چرا قیمت قارچ در سال ۱۴۰۴ دو برابر شد؟

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بازار قارچ در ماه‌های اخیر با نوسانات شدید قیمتی روبه‌رو شده است. کالایی که در ابتدای سال ۱۴۰۴ با نرخ حدود ۱۶۰ هزار تومان عرضه می‌شد، در میانه شهریورماه به بیش از ۳۳۰ هزار تومان رسید. این جهش ۱۰۶ درصدی نه‌تنها مصرف‌کنندگان بلکه تولیدکنندگان را نیز غافلگیر کرده و ضرورت بازنگری در سیاست‌های کنترلی و تقویت نظارت بر زنجیره توزیع را برجسته کرده است.

گرما عامل کاهش تولید قارچ در تابستان

بررسی‌ها نشان می‌دهد یکی از مهم‌ترین دلایل کاهش عرضه و رشد قیمت قارچ در تابستان، گرمای شدید هوا بوده است. نیما باغبانی، دبیر انجمن صنفی پرورش‌دهندگان قارچ ایران، اعلام کرد که به دلیل نبود تجهیزات خنک‌کننده مدرن در بسیاری از واحدها، راندمان تولید بین ۳۰ تا ۴۰ درصد کاهش یافته است. این مسأله سابقه‌ای طولانی دارد و محدود به سال جاری نیست، اما تأثیر آن در سال جاری بیشتر احساس شد.

جنگ ۱۲ روزه و رکود ناگهانی در بازار قارچ

باغبانی عامل اصلی کاهش تولید در سال ۱۴۰۴ را جنگ ۱۲ روزه دانست. او توضیح داد در این مدت بازار فروش قارچ، به‌ویژه در تهران، عملاً متوقف شد و واحدهای تولیدی به دلیل نگرانی از تداوم شرایط بی‌ثبات، سالن‌های تولید خود را برای دوره بعدی آماده نکردند. این وقفه موجب شد از اواخر تیر و اوایل مردادماه، بازار با کمبود عرضه مواجه شود و قیمت قارچ به‌طور غیرمنتظره‌ای افزایش یابد.

قطعی برق و نابودی بخشی از محصول تولیدکنندگان

از دیگر چالش‌های جدی تولیدکنندگان قارچ در سال جاری، قطعی‌های مکرر برق بود. به گفته دبیر انجمن صنفی، برخی واحدهای تولیدی روزانه بین ۶ تا ۷ ساعت با قطعی برق مواجه بودند. واحدهای بزرگ با خرید گازوئیل و استفاده از ژنراتور توانستند تا حدی بحران را مدیریت کنند، اما واحدهای کوچک دچار خسارت‌های جدی شدند. نابودی بخشی از محصولات در همین بازه زمانی منجر به افزایش دوباره قیمت در بازار شد.

تفاوت قیمت قارچ فله‌ای و بسته‌بندی

قارچ تولیدی در ایران به دو شیوه فله‌ای و بسته‌بندی در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرد. طبق گفته باغبانی، قارچ بسته‌بندی تحت نظارت انجمن صنفی قیمت‌گذاری می‌شود و افزایش شدیدی در آن مشاهده نشده است. اما بخش زیادی از واحدهای تولیدی که امکان بسته‌بندی ندارند، محصول خود را به‌صورت فله عرضه کردند و همین موضوع زمینه‌ساز رشد قیمت شد.

نقش واحدهای صنفی در گرانی قارچ

گزارش‌ها نشان می‌دهد بخش قابل‌توجهی از گرانی قارچ نه از سوی تولیدکنندگان بلکه توسط واحدهای صنفی و فروشگاه‌ها به مصرف‌کنندگان تحمیل شده است. برخی فروشندگان قارچ‌های بسته‌بندی را خریداری کرده و سپس آن‌ها را به‌صورت فله به بازار عرضه کرده‌اند تا حاشیه سود بیشتری به دست آورند. این اقدام علاوه بر ایجاد نابسامانی، فشار مضاعفی بر مصرف‌کنندگان وارد کرده است.

هزینه بالای بسته‌بندی و چالش‌های تولید

بسته‌بندی قارچ هزینه قابل‌توجهی برای تولیدکنندگان به همراه دارد. به گفته باغبانی، بسته‌بندی یک قارچ ۲۰۰ گرمی حدود ۱۰ هزار تومان هزینه دارد که شامل استرچ، لیبل و حقوق نیروی کار می‌شود. در حالی‌که این فرآیند باعث حفظ بهداشت و استاندارد محصول است، اما فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان تحمیل می‌کند.

اجحاف همزمان به تولیدکننده و مصرف‌کننده

با وجود کاهش نسبی تولید، عرضه قارچ به‌طور کامل متوقف نشد. با این حال، اختلاف قیمت ایجادشده باعث شد هم تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان متضرر شوند. این وضعیت بیش از هر چیز به ضعف سیاست‌های حمایتی، نبود نظارت کافی و سوءاستفاده برخی واحدهای صنفی بازمی‌گردد.

ضرورت اصلاح سیاست‌های نظارتی در بازار قارچ

افزایش بی‌سابقه قیمت قارچ تنها یک اتفاق مقطعی نیست بلکه نشانه‌ای از ضعف‌های عمیق در مدیریت زنجیره تأمین است. نبود برنامه‌ریزی برای مدیریت بحران‌های پیش‌بینی‌پذیر مانند گرما، قطعی برق و بحران‌های اجتماعی سبب شد بازار قارچ به‌طور کامل از کنترل خارج شود. تداوم چنین وضعیتی نه‌تنها اعتماد عمومی را تضعیف می‌کند بلکه احتمال بروز بحران مشابه در سایر اقلام اساسی را افزایش می‌دهد.