سهم ۷۰ درصدی خوراکی‌ها از حداقل دستمزد؛ خطر فقر کالری در آستانه زمستان

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، تازه‌ترین داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد نسبت هزینه سبد خوراکی‌ها به حداقل دستمزد یک خانواده چهارنفره در مهرماه به حدود ۷۰ درصد رسیده است؛ در حالی که مهر سال گذشته این نسبت ۵۵.۴ درصد بود. رشد شدید قیمت مواد غذایی در کنار ثبات حقوق، قدرت خرید خانوار را به شدت کاهش داده و نشانه‌های فقر کالری را در سفره ایرانیان تقویت کرده است.

تورم شدید در مواد غذایی پایه

بر اساس گزارش‌های رسمی، تورم نقطه‌ای برنج ایرانی در مهرماه ۱۵۵ درصد و تورم سیب‌زمینی ۸۲ درصد بوده است. حبوبات نیز با افزایش قیمت‌های بی‌سابقه روبه‌رو شده‌اند؛ به طوری که لوبیاچیتی نسبت به سال گذشته ۲۵۵ درصد و لپه ۱۳۵ درصد گران‌تر شده است. دیگر انواع حبوبات مانند نخود و عدس نیز بین ۷۰ تا ۱۲۰ درصد افزایش قیمت داشته‌اند. در چنین شرایطی، خانوارهایی که در سال‌های گذشته با حذف گوشت قرمز و مرغ مصرف پروتئین خود را از طریق حبوبات جبران می‌کردند، اکنون با محدودیت‌های جدیدی در تامین همین اقلام روبه‌رو شده‌اند.

کوچ خانوارها به خوراکی‌های کم‌کالری

بررسی‌ها نشان می‌دهد افزایش قیمت در گروه نان و غلات، به‌ویژه برنج، بر سفره خانوارها اثر مستقیمی گذاشته است. گروه نان و غلات در مهرماه تورم نقطه‌ای ۹۸.۱ درصدی را تجربه کرده و این افزایش عمدتا به دلیل جهش قیمت برنج ایرانی و خارجی بوده است. برنج ایرانی درجه یک نسبت به مهر سال گذشته بیش از ۱۵۵ درصد گران‌تر شده و حتی نسبت به ماه قبل نیز رشد ۶ درصدی داشته است. کارشناسان می‌گویند با ادامه این روند، خانوارهای کم‌درآمد ناگزیر به جایگزینی خوراکی‌های کم‌کالری به‌جای مواد غذایی پرکالری خواهند شد.

پیوند نقدینگی با تورم خوراکی‌ها

روند صعودی رشد نقدینگی در ماه‌های اخیر هم‌زمان با افزایش تورم خوراکی‌ها رخ داده است. رشد نقدینگی در سه‌ماهه نخست سال جاری به ۳۲.۴ درصد رسیده که بالاترین سطح ۲۶ ماه گذشته محسوب می‌شود. در همین دوره، پایه پولی نیز بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته است. این تحولات پولی به همراه ریسک‌های سیاسی و نوسانات نرخ ارز، زمینه‌ساز افزایش مداوم قیمت کالاهای مصرفی شده است.

فشار هزینه‌های تولید و اثر خشکسالی

افزایش هزینه نهاده‌های کشاورزی از جمله کود و سموم، رشد دستمزد نیروی کار و تداوم خشکسالی، از دیگر عوامل تشدید تورم خوراکی‌ها به شمار می‌روند. طبق آمارها، تورم نقطه‌ای گروه میوه و خشکبار در مهرماه حدود ۹۴ درصد بوده و قیمت این گروه نسبت به شهریور نیز ۷ درصد افزایش یافته است. کاهش بارندگی‌ها باعث شده عرضه میوه و سبزیجات کمتر از حد انتظار باشد و برخلاف پیش‌بینی‌ها، در فصل برداشت نیز کاهش محسوسی در قیمت‌ها مشاهده نشود.

در مجموع، ترکیب رشد نقدینگی، نوسانات ارزی، افزایش هزینه تولید و محدودیت عرضه، فشار معیشتی بی‌سابقه‌ای را بر خانوارهای ایرانی وارد کرده است؛ فشاری که در صورت تداوم، می‌تواند فقر کالری را از یک هشدار آماری به واقعیتی فراگیر در ماه‌های پایانی سال تبدیل کند.