تورم ۵۳ درصدی دولت رئیسی تأیید شد؛ انتشار گزارش محرمانه بانک مرکزی

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، انتشار تازه‌ترین گزارش تورمی بانک مرکزی پس از سه سال وقفه، نه‌تنها تصویر دقیق‌تری از وضعیت تورم در اقتصاد ایران ارائه کرد بلکه رکوردشکنی تاریخی تورم در دولت سیزدهم را نیز تأیید کرد. طبق داده‌های منتشرشده، دولت رئیسی در سال ۱۴۰۱ با تورم بیش از ۵۳ درصد به‌عنوان صاحب بالاترین نرخ تورم نیم‌قرن اخیر شناخته می‌شود؛ رکوردی که پس از حذف ارز ترجیحی در اردیبهشت ۱۴۰۱ رقم خورد و تبعات آن هنوز در معیشت مردم قابل مشاهده است.

بازگشت گزارش‌دهی بانک مرکزی پس از سال‌ها سکوت

بانک مرکزی که از سال ۱۳۹۷ انتشار عمومی آمار تورم را متوقف کرده بود، اکنون دوباره این گزارش‌ها را در دسترس عموم قرار داده است. بر اساس داده‌های جدید این نهاد، نرخ تورم سالانه در پایان آبان ۱۴۰۴ به ۴۱ درصد رسیده که نسبت به مهرماه یک واحد درصد افزایش دارد. این رقم بسیار نزدیک به گزارش مرکز آمار ایران با تورم ۴۰.۴ درصدی است.
تفاوت میان محاسبات دو نهاد، به دلیل اختلاف در جامعه آماری، شیوه نمونه‌برداری و ضرایب اهمیت اقلام است اما اختلاف تنها ۰.۶ درصدی، نشان از همگرایی کم‌سابقه میان دو منبع رسمی دارد.

نقش پررنگ خوراکی‌ها در جهش تورم

داده‌های بانک مرکزی و مرکز آمار در یک نکته مهم هم‌نظرند: خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها موتور اصلی تورم هستند. تورم ماهانه این گروه در آبان از نگاه بانک مرکزی ۵.۳ درصد و از منظر مرکز آمار ۴.۸ درصد ثبت شده است. این موضوع نشان می‌دهد فشار تورمی بیشترین ضربه را به سفره خانوار وارد کرده؛ به‌ویژه آنکه طبق گزارش بانک مرکزی، بیش از ۷۰ درصد هزینه مصرف‌کنندگان صرف خوراکی و مسکن می‌شود و جهش قیمت‌ها در این بخش‌ها مستقیم بر شاخص رفاه و سطح فقر اثر می‌گذارد.

سیر صعودی تورم از ۱۴۰۳ تا امروز

بررسی روند ماهانه نشان می‌دهد تورم از بهمن ۱۴۰۳ تاکنون در مسیر افزایشی قرار گرفته و از ۳۵ درصد به ۴۱ درصد رسیده است. این روند صعودی در گزارش‌های نهادهای بین‌المللی همچون بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول نیز دیده می‌شود؛ نهادهایی که تورم ایران را در بازه بیش از ۴۰ درصد پیش‌بینی کرده‌اند.
ورود دوباره تورم مرکز آمار از آبان و تورم بانک مرکزی از مهرماه به کانال ۴۰ درصدی نیز بر تداوم فشارهای قیمتی تأکید دارد.

رکوردشکنی تاریخی تورم؛ نقش حذف ارز ترجیحی

مهم‌ترین بخش گزارش جدید بانک مرکزی مربوط به داده‌های سال‌هایی است که در سه سال گذشته منتشر نشده بود. این ارقام نشان می‌دهد تورم سالانه از ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۳ هر سال بالای ۴۰ درصد بوده و در سال ۱۴۰۱ به ۵۳.۱ درصد رسیده است.
پیش از این، رکورد بالاترین تورم کشور متعلق به سال ۱۳۷۴ با ۴۹.۴ درصد بود؛ رکوردی که نزدیک به سه دهه پابرجا مانده بود.
به‌گفته بسیاری از تحلیلگران، تصمیم دولت سیزدهم در حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی مهم‌ترین عامل جهش تورمی سال ۱۴۰۱ بود؛ اقدامی که تنها ۹ ماه پس از روی کار آمدن آن دولت اجرا شد و پیامدهای قیمتی آن تا ماه‌ها ادامه داشت. حتی تا پایان دی ۱۴۰۲ نیز تورم سالانه همچنان بالای ۵۰ درصد قرار داشت.

خطر تکرار سیاست‌های تورم‌زا

در حالی که اقتصاد ایران با تورم بیش از ۴۰ درصدی دست به گریبان است، برخی جریان‌های اقتصادی همچنان اجرای سیاست‌های مشابه حذف ارز ترجیحی را به دولت چهاردهم توصیه می‌کنند؛ سیاست‌هایی که به‌گفته کارشناسان، در شرایط کنونی می‌تواند جهش‌های قیمتی جدید و فشار مضاعف بر معیشت مردم ایجاد کند.
گزارش تازه بانک مرکزی بار دیگر نشان می‌دهد که هرگونه تغییر در سیاست‌های یارانه‌ای و ارزی، بدون برنامه‌ریزی جامع و بدون توجه به حساسیت اقتصاد تورم‌زده ایران، می‌تواند رکوردهای تورمی جدیدی رقم بزند.