بورس، درگیر بحرانی فراتر از اقتصاد

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بورس ایران دیگر تنها با افت شاخص یا تشکیل صف‌های فروش دست‌وپنجه نرم نمی‌کند، بلکه درگیر بحرانی فراتر از مرزهای اقتصاد داخلی شده است. منشأ این بحران نه در ترازنامه شرکت‌هاست، نه در سیاست‌های مالی؛ بلکه از دل تحولات نظامی و بی‌ثباتی ژئوپلیتیک سر برآورده است.

واکنش‌های سنتی دیگر جواب نمی‌دهد

در چنین فضایی، بسیاری از ابزارهای رایج برای کنترل شرایط، مانند دست‌کاری در دامنه نوسان یا افزایش حجم مبنا، کارکرد مؤثری ندارند. کارشناسان معتقدند این نوع سیاست‌ها حتی می‌تواند بر بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران دامن بزند و فضای سردرگمی در بازار را تشدید کند.

بورس، زیرساختی که زیر ضربه است

بازار سرمایه فقط تابلو معاملات نیست، بلکه یکی از ارکان مهم زیرساخت اقتصادی کشور محسوب می‌شود. اکنون این رکن نیز مانند برخی زیرساخت‌های فیزیکی، تحت تأثیر مستقیم بحران‌های امنیتی و نظامی قرار گرفته و نیازمند ترمیم فوری در دو حوزه اعتماد و نقدینگی است.

محمد خبری‌زاد: بازار سرمایه هم «موشک خورده» است

محمد خبری‌زاد، تحلیلگر بازار سرمایه، با انتقاد از باز شدن همزمان دامنه نوسان و افزایش حجم مبنا، این سیاست‌ها را صرفاً در ظاهر مفید دانست و گفت: «در عمل، شاخص کل حفظ می‌شود ولی زیان واقعی سرمایه‌گذاران اتفاق افتاده است. وقتی سهمی مثل بانک ملت در ۱۸۰ تومان معامله می‌شود اما قیمت پایانی ۲۲۰ تومان می‌ماند، این یعنی شاخص مصنوعاً سر پا نگه داشته شده.»

او تأکید کرد: «این بار بحران از دل شرکت‌ها بیرون نیامده، بلکه حاصل یک حمله نظامی است. بنابراین همان‌طور که دولت هزینه بازسازی مناطق آسیب‌دیده را بر عهده می‌گیرد، باید از بازار سرمایه هم حمایت کند.»

چرا بورس هنوز قرمز است؟/ واقعا همه چیز تقصیر جنگ است؟

سهامداران در تعطیلی بازار سرمایه نگران چه بودند؟

نقدینگی هدفمند، کلید نجات بورس

خبری‌زاد راه نجات بازار را تزریق هدفمند ۳۰ تا ۵۰ هزار میلیارد تومان دانست که بخشی از آن صرف تصفیه اعتبارات می‌شود و مابقی دوباره به بازار بازمی‌گردد. او این اقدام را نوعی «چرخه بسته مالی» توصیف کرد که بار زیادی به نظام بانکی تحمیل نمی‌کند و می‌تواند جلوی فروپاشی روانی بازار را بگیرد.

وی هشدار داد: «اگر این تزریق نقدینگی و بازسازی اعتماد با تأخیر انجام شود، دامنه بحران وسیع‌تر خواهد شد. سرمایه‌گذارانی که امروز هنوز فروشنده نیستند، در صورت ادامه بی‌اعتمادی، وارد صف فروش خواهند شد.»

حسن حسین‌نیا: تا تنش سیاسی باقی است، تعادل در کار نیست

حسن حسین‌نیا، دیگر تحلیلگر بازار، با نگاهی مشابه، نقدهایی جدی به سیاست‌های اخیر نهاد ناظر وارد کرد و گفت: «افزایش حجم مبنا در کنار باز شدن دامنه نوسان، نه‌تنها باعث جذابیت برای خریداران نمی‌شود، بلکه سوددهی را هم از بازار می‌گیرد.»

او افزود: «سرمایه‌گذار در چنین شرایطی به‌جای پذیرش ریسک بازار، به سراغ ابزارهای کم‌ریسک مانند صندوق‌های درآمد ثابت می‌رود. چون فضای عمومی بازار متلاطم و غیرقابل پیش‌بینی است.»

تکرار تاریخ، اما این‌بار شدیدتر

حسین‌نیا با اشاره به شباهت‌هایی با دوران پس از جنگ هشت‌ساله، گفت: «بازار سرمایه ایران هیچ‌گاه در دهه‌های اخیر، تجربه مشابهی نداشته است. درگیری مستقیم نظامی کشور، برای نخستین‌بار پس از آن جنگ، شوکی جدی به بازار وارد کرده که حتی حمایت نقدی هم نمی‌تواند اثرات آن را کاملاً خنثی کند.»

راه‌حل نهایی: کاهش ریسک سیاسی

این کارشناس بورس تأکید کرد: «تا زمانی که سایه سنگین ریسک سیاسی و نظامی بر سر بازار باشد، هر سیاست حمایتی موقت است. بازار شاید درجا بزند، اما واکنشش به اخبار منفی، همواره تند خواهد بود.»

او نتیجه گرفت: «برای رسیدن به تعادل پایدار، باید ریشه بحران خشک شود؛ یعنی ریسک‌های سیاسی کاهش یابد. فقط در این صورت می‌توان انتظار داشت که بازار، مسیر رشد خود را دوباره پیدا کند.»