانه‌هاست تا صرفاً کسری مالی.
ناترازی‌های اصلی اقتصاد ایران
سیف ناترازی‌های بودجه، نظام بانکی و صندوق‌های بازنشستگی را سه مشکل اصلی اقتصاد ایران معرفی می‌کند. به گفته او، اصطلاح «ناترازی» در مورد بحران آب، برق یا سوخت به درستی به کار نمی‌رود و مشکل اصلی، تقاضای بیش از عرضه به دلیل سیاست‌های اشتباه و سرکوب نرخ‌هاست که به ظاهر برای حمایت از دهک‌های کم‌درآمد اجرا شده است.
سرکوب نرخ‌ها و پیامدهای آن
وی توضیح می‌دهد که تخصیص یارانه به تمام اقشار جامعه نه‌تنها منابع محدود را بهینه مصرف نکرده بلکه باعث افزایش مصرف سرانه شده است. این وضعیت در کنار ایجاد زمینه فساد ناشی از نرخ‌های دستوری و ترجیحی، مشکلات اقتصادی را پیچیده‌تر کرده است.
ناترازی بودجه و تاثیر آن بر اقتصاد
سیف معتقد است ناترازی بودجه که در دولت‌های مختلف تکرار شده، باعث تحمیل کسری‌های مالی بر نظام بانکی و بانک مرکزی شده است. او تاکید می‌کند که برای ساماندهی این وضعیت، بودجه باید متعادل و هزینه‌ها مطابق درآمدهای واقعی پیش‌بینی شود و تامین مالی کسری‌ها نباید به بانک‌ها تحمیل شود.
بحران انرژی و تعطیلی صنایع؛ زیان روزانه ۷۰۰۰میلیارد تومان به اقتصاد ایران
هیات دولت لایحه حذف چهار صفر از پول ملی را تصویب کرد
مشکلات نظام بانکی در شرایط نرخ‌های دستوری
نرخ سود تسهیلات و سپرده‌ها در ایران به صورت دستوری تعیین می‌شود که منجر به کاهش قدرت خرید سپرده‌گذاران و افزایش تقاضای تسهیلات بیش از توان بانک‌ها شده است. این وضعیت باعث ایجاد زیان و ناترازی در بانک‌ها شده و تداوم آن بحران را عمیق‌تر می‌کند.
بحران صندوق‌های بازنشستگی
صندوق‌های بازنشستگی نیز به دلیل عدم ایفای تعهدات دولت و سوءمدیریت، با ناترازی روبرو هستند. بخشی از مستمری‌ها از طریق بودجه دولت تامین شده که فشار مالی بر دولت و به دنبال آن بر بانک مرکزی وارد می‌کند.
ضرورت مقاوم‌سازی اقتصاد در شرایط نااطمینانی
سیف می‌گوید اقتصاد ایران به برنامه‌ریزی بلندمدت پایبند نیست و تصمیم‌های روزمره مشکلات را تشدید می‌کند. او تاکید دارد که اولویت اصلی در شرایط کنونی، مقاوم‌سازی اقتصاد و جلوگیری از هدررفت منابع است.
سیاست‌های ارزی و اشتباهات گذشته
وی به سیاست تخصیص دلار 4200 تومانی اشاره می‌کند که نتایج ناامیدکننده‌ای داشت و تاکید می‌کند که نباید همان سیاست با نرخ‌های جدید تکرار شود. بانک مرکزی باید بر اولویت تامین ارز کالاهای اساسی تمرکز کند و از تخصیص نابجا جلوگیری کند.
مدیریت نااطمینانی‌ها و حفظ آرامش بازار
سیف درباره مخاطرات خروج سرمایه‌ها از بانک‌ها و تبدیل آن به ارز یا دارایی‌های دیگر هشدار می‌دهد که می‌تواند باعث نوسانات شدید و عدم امنیت روانی شود. وی خواستار شفافیت اقتصادی، پیش‌بینی‌پذیری و جلوگیری از تصمیمات شتاب‌زده دولت است.
