قیمت عدس و لوبیا چیتی 2برابر شد؛ حبوبات چقدر گران شده‌اند؟
به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، در ماه‌های گذشته قیمت انواع حبوبات در بازار ایران با افزایش چشمگیری مواجه شده است؛ موضوعی که بار دیگر دولت را به سمت اعمال ممنوعیت صادرات سوق داد. با اینکه طی روزهای اخیر نشانه‌هایی از کاهش قیمت برخی اقلام دیده می‌شود، اما به‌نظر می‌رسد این کاهش بیش از آنکه نتیجه سیاست ممنوع‌سازی باشد، ناشی از آغاز فصل برداشت و افزایش عرضه است. این در حالی است که تجربه‌های پیشین نیز نشان می‌دهند ممنوعیت صادرات، راهکاری موقت و اغلب کم‌اثر در مهار پایدار قیمت‌ها بوده است.
تکرار سیاست‌های ناکارآمد؛ صادرات ممنوع، بازار بی‌ثبات
هر بار که بازار داخلی با کمبود عرضه مواجه می‌شود، دولت بدون بررسی دقیق دلایل گرانی، ممنوعیت صادرات را به‌عنوان راه‌حل فوری اجرا می‌کند. این تصمیم‌های مقطعی نه‌تنها اثربخشی بلندمدت ندارند، بلکه با خدشه وارد کردن به اعتماد تجار خارجی، به موقعیت صادراتی کشور نیز آسیب می‌زنند. کارشناسان اقتصادی بارها هشدار داده‌اند که ممنوعیت‌های بدون پشتوانه قانونی و فنی، نه‌تنها ثبات نمی‌آورند، بلکه تعادل بازار را نیز مختل می‌کنند.
قیمت حبوبات در سال ۱۴۰۴ چقدر افزایش یافته است؟
بررسی قیمت‌ها از فروردین تا مرداد ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که برخی اقلام حبوبات حتی تا دو برابر گران شده‌اند. به‌عنوان نمونه، قیمت لوبیا چیتی از حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان به حدود ۵۰۰ هزار تومان رسیده است. قیمت عدس نیز از محدوده ۱۵۰ تا ۲۰۰ هزار تومان در ابتدای سال به ۱۸۰ تا ۳۰۰ هزار تومان افزایش یافته و نخود نیز رشد ۲۰ تا ۲۶ درصدی را تجربه کرده است. این آمارها گویای آن هستند که سیاست‌های دستوری دولت، توان مهار تورم کالاهای اساسی را نداشته‌اند.
آیا ممنوعیت صادرات واقعاً قیمت‌ها را کاهش داد؟
کارشناسان صنفی معتقدند کاهش اخیر قیمت‌ها بیشتر به دلیل نزدیک شدن به فصل برداشت و افزایش عرضه داخلی بوده است. رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی نیز گفته است که قیمت‌ها در مسیر نزولی قرار گرفته‌اند و اکنون کمبودی در بازار وجود ندارد. این تحلیل‌ها نشان می‌دهد که کاهش قیمت‌ها لزوماً نتیجه مداخلات دولتی نبوده و عوامل عرضه و تقاضا نقش پررنگ‌تری در تعادل بازار داشته‌اند.
تورم خوراکی‌ها در تیرماه به ۵.۱درصد رسید؛ نان گران‌تر از همیشه
رکوردزنی قیمت میوه در مرداد ۱۴۰۴؛ از موز وارداتی تا خیار داخلی
سهم پایین تولید داخلی و چالش‌های واردات
بسیاری از اقلام حبوبات، به‌ویژه عدس، وابسته به واردات هستند. طبق اعلام اتحادیه، تنها ۳۰ درصد عدس مورد نیاز بازار در داخل کشور تولید می‌شود و ۷۰ درصد باقی‌مانده از کشورهایی مانند روسیه و کانادا وارد می‌شود. از سوی دیگر، مشکلات مربوط به تخصیص ارز، ممنوعیت‌ها و انحصار واردات، بازار را با چالش‌هایی جدی مواجه کرده‌اند.
رقابت؛ حلقه مفقوده در بازار حبوبات
فعالان صنفی بر این باورند که بهبود وضعیت بازار حبوبات تنها با برداشتن سه مانع اصلی محقق می‌شود: ممنوعیت واردات، محدودیت واردات و انحصار واردات. رفع این موانع می‌تواند رقابت میان تولیدکنندگان، واردکنندگان و توزیع‌کنندگان را افزایش دهد و موجب کاهش قیمت‌ها در بازار شود.
نتیجه‌گیری؛ سیاست‌گذاری بلندمدت به‌جای مداخلات مقطعی
با وجود آنکه فعلاً بازار حبوبات به ثبات نسبی رسیده، اما این وضعیت نباید بهانه‌ای برای تکرار سیاست‌های ناکارآمد گذشته شود. دولت باید از این شرایط به‌عنوان فرصتی برای بازنگری در شیوه‌های مداخله، بهبود زیرساخت‌های تولید، تسهیل واردات و افزایش شفافیت در توزیع استفاده کند. ثبات بلندمدت بازار تنها با سیاست‌گذاری اصولی و اصلاح ساختارهای اقتصادی قابل تحقق است، نه با تصمیم‌های زودگذر و پرهزینه.
