فقر آماری در بازار مسکن؛ رکود عمیق‌تر و قیمت‌سازی بیشتر

به گزارش پایگاه خبری سرمایه و بورس، بیش از یک سال و سه ماه است که بازار مسکن در یکی از بی‌سابقه‌ترین دوران‌های فقر آماری قرار گرفته؛ دوره‌ای که در آن نه قیمت رسمی منتشر می‌شود و نه تعداد معاملات قابل استناد است. این خلأ گسترده اطلاعاتی باعث شده قدرت تحلیل فعالان بازار کاهش یابد و زمینه برای قیمت‌سازی‌های سلیقه‌ای و التهاب‌آفرینی بیشتر فراهم شود. در شرایطی که بازار ملک در رکودی عمیق به‌سر می‌برد، نبود شفافیت آماری آن را بیش از گذشته در معرض آسیب قرار داده است.

توقف انتشار آمار مسکن از مرداد پارسال

بانک مرکزی که سال‌ها مرجع اصلی انتشار گزارش‌های ماهانه مسکن بود، از مردادماه سال گذشته انتشار داده‌های رسمی بازار را متوقف کرد. این نهاد دلیل این توقف را تغییر سامانه ثبت معاملات و قطع دسترسی به داده‌ها اعلام کرده است. با این حال، پس از خاموش شدن سامانه املاک و مستغلات و جایگزینی سامانه‌های «کاتب» و «خودنویس»، هیچ نهاد دیگری مسئولیت ارائه آمار دقیق را برعهده نگرفته است و بازار در تاریکی مطلق اطلاعاتی رها شده است.

بازار مسکن در غیاب آمار؛ جولان قیمت‌سازی‌های کاذب

عدم دسترسی به داده‌های دقیق موجب شکل‌گیری موج گسترده‌ای از قیمت‌سازی‌های غیرواقعی شده است. برخی مشاوران املاک و فروشندگان با سوءاستفاده از نبود شفافیت، قیمت‌هایی را پیشنهاد می‌کنند که هیچ پشتوانه آماری ندارد. این وضعیت باعث شده خریداران و حتی فروشندگان در تعیین قیمت واقعی ملک دچار سردرگمی شوند و تصمیم‌گیری بر پایه حدس، شایعه و نرخ‌سازی انجام شود.

چگونه انتشار گزارش‌های ماهانه مسکن متوقف شد؟

در سال‌های گذشته سه نهاد اصلی شامل وزارت راه و شهرسازی، بانک مرکزی و مرکز آمار ایران وظیفه ارائه داده‌های بازار مسکن را برعهده داشتند. اما با اجرای «قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول» و توقف سامانه املاک و مستغلات، دسترسی کامل از بین رفت. از آن زمان به بعد، نه گزارش رسمی قیمت منتشر شده و نه تعداد معاملات اعلام شده است؛ خلأیی که بازار مسکن را به مسیری مبهم و پرریسک کشانده است.

پیامدهای فقر آماری برای بازار ملک

نبود داده‌های قابل استناد موجب شده بازار ملک از مسیر تحلیل‌پذیری خارج شود. رکود سنگین فعلی تحت تأثیر نبود شفافیت تشدید شده و برخی فروشندگان بدون معیار مشخص قیمت‌های نجومی اعلام می‌کنند. از سوی دیگر، برخی مالکان برای فروش فوری، ملک خود را بسیار پایین‌تر از ارزش واقعی قیمت‌گذاری می‌کنند. این شرایط نه‌تنها سرمایه‌گذاران و خریداران را متضرر می‌کند بلکه چرخه تولید و ساخت‌وساز را نیز با اختلال مواجه کرده است.

وعده‌های عملی‌نشده برای بازگشت انتشار آمار

در ماه‌های گذشته بارها اعلام شد که دسترسی بانک مرکزی در حال بازگشت است و به‌زودی انتشار آمار مسکن از سر گرفته می‌شود، اما هیچ‌یک از این وعده‌ها تحقق نیافته است. مرکز آمار نیز تنها به اعلام شاخص‌های کلی تورم مسکن بسنده کرده و همچنان هیچ گزارش مستقیمی از وضعیت قیمت و معاملات ارائه نمی‌کند.

بازار مسکن که نقش کلیدی در اقتصاد، اشتغال و سرمایه‌گذاری دارد، بیش از یک سال است در فضای مبهم و بی‌داده رها شده است. ادامه این وضعیت به تقویت فعالیت‌های غیرشفاف، رشد قیمت‌های سلیقه‌ای و تشدید رکود منجر می‌شود. بازگشت انتشار آمار دقیق و منظم، یکی از ضروری‌ترین اقدامات برای بازگشت ثبات، اعتماد و تحلیل‌پذیری به بازار ملک است.