کاهش ۳۰ درصدی ارجاع پروژه‌های ساختمانی؛ زنگ خطر بیکاری برای مهندسان مسکن

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، رکود سنگین در بازار مسکن، این بار به اشتغال مهندسان نظام مهندسی رسیده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم پروژه‌های جدیدی که در نیمه نخست امسال برای دریافت خدمات مهندسی ساختمان به مهندسان حقیقی و شرکت‌های حقوقی ارجاع شده، حدود ۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش یافته است. با وجود افت قابل توجه حجم کار، هزینه‌های ثابت شرکت‌های مهندسی همگام با تورم تولید افزایش یافته و فشار مضاعفی بر فعالان این حوزه وارد کرده است. در نتیجه، بسیاری از مهندسان در آستانه تغییر شغل قرار دارند و برخی نیز خطر بیکاری را تجربه می‌کنند.

رکود سنگین و اثر پنهان آن بر اشتغال مهندسان

بازار معاملات مسکن ماه‌هاست که در وضعیت رکود عمیق قرار دارد و این وضعیت موجب «یخ‌زدگی» در بازار ساختمان‌سازی شده است. در حالی که آمار رسمی از میزان بیکاری فعالان این حوزه منتشر نشده، شاخص «ورودی کار به بازار خدمات مهندسی ساختمان» نشانه روشنی از کاهش فعالیت‌ها دارد. این شاخص بیانگر تعداد پروژه‌های ساختمانی جدیدی است که سازندگان برای دریافت خدماتی مانند طراحی، نظارت و نقشه‌کشی به نظام مهندسی ارائه می‌کنند. افت این شاخص به معنای کاهش مستقیم حجم کار برای مهندسان است و مطابق داده‌ها، امسال در برخی استان‌ها از جمله استان‌های دارای کلان‌شهرها، میزان ورودی کار تا ۳۶ درصد نیز کاهش یافته است.

افت سفارش‌ها و فشار هزینه‌ها

به گفته مهندسان ساختمانی، در ماه‌های اخیر سفارش‌های جدید تا ۵۰ درصد کمتر از سال گذشته بوده است. در مقابل، شرکت‌های مهندسی به دلیل داشتن هزینه‌های ثابت از جمله پرداخت حقوق نیروهای خود، ناچار به ادامه فعالیت در شرایط سخت اقتصادی هستند. تداوم رکود در خرید خدمات مهندسی، می‌تواند به تعدیل نیرو و خروج بخشی از مهندسان از صنعت ساختمان منجر شود. این خروج اجباری نه تنها معیشت خانوارهای وابسته به این مشاغل را تضعیف می‌کند، بلکه در آینده کیفیت ساخت‌وسازها را نیز تهدید خواهد کرد، زیرا با بازگشت رونق، کمبود نیروی متخصص به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل می‌شود.

کاهش ۱۵ درصدی شاغلان ساختمان در یک دهه

آمارهای رسمی از اشتغال در بخش ساختمان در سال‌های اخیر به صورت تفکیک‌شده منتشر نشده است، اما داده‌های مربوط به سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد سهم شاغلان این بخش حدود ۹.۲۸ درصد از کل جمعیت فعال اقتصادی است؛ یعنی نزدیک به ۲.۶ میلیون نفر. این عدد نسبت به ابتدای دهه ۹۰ که بیش از ۳ میلیون نفر در صنعت ساختمان فعالیت داشتند، حدود ۱۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد. بنابراین می‌توان گفت رکود مستمر در بازار مسکن و تورم تولید، پنجمین خسارت بزرگ این بحران را به بازار کار مهندسان ساختمانی وارد کرده است؛ پس از کاهش قدرت خرید متقاضیان، رکود ساخت‌وساز، جهش اجاره‌بها و افت فروش صنایع وابسته.

ارتباط مستقیم رونق مسکن با اشتغال صنعت ساختمان

بررسی روند اشتغال در بخش ساختمان طی سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۶ نشان می‌دهد که همواره میان رونق یا رکود بازار مسکن و میزان اشتغال در صنعت ساختمان رابطه مستقیم وجود داشته است. در سال ۱۳۸۸، همزمان با افت معاملات مسکن، تعداد شاغلان در این بخش نیز کاهش یافت. در مقابل، در دوره اجرای گسترده طرح مسکن مهر، جمعیت شاغل ساختمانی برای نخستین بار از مرز سه میلیون نفر گذشت. اما با فروکش کردن آن پروژه‌ها و بازگشت رکود در میانه دهه ۹۰، اشتغال دوباره افت کرد. تفاوت امروز با دوره‌های گذشته در این است که رکود فعلی، طولانی‌تر و عمیق‌تر شده و فشار مضاعفی بر مهندسان ساختمانی وارد کرده است.

چشم‌انداز مبهم آینده شغلی مهندسان

رشد اقتصادی بخش ساختمان در بهار امسال تنها ۰.۴ درصد گزارش شده و این عدد نشان می‌دهد فعالیت‌های عمرانی و ساخت‌وساز همچنان در سطح حداقلی قرار دارد. تداوم چنین شرایطی می‌تواند بازار کار مهندسان ساختمان را بیش از پیش تحت فشار قرار دهد. در صورت ادامه رکود، موج تازه‌ای از بیکاری و خروج نیروهای متخصص از این صنعت محتمل است؛ وضعیتی که نه تنها مهندسان بلکه آینده بازار مسکن و کیفیت ساخت‌وساز در کشور را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.